سرنوشت تلخ قدیمی‌ترین کتابفروشی پایتخت
نوه کتابچی اول قصد دارد قدیمی‌ترین کتابفروشی تهران را که تمام نسخه‌های قدیمی و چاپ‌های سنگی کتاب‌های مذهبی و نسخه‌های تعزیه و داستان‌های قدیمی را در خود جای داده به فروش برساند.
درست در وسط هیاهوی بازار بزرگ تهران ، کتابفروشی قدیمی به چشم می‌خورد که حدفاصل پله نوروزخان و چهارراه سیروس قرار گرفته است.
این کتابفروشی آنقدر اصالت دارد که با دیدنش هر عابری را می‌تواند میخکوب کند.
نام این کتابفروشی «اسلامیه» است، قدیمی‌ترین کتابفروشی پایتخت که اولین بار در سال ۱۲۸۰ در تیمچه حاجب‌الدوله تاسیس شد.
محمدعلی کتابچی در این کتابفروشی اقدام به توزیع و نشر کتب شیعی در همان سالها کرده بود و در کنار آن به دلیل علاقه به نشر کتاب‌های مذهبی، در سال ۱۳۰۰ چاپخانه اسلامیه را هم تاسیس کرد.
پس از مدتی سیداحمد کتابچی مدیریت این کتابفروشی را برعهده گرفت، اما حالا نوه کتابچی اول قصد دارد این کتابفروشی را به فروش برساند و ظاهرا کاری نمی‌شود برای آن انجام داد.
این مغازه پیر و خسته در خیابان پانزده خرداد تمام نسخه‌های قدیمی و چاپ‌های سنگی کتاب‌های مذهبی و نسخه‌های تعزیه و داستان‌های قدیمی را در خود جای داده و بیشتر از اینکه شبیه یک کتابفروشی باشد، انگار دنیای گذشتگان است که باید آن را ورق بزنید.
زمزمه‌ها برای فروش این کتابخانه قدیمی جدی‌تر شده و ظاهرا کاری هم از دست کسی ساخته نیست.
علی‌محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲ تهران در گفت‌وگو با خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری فارس، در باره این کتابفروشی گفت: اگر بخواهیم دلیل بسته شدن کتابفروشی‌های قدیمی را در تهران پیدا کنید باید به کتابخوان‌ها مراجعه کنید، در واقع تعطیلی نوبت به نوبت کتابفروشی های قدیمی نشانه رفتار فرهنگی ماست که باعث می‌شود تالیف و خواندن کتاب کمرنگ شود.
وی افزود: گاهی اوقات مسکن‌هایی موقت تزریق می‌شود تا این اتفاق دیرتر بیفتد، اما راهکار عملی این است که بیشتر به دنبال کتاب برویم.
مدیر سابق بافت و بنای تاریخی شهر تهران تاکید کرد: کتابفروشی اسلامیه و دیگر کتابفروشی‌ها عملا وقتی به سمت تعطیلی رفتند که مخاطبان آنها دیگر کتاب نخواندند و نسل فعلی در مقایسه با نسل گذشته کمتر کتابخوان است.
سعادتی تصریح کرد: وقتی ما کمتر کتاب می‌خوانیم و اطلاعات خود را از جاهایی همچون فضای مجازی به دست می‌آوریم، قاعدتا دیگر کسی به سراغ حوزه تالیف نمی‌رود و وقتی ما پایبندی به موضوع کپی‌رایت نداریم، هر روش غیرمسئولانه‌ای می‌تواند منجر به تولید شود و نتیجه آن ورشکستگی افرادی است که کارشان تالیف و نشر کتاب است.
شهردار منطقه ۱۲ تهران ادامه داد: ما می‌توانیم کتابفروشی اسلامیه را با صد سال قدمت برای سیصد سال آینده هم حفظ کنیم، اما معتقدم این اقدام برای چنین فضای فرهنگی کافی نیست.
وی افزود: عرصه فرهنگی محصول یک رفتار اجتماعی است که به آموزش و پرورش، خانواده، مسائل اجتماعی و فرهنگی و افراد سیاسی مربوط می‌شود. اگر در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن من به عنوان یک مسئول شهری، جسم کتابخانه را نگه دارم، ولی شوقی برای مخاطب وجود نداشته باشد، در واقع ما یک جسمی بی‌روح داریم.
مدیر سابق بافت و بناهای تاریخی شهر تهران تصریح کرد: بسیاری از کتابفروشی‌ها به دلیل نبود چرخش اقتصادی در حال تغییر شغل هستند برای مثال کتابفروشی قدیمی ایرانیان یکی از کتابفروشی‌هایی بود که قصد تعطیلی مغازه خود را داشت، اگر مالک کتابفروشی شغل خود را به پیتزافروشی تغییر دهد، احتمالا ۵۰ برابر که هیچ، ۱۰۰ برابر می‌تواند کسب درآمد داشته باشد.
وی با بیان اینکه صاحب امروز کتابفروشی اسلامیه در سن هفتاد سالگی همچنان به کتابفروشی خود علاقه دارد و تا جایی که می‌تواند قصد دارد آن محیط را حفظ کند، اما هیچ دلیلی ندارد که پسر یا نوه‌های او به این حوزه علاقمندی داشته باشند و چنین مشکلاتی را به جان بخرند.
وی ادامه داد: در واقع سرنوشت این کتابفروشی چیزی شبیه فروشگاه عکاسی تهامی در میدان بهارستان است که تا زمان زنده بودن پدر خانواده، حرفه و شغل او همین بود، اما نمی‌توان دیگر اعضای خانواده ر ا اجبار کرد که آنها نیز همین شغل را ادامه دهند.
سعادتی گفت: شغل‌های قدیمی همچون کتابفروشی اسلامیه مانند گلهایی هستند که وقتی دراختیار وراث بدون علاقه خود قرار می‌گیرد، حتی اگر نگهداری شوند، شیوه نگهداری آنها گلخانه‌ای است که تنها مرگ گلها را به تعویق می‌اندازد، اما آنها را پایدار نگه نمی‌دارد.
شهردار منطقه ۱۲ تهران تصریح کرد: حفاظت مصنوعی یا فیزیکی درمانی برای صیانت از میراث فرهنگی نیست و اگر این میراث روی پای خود بایستند و با زندگی امروز و آدم‌های آن گره بخورد، بهترین محافظ است.
مدیر سابق بافت و بناهای تاریخی شهر تهران، کار فرهنگی را زمانبر دانست و افزود: البته هنوز در این زمینه اقدامی نکرده‌ایم، اما به واسطه ذوق جامعه ایرانی قطعا کار فرهنگی زودتر جواب می‌دهد.
1981
