نشست 10 وزیر دفاع در چینگدائو؛ نماد همگرایی دفاعی و رویکرد غیرائتلافیِ سازمان همکاری شانگهای
چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته نشست وزیران دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) در شهر چینگدائو در استان شان‌دونگ واقع در شرق چین برگزار شد و توجه زیادی را در سطح بین‌المللی به خود جلب کرد.
این نشست نه فقط مقدمه‌ای برای اجلاس سران SCO در تیانجین در سال جاری بود، بلکه حضور کامل تمامی 10 وزیر دفاع را نیز به همراه داشت. در شرایط پیچیده و بی‌ثبات منطقه‌ای و جهانی، این نشست فرصتی ارزشمند برای کشورهای عضو فراهم کرد تا بر اهمیت ایجاد اجماع، کاهش اختلافات و تقویت همبستگی تاکید کنند.
در این نشست، بلاروس برای نخستین بار به‌عنوان عضو رسمی حضور داشت، وزیر دفاع ایران درست پس از آتش بس با اسرائیل به چین سفر کرد، وزیر دفاع هند برای نخستین بار در پنج سال گذشته به چین آمد و در کنار وزیر دفاع پاکستان نشست؛ اتفاقی که پس از درگیری‌های قبلی میان دو کشور، بسیار قابل توجه بود. این حضورها نشان دهنده اعتماد فزاینده به سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک نهاد امنیتی چندجانبه هماهنگ و منسجم در میان ناآرامی‌های جهانی است.
امروزه، جهان با کمبود امنیت عمومی، کسری در نظام‌های امنیتی و کاهش اعتبار نهادهای بین‌المللی مواجه است. در چنین فضایی، سازمان همکاری شانگهای توانسته بستری آرام برای گفت‌وگو و یافتن زمینه‌های مشترک میان اعضا فراهم کند. این سازمان نه تنها به عنوان پیوندی کارآمد میان کشورهای عضو عمل می‌کند، بلکه به عامل ثبات در منطقه نیز تبدیل شده است.
نکته جالب توجه اینکه این نشست تقریبا همزمان با اجلاس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در لاهه برگزار شد. خواجه محد آصف وزیر دفاع پاکستان در سخنان خود تاکید کرد که بر خلاف ناتو، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند به‌طور واقعی صلح را در منطقه تقویت کند. دونگ جون وزیر دفاع چین نیز خاطرنشان کرد که در شرایط پرآشوب کنونی جهان، سازمان همکاری شانگهای باید نقش «لنگرگاه ثبات‌بخش» را ایفا کند.
در حالی که ناتو در پی یافتن «دشمنان خیالی» برای توجیه موجودیت خود است، سازمان همکاری شانگهای با پایبندی به اصل «عدم اتحاد علیه دیگر کشورها» و «باز بودن» به سوی همه، رویکردی تازه در مدیریت امنیت جهانی ارائه داده است. «روحیه شانگهای» که بر پایه اعتماد متقابل، منافع مشترک، برابری، مشورت، احترام به تمدن‌های گوناگون و توسعه مشترک بنا شده، مسیر شکل‌گیری نظمی چندقطبی، عادلانه و پایدار را هموار کرده است.
سازمان همکاری شانگهای اکنون در بیست و پنجمین سالگرد تاسیس خود، از 6 عضو بنیان‌گذار اولیه به نهادی با 10 عضو رسمی، 2 کشور ناظر و 14 شریک گفت‌وگو تبدیل شده است. گستره جغرافیایی این سازمان از شرق اروپا تا اقیانوس هند و حاشیه اقیانوس آرام امتداد دارد و تقریبا نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شود.
از تقویت پیوندهای راهبردی گرفته تا گسترش همکاری‌های عملی، نشست وزیران دفاع در چینگدائو، نمادی از رشد و تعهدات 25 ساله این سازمان و نقشش در حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای و ساختن آینده‌ای مشترک برای بشریت بود.
