در فیلمسازی دور سیاست را خط کشیدم/از زنده ها فیلم می سازم نه از دست رفته ها/کارگردانی که صادق باشد دیده می شود

رشید مشهرآوی در نشست فیلمسازی در بحران در آخرین روز نوزدهمین دوره جشنواره بین المللی سینما حقیقت  به  رعایت زبان و ایده سینمایی اشاره کرد و گفت: شعار در جهان اهمیت ندارد.من یک سوژه انتخاب می کنم و به سراغ آن می روم. به عنوان مثال کسی که گرسنگی می کشد روزی هزاران بار می میرد. این سوژه از فردی که مرده است اهمیت بیشتری دارد.ممکن است کسی جمله ای به شما بگوید که به یک درگاه بزرگ تبدیل می شود.

وی افزود: یک نفر در فلسطین گفت من دیگر از مرگ نمی ترسم، از زندگی می ترسم و خود این برای من یک سوژه بود. یک سوژه دیگر ماجرای فردی بود که عاشق دختری شده بود که زیر آوار بود و نتوانسته بودند خارج کنند. برایم سوال بود که اگر عشق بمیرد چه چیزی اهمیت دارد.اگر ما سینماگران هم در مورد این صحبت نکنیم دیگر چه کسی می خواهد اهمیت بدهد. این فیلم جاد و ناتالی شد. برای اینکه این دو تصمیم گرفته بودند بعد از ازدواج اسم پسرشان را جاد و دختر را ناتالی بگذارند. هدف ما مستند کردن مردن نیست بلکه امید دادن و انگیزه دادن برای زندگی است. در این فیلم ما چیزی برای فیلمبرداری نداشتیم جز یک جوان عاشق و یک حس. 

مستندساز فلسطینی افزود: قبل از رسیدن به فیلمبرداری من و کارگردان در غزه به اسم فیلم اجماع کردیم و ایده این شد که در روز بارانی پسر به کنار محل کشته شدن دختر برود و ماجرا شروع شود.

وی ادامه داد: ما داستان در مورد بمباران و جنگ نداشتیم، وارد سیاست مثل حماس و احزاب و غیره نشدیم و سراغ انسان بی گناهی رفتیم که همه چیز خود را از دست می دهد.

مشهرآوی بزرگترین چالش فعالیت حرفه ای خود را تشریح اهمیت سینما در چین شرایط حساسی دانست و افزود: افرادی که اولویتشان تامین غذا و سرپناه است به سینما اهمیت نمی دهند اما قانعشان کردم که از این مسیر ماندگار شویم.

وی اضافه کرد: من وقتی روایت می کنم نمی گویم فلسطینی، ایرانی یا هر جای دیگر بلکه انسان را بیان می کنم، مسئله ای اگر انسانی مطرح شود همه در آن مشترک هستیم. همین اتفاق غزه در ایران در ۱۲ روز اتفاق افتاد. همان تجربه ها را ایرانی ها هم داشتند و می توانند از آن فیلم بسازند.

وی با بیان اینکه هر کارگردانی زبان و ایده های خود را دارد، اضافه کرد: به عنوان مثال سوژه ای داشتیم که نمی توانستیم آن را بسازیم به همین دلیل از عروسک ها استفاده کردیم یا فیلمی داشتیم که تماما نقاشی بود. فیلم جدیدی هم داریم که بر اساس صدای ضبط شده از کودکان ساخته می شود و برای جلوگیری از مرگ کودکان کارگردان در فضای خیالی سعی می کند کودکان را به انیمیشن تبدیل کند.

مشهرآوی معتقد است سینما ابزار خطرناکی است که نمی توانیم به خوبی استفاده کنیم و یک تجربه لایتناهی است. در واقع فرمول خاصی برای فیلم موفق نداریم و باید به قلب آن برویم و انجام دهیم. فرمول اصلی داشتن صداقت است.من اول سینمایی و بعد یک فلسطینی هستم.

 مستندساز فلسطینی گفت: بزرگترین بحران ما در فلسطین رژیم صهیونیستی است. تفاوت ما با بقیه کشورها این است که در سایر کشورها دوربین را برمی دارند و دنبال بحران می روند. اما ما در فلسطین خودمان هدف هستیم. پس اولین هدف می شود نجات جانت. اولین تلاش ما حفظ جانمان است که بتوانیم پروژه را ادامه دهیم.

 وی با بیان اینکه در ۱۹۸۷ اولین فیلم را ساختم. هم کارگردان بودم هم فیلمبردار. در آن زمان دوربین ها بزرگ بود و برای صدا بد سیمی به دستگاهی وصل می شد که کار را سخت و حرکت را کند می کرد.

مشهرآوی افزود: گاهی دوربین را جلو صورتم می گرفتم که خودم را حفظ کنم. به یاد دارم که یکبار با مهندس صدا پشت جدول ۲۰ سانتی پناه گرفتیم.

این مستندساز فلسطینی افزود: در آن مقطع شخصیت و رویدادی مهم بود که مهمترین و در قلب ماجرا باشد. ما در شرایط آرامی نیستیم که سوژه انتخاب کنیم. ما در یک درگیری بزرگ هستیم که من خودم را به رویداد می سپارم.به اعتقاد من اول رویداد و بعد موضوع آن رویداد اهمیت دارد.

وی افزود: در ساخت مستند ابتدا هدف باید مشخص شود و از طرفی لازم است داستانی را حفظ و برای آیندگان بازگو کنم. اولین موضوع مهم در بحران دور کردن خود از مفهوم قومیت است. 

مشهرآوی گفت: شاید در بحران صدها شهید داشته باشیم اما امروز برای من مهمتر از آن ها، افرادی که زنده می مانند اهمیت دارند. مرگ برای مرده ها دردناک نیست. بلکه برای زنده ها دردناک است. من در سوریه و عراق و خیلی جاها بودم و از هفت اکتبر ۳۲ فیلم ساختم.

وی افزود: پیشنهاد من این است که نباید برای مستندساز محدودیت بودجه اهمیت داشته باشد در مقابل اگر شخص با استعداد باشد و سینمایی فکر کند بدون امکانات هم می تواند فیلم خوب بسازد.

مستندساز فلسطینی ادامه داد: فیلم هایی که ساختم به کن و اسکار راه یافت و با کمترین امکانات ساخته شد.

مشهراوی به ساخت فیلم با نام《مسافت سفر》 از نقطه سفر اشاره کرد و گفت: شرایط برای راوی مانند افرادی است که درگیر جنگ هستند اتفاق می افتد و به همین دلیل نقطه سفر بود.

وی افزود: مهمترین سوال من این بود که مستند قرار است چه چیزی اضافه کند و چه نقشی داشته باشد. ته دلم به تاثیر سینما اعتقاد داشتم به همین دلیل سراغ داستان های ناگفته رفتم. 

 وی افزود: روزی که اسرائیل، ۵۰۰ فلسطینی را کشت و در خبر فقط یک عدد را مطرح کرد، در سینما این اعداد را به افراد، آرزوها و زندگی ها تبدیل کردیم.

وی به تجربه می مصری مستندساز برجسته فلسطینی اشاره کرد و اینکه در فیلم سه هزار شب، تجربه زنان در زندان های اسرائیل را ساخته است.

این فیلمساز معتقد است فیلمسازی که با صداقت سخن می گوید پیامش در تمام جهان شنیده می شود.