مارهایی که تهران زیستگاه آنان است +عکس
سخنگوی آتشنشانی میگوید از مار ۲۰ سانتیمتری تا سه متری در تهران دیده است اما همان گونه که کارشناسان میگویند درگیری با مارها راه مقابله با آنان نیست و بهتر است که از آنها فاصله بگیرید.
طرحهای زیبا و منظم تنش را در انحناهای هندسی بر زمین میکشد، عضلاتش در هم جمع و دوباره باز میشود، فش فش میکند و حرکات تندش تهدیدآمیز است، اما در خط عمودی چشمهایش که نگاه کنی حس قربانی در دامافتادهای را میبینی که ادای تهدید در میآورد تا جانش را نجات ببخشد. قربانیای که روز به روز جمعیتش کم میشود و هیچ کس برای نجاتش کارزار و پروژهای راهاندازی نمیکند. اولین واکنش اغلب آدمها نه فقط با دیدنش، که حتی با شنیدن نامش هم، نفرت و اقدام برای کشتار است.
از مار ۲۰ سانتی تا سه متری در شهر تهران دیدهام
جلال ملکی سخنگوی آتشنشانی درباره حضور مارها و به طور کلی حیوانات در سطح شهر میگوید: ما آمار تفکیکی از حضور مارها در سطح شهر نداریم اما موارد زیادی از آنچه اغلب مزاحمت حیوان وحشی ثبت میشود داریم که شامل عقاب، گربه وحشی، سگ وحشی و البته مارهاست. خود من زمانی که عملیات میرفتم مار از ۲۰ سانتیمتری تا ۳ متری داخل شهر و در منازل مشاهده کرده بودم.
ملکی در این باره تأکید میکند: البته این اتفاق بیشتر در حوالی شهر رخ میدهد یعنی جاهایی که الان بخشی از شهر شده اما تا سالهای پیش مناطق روستایی و حومه شهر به حساب میآمد. ما حتی گزارش آهوی وحشی در دربند داشتیم. هنوز هم موارد این چنینی داریم. عقاب، میمون و جغد مرتبا کشف میشود.
وی ادامه میدهد: چند سال پیش یک گزارش داشتیم که خانوادهای سر شام نشسته بودند و پنجره باز بود و یک عقاب بزرگ آمده بود و سر کمدشان نشسته بود! کل خانواده ترسیده بودند و فرار کرده بودند.
سخنگوی آتشنشانی تصریح میکند: حتی موردی داشتیم که خفاش آمده بود و در هود آشپزخانه بچه گذاشته بود، یعنی مشخص بود مدتی هم آنجا زندگی کرده و لانهگذاری کرده است.
آماری از حضور مارها در خانههای تهران نداریم
ملکی درباره آمار برخورد با حیوانات وحشی و مارها توضیح میدهد: ما یک ردیف آماری داریم از مزاحمتهای حیوان که البته فقط هم مزاحمت نیست، گیر کردن و در چاه افتادن و خلاصه هر مورد مرتبط با حیوانات در همین ردیف ثبت میشود ولی درباره اینکه مثلاً مار چند مورد بوده باشد چیزی نداریم.
وی درباره جزییات موارد مربوط به حیوانات نیز گفت: در خیلی از موارد مثلاً حیوان از دست مردم فرار کرده و رفته در درز انقطاع بین دو ساختمان گیر کرده است، یا پرنده خسته بوده و افتاده در لوله دودکش یک خانه یا در کولر گیر کرده و اعضای خانواده ترسیدهاند.
سخنگوی آتشنشانی تأکید میکند: البته اینها اصلاً خبر خوبی نیست زیرا این خبرها به معنی آن است که ما زیستگاه حیوانات را خراب کردهایم و کوهی که تا چند سال پیش تفریحگاه طبیعی ما و زیستگاه حیات وحش بود الان ویلاسازی شده و درواقع عرصه را به حیوانات تنگ کردهایم.
