بمباران دوحه؛ پایان افسانه «لابی‌گری قطر» | چرا میلیاردها دلار خرج قطر مانع حمله نشد؟

به گزارش خبر فوری به نقل از  ریسپانسیبل استیت کرفت، مقامات اسرائیلی ابتدا ادعا کردند که این عملیات با تأیید ایالات متحده انجام شده است، با وجود اینکه قطر میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه است. کاخ سفید اما این روایت را رد کرده و اعلام کرد که تنها «اندکی پیش از» بمباران به آن‌ها اطلاع داده شده بود. کاخ سفید این حمله را «تأسف‌بار» توصیف کرد و مدعی شد که این اقدام «می‌تواند فرصتی برای صلح» ایجاد کند.

پیامدهای این بمباران هنوز مشخص نیست، اما تصمیم آمریکا به توصیف حمله اسرائیل به یک متحد غیرناتوی بزرگ به‌عنوان یک رویداد «تأسف‌بار» حداقل باید یک افسانه پایدار را پایان دهد: اینکه لابی قطر نفوذ بیشتری نسبت به لابی طرفدار اسرائیل در واشنگتن دارد. 

افسانه «لابی قطر» و اتهامات نتانیاهو

«لابی قطر» اغلب به‌عنوان یک برچسب تحقیرآمیز توسط تندروهای طرفدار اسرائیل به کار می‌رود تا توضیح دهد چرا آمریکایی‌ها به‌طور ناگهانی نسبت به حمایت واشنگتن از اسرائیل تردید دارند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مصاحبه‌ای در ماه اوت ادعا کرد که قطر «میلیاردها دلار در دانشگاه‌های آمریکایی هزینه کرده و اسرائیل، یهودیان و حتی ایالات متحده را بدنام کرده است.»

نتانیاهو اخیراً قطر را مسئول افزایش ادعایی یهودستیزی در میان مفسران محافظه‌کار آمریکایی دانست. او استدلال کرد: «آن‌ها میلیاردها دلار در دانشگاه‌های آمریکایی هزینه کرده‌اند، اسرائیل، یهودیان و حتی ایالات متحده را بدنام کرده‌اند... و این‌ها عمدتاً در محیط‌های دانشگاهی انباشته شده و از آنجا به جاهای دیگر پخش شده است.»

در این مورد، نتانیاهو از یک کلیشه رایج که توسط گروه‌های طرفدار اسرائیل – و برخی سازمان‌های مورد حمایت مالی دولت اسرائیل – ترویج شده، پیروی می‌کرد. این کلیشه مسئولیت اعتراضات سراسری طرفدار فلسطین را از کشتار غیرنظامیان و قحطی اجباری در غزه توسط ارتش اسرائیل به قطر منتقل می‌کند، که ادعا می‌شود دانشجویان آمریکایی را به مسیر یهودستیزی سوق داده است.

واقعیت سرمایه‌گذاری قطر در آموزش

مشکل این داستان این است که، اگرچه قطر میلیاردها دلار در دانشگاه‌های آمریکایی هزینه کرده، تقریباً تمام این پول به دانشگاه‌های آمریکایی مستقر در قطر اختصاص یافته است. در واقع، بیش از ۹۰ درصد از بیش از ۶ میلیارد دلار بودجه آموزش عالی قطر به‌طور خاص برای تأمین مالی آموزش عالی در قطر، جایی که دانشجویان آمریکایی اقلیت ناچیزی در مدارسی هستند که عمدتاً با قطری‌ها و مهاجران ساکن در این کشور پر شده‌اند، اختصاص یافته است.  (درباره این موضوع اینجا بیشتر بخوانید)

با وجود این واقعیت ساده، نتانیاهو و گروه‌های طرفدار اسرائیل همچنان به ترویج این داستان ادامه داده‌اند که هزینه‌های آموزش عالی قطر، دانشجویان دانشگاه‌های آمریکایی را به سمت یهودستیزی سوق می‌دهد. شاید هیچ سازمانی به اندازه مؤسسه مطالعه جهانی یهودستیزی (ISGAP) این کار را انجام نداده باشد. محققان این مؤسسه بارها در کنگره درباره تأثیر بودجه قطر بر یهودستیزی شهادت داده‌اند، با وجود شواهد فراوانی که نشان می‌دهد تحقیقات آن‌ها در این موضوع، در بهترین حالت، ناقص است.  مهم‌تر اینکه، این سازمان به‌طور عمومی فاش نکرده که تا سال ۲۰۲۰ از دولت اسرائیل بودجه دریافت کرده بود.

تناقض نفوذ قطر در آمریکا

این موضوع تناقض ذاتی نفوذ قطر در آمریکا را نشان می‌دهد: در حالی که این پادشاهی خاورمیانه نفوذ عظیمی در آمریکا دارد، اما حضور ادعایی همه‌جانبه آن اغلب توسط منتقدان قطر به شدت اغراق شده است.

نیک کلیولند-استوت در گزارش جدید مؤسسه کویینسی با عنوان «نفوذ قطر در آمریکا» به دنبال رفع ابهام از نفوذ قطر در آمریکا بود. او دریافت که در تنها هشت سال (پس از آنکه قطر تقریباً توسط رقبای وقت خود، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، مورد تهاجم قرار گرفت ) قطر از یک بازیگر حاشیه‌ای در بازی نفوذ به یکی از بزرگ‌ترین بازیگران تبدیل شده است.

ابعاد نفوذ قطر در آمریکا

برخی از نکات برجسته این عملیات عظیم که در گزارش مورد نظر  مستند شده‌اند عبارتند از:

- قطر در حال حاضر بیش از دوجین شرکت لابی‌گری و روابط عمومی ثبت‌شده تحت قانون ثبت نمایندگان خارجی (FARA) دارد که برای آن‌ها کار می‌کنند.