تهران زیستگاه مهم مارهاست
کارشناس بخش خزندگان دفتر حفاظت سازمان محیط زیست نیز در این باره گفت: تهران و محدوده اطراف شهر تهران زیستگاه گونههای مهمی از مارهای ایران به شمار میرود که هم شامل مارهای سمی و هم مارهای غیر سمی میشود. برای نمونه زیستگاههای خیلی مهمی مثل پارک ملی لار را داریم که مهمترین زیستگاه گزارش شده برای گونه بومزاد افعی دماوندی است. یعنی علاوه بر اینکه گونههای مهمی داریم که در استانهای همجوار هم دیده میشوند، گونه اندمیک افعی دماوندی را هم در تهران داریم.
گونههای متنوع مارها در مناطق اطراف تهران
کارشناس بخش خزندگان دفتر حفاظت سازمان محیط زیست در پاسخ به اینکه چه گونههایی از مارها را در تهران میتوان دید گفت: حضور گونههای مارها در تهران تنوع بالایی دارد به دلیل اینکه تنوع زیستگاهی بالایی در حوزه تهران داریم. به سمت البرز و کوههای شمال تهران که میرویم زیستگاه کوهستانی داریم و به سمت ورامین و جاده مشهد که میرویم عرصه کویری و بیابانی داریم. به این ترتیب تفاوت گونهها را هم میتوانیم در شمال و جنوب و شرق و غرب در فاصله خیلی نزدیک به هم مشاهده کنیم.
مبارکی در پاسخ به اینکه کدام گونهها را میتوانیم در اطراف تهران مشاهده کنیم گفت: مثلاً در منطقه شهریار که منطقه خاصی است و اراضی باغی زیاد است و به نسبت خیلی دست نخورده یا عرصه جنوب کرج که به صورت مزارع و حتی به صورت اراضی دست نخورده باقی مانده، توقع این هست که گونههای خاصی از مارها را مشاهده کنیم. در آن قسمت حتی ممکن است افعی گرزه را هم بتوانیم به راحتی ببینیم. احتمال دیدن افعانی زنجانی به میزان کم هست ولی افعی قفقازی، افعی البرزی و افعی دماوندی گونههای مهم سمی هستند که قطعاً در زیستگاههای حوزه شهر تهران وجود دارد.
هیچ ماری در ایران انسان را دنبال نمیکند!
کارشناس بخش خزندگان دفتر حفاظت سازمان محیط زیست در پاسخ به اینکه مردم در صورت مشاهده مارها در مناطق مسکونی باید چه برخوردی داشته باشند گفت: قطعاً وقتی ماری به خانه یا منطقه مسکونی میآید نمیتوان از مردمی که با آن ارتباط ندارند توقع داشت تشخیص بدهند که این مار سمی است یا نه و توقع داشت که نترسند، ولی هیچ کدام از مارهای ایران به این شکل نیستند که بخواهند دنبال انسان راه بیافتند و به انسان حمله کنند. حتی مهاجمترین مارهای ما هم این رفتار را ندارند. بزرگترین و خطرناکترین مار سمی ما گرزه است که اندازه بزرگ آن ممکن است به ۲ متر هم برسد یا در برخی مناطق دیگر کفچهمار را هم داریم ولی به هیچ عنوان امکان ندارد حتی در عرصه طبیعی شما با مار مواجه شوید و این مار به دنبال انسان بیاید که بخواهد حمله کند. عموما همه اینها با دیدن اولین نشانههای حضور انسان فرار میکنند.
رفتار تهاجمی مارها نشانه سمی بودنشان نیست
کارشناس بخش خزندگان دفتر حفاظت سازمان محیط زیست در پاسخ به اینکه در صورت مشاهده رفتار تهاجمی از مار چه باید کرد هم گفت: حتی مارهای غیرسمی ما رفتاری دارند که چون ذاتاً خودشان میدانند سمی نیستند رفتار تهاجمی خیلی شدیدی از خود نشان میدهند و چنین ماری ممکن است بخواهد کسی که با او مواجه میشود را بترساند در حالی که این تنها تقلیدی از رفتار مارهای سمی است و دلیلی بر سمی بودن مار نیست. حتی برخی مارهای غیرسمی رفتار تهاجمیشان خیلی شدیدتر از مارهای سمی است تا ترس را در دشمن القاء کنند.
10