- تعداد زیادی از ستارگان چرخشی سیاست، از جمله نمایندگان سابق تام دیویس (جمهوری‌خواه از ویرجینیا)، جیم موران (دموکرات از ویرجینیا)، تام رینولدز (جمهوری‌خواه از نیویورک) و بارت استوپاک (دموکرات از میشیگان) برای قطری‌ها لابی کرده‌اند.

- هیچ کشوری بیش از لابی‌گران قطر با سیاست‌گذاران دیدار حضوری گزارش نکرده است.

- قطر سومین اهداکننده خارجی سخاوتمند به اندیشکده‌های آمریکایی است.

- چندین مقام دولت ترامپ قبلاً برای قطر کار کرده‌اند، از جمله لی زلدین، مدیر آژانس حفاظت از محیط زیست، و کش پاتل، مدیر اداره تحقیقات فدرال. رئیس پاتل – دادستان کل پم باندی – تا سال ۲۰۲۱ نماینده خارجی ثبت‌شده برای قطر بود.

- خانواده و شرکت‌های ترامپ نیز قراردادهایی به ارزش میلیاردها دلار با قطری‌ها امضا کرده‌اند. و البته، قطر یک جت لوکس با لقب «قصر پرنده» به رئیس‌جمهور هدیه داده است.

 نقش قطر در دیپلماسی جهانی

در عین حال، قطر اقدامات زیادی انجام داده که برای منافع ایالات متحده بسیار مفید است، به‌ویژه ایفای نقش میانجی در درگیری‌های سراسر جهان، از جمله در افغانستان، کنگو، دارفور، لبنان، یمن و البته غزه. این اقدامات باعث شده که گاردین قطر را «پایتخت جهانی دیپلماسی» لقب دهد. تحلیل ما از تمام فعالیت‌های سیاسی گزارش‌شده تحت FARA توسط لابی‌گران قطر از زمان آغاز جنگ اسرائیل و غزه نشان داد که لابی‌گران قطر بخش زیادی از زمان خود را صرف تبلیغ توانایی میانجی‌گری قطر می‌کنند و پیامی روشن اما ناگفته را منتقل می‌کنند: در حالی که اسرائیل آمریکا را به جنگ‌ها می‌کشاند، قطر در تلاش برای پایان دادن به آن‌هاست.

برای مثال، یک برگه اطلاعاتی که در رسانه‌ها توزیع شده، بیان می‌کند: «طی سال گذشته، قطر خستگی‌ناپذیر با ایالات متحده، مصر و دیگر شرکای بین‌المللی برای کاهش تنش در بحران غزه همکاری کرده و بین اسرائیل و حماس میانجی‌گری کرده تا خونریزی پایان یابد، کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان بی‌گناه فلسطینی برسد و آزادی گروگان‌ها تضمین شود.» شرکت دیگر قطری، Lumen8 Advisors، حضور نخست‌وزیر قطر در برنامه تاکر کارلسون را تسهیل کرد، در بخشی با عنوان «جنگ با ایران؟ نخست‌وزیر قطر به دلیل تلاش برای توقف آن در رسانه‌ها مورد حمله قرار گرفته است.» 

جلب توجه محافظه‌کاران آمریکایی

کارلسون اولین مفسر محافظه‌کاری نبود که لابی‌گران و شرکت‌های روابط عمومی قطر به سراغش رفتند. از سال ۲۰۱۷، عوامل قطر به دنبال اینفلوئنسرهای جنبش ماگا  بوده‌اند، و یکی از طراحان کمپین تأثیرگذاری قطر به وال‌استریت ژورنال توضیح داد که «ما می‌خواهیم کمپینی ایجاد کنیم که تا حد امکان در ذهن [ترامپ] نفوذ کند.» این حداقل بخشی از دلایلی است که خشم نتانیاهو از نفوذ قطر با حملات تهاجمی او علیه هر محافظه‌کاری که حمایت بی‌قیدوشرط آمریکا از اسرائیل را توصیه نمی‌کند، همپوشانی دارد.

با وجود حملات نتانیاهو و گروه‌های طرفدار اسرائیل، تعداد فزاینده‌ای از محافظه‌کاران به‌طور عمومی علیه جنگ اسرائیل در غزه صحبت می‌کنند و این سؤال را مطرح می‌کنند که اسرائیل چگونه در شعار «اولویت آمریکا» جای می‌گیرد. برای مثال، هفته گذشته در یک پنل کنفرانس ملی محافظه‌کاری، کرت میلز، سردبیر امریکن کانسروتیو، استدلال کرد: «چرا این جنگ‌ها مال ماست؟ چرا مشکلات بی‌پایان اسرائیل باید تعهدات آمریکا باشد؟... چرا باید «اولویت آمریکا – با استثنای اسرائیل» را بپذیریم؟ پاسخ این است که نباید.»

تعادل بین منافع و نفوذ

در حالی که در حال حاضر هم‌راستایی قابل توجهی بین منافع ایالات متحده و منافع قطر وجود دارد – یعنی صلح و ثبات (به عبارتی، جلوگیری از کشیده شدن آمریکا به جنگ‌ها توسط اسرائیل) – این دلیلی برای نادیده گرفتن نفوذ قطر در آمریکا نیست. دسترسی و نفوذ بی‌سابقه قطر به ترامپ، حداقل، خطر قرار دادن منافع شخصی رئیس‌جمهور بر منافع ملی در رابطه با قطر را به همراه دارد. گرچه تلاش‌های آن‌ها نتوانست از حمله اسرائیل، که نفوذ بیشتری دارد، جلوگیری کند، این دلیلی برای عدم نظارت دقیق بر نفوذ قطر در آمریکا نیست.