بیشترین شهرهای توریستی ایران در سال ۲۰۲۴ (آمارها و تحلیلها)
سال ۲۰۲۴ برای صنعت گردشگری ایران، سالی سرشار از تحولات مثبت و رشد چشمگیر بود. با ورود ۷.۴ میلیون گردشگر خارجی و ثبت رشد ۲۴ درصدی نسبت به سال گذشته، ایران بار دیگر جایگاه خود را به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری در منطقه و جهان تثبیت کرد.

اما این موج جدید گردشگران به کدام سمت حرکت میکند؟ بیشترین توریست در کدام شهر ایران است و چه عواملی این مقاصد را در صدر فهرست انتخاب مسافران قرار داده است؟ این مقاله، یک تحلیل جامع و مبتنی بر آمار از بیشترین شهرهای توریستی ایران در سال گذشته است. ما با بررسی دادههای رسمی، به این پرسش پاسخ میدهیم که کدام شهرهای ایران در سال گذشته بیشترین تعداد ورود گردشگر را داشتند.
مشهد؛ بیشترین شهر توریستی ایران در ۲۰۲۴
بر اساس تمامی آمارها و گزارشهای رسمی، مشهد مقدس با اختلاف چشمگیری در رتبه اول بیشترین شهرهای توریستی ایران قرار دارد.
دلایل صدرنشینی مشهد
موفقیت خیرهکننده مشهد در جذب گردشگر، حاصل ترکیبی از عوامل مذهبی، ژئوپلیتیکی و زیرساختی است.
جاذبه اصلی، حرم امام رضا (ع): کانون اصلی جذب گردشگر در مشهد، حرم مطهر رضوی است. این مکان مقدس برای میلیونها شیعه در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای همسایه، یک مقصد زیارتی حیاتی محسوب میشود.
گردشگران منطقهای: آمارها به وضوح نشان میدهند که بخش بزرگی از گردشگران خارجی مشهد از کشورهای همسایه هستند. با ورود بیش از ۲.۲ میلیون عراقی و ۹۶۷ هزار افغانستانی به ایران در سال گذشته، بخش قابلتوجهی از این جمعیت به قصد زیارت، مشهد را به عنوان مقصد اصلی خود انتخاب کردهاند.
تسهیلات زیرساختی: برقراری مجدد و افزایش پروازهای مستقیم از کشورهایی مانند عربستان سعودی، کویت و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس به مشهد، دسترسی به این شهر را برای زائران بسیار آسانتر کرده و به رشد تصاعدی آمار کمک شایانی کرده است.
اما جذابیت مشهد تنها به جنبه زیارتی آن محدود نمیشود. این شهر با داشتن جاذبههای فرهنگی و تاریخی مهمی چون آرامگاه فردوسی در توس، و مقبرههای خیام و عطار در نیشابور (در نزدیکی مشهد)، یک بسته کامل گردشگری فرهنگی-مذهبی را به بازدیدکنندگان ارائه میدهد. همچنین این شهر از امکاناتی فوقالعاده برای توریستها برخوردار است و بهعنوان مثال هتل های مشهد با امکانات و استاندارد روز جهان، اقامتی راحت را برای گردشگران فراهم میکند.
اصفهان و شیراز؛ شهرهای فرهنگی پرگردشگر ایران
پس از مشهد، دو شهر تاریخی و باشکوه شیراز و اصفهان، جایگاه خود را به عنوان قطبهای اصلی گردشگری فرهنگی ایران مستحکم کرده است. این دو شهر، نماینده و ویترین تاریخ، هنر و معماری غنی ایران برای گردشگران جهانی، به ویژه مسافران اروپایی و آسیایی است.
شیراز؛ شهر شعر، تاریخ و باغهای ایرانی
شیراز، پایتخت فرهنگ و ادب فارسی، تجربهای متفاوت از تاریخ را ارائه میدهد و یکی از بیشترین شهرهای توریستی ایران به شمار میرود. این شهر، بازدیدکنندگان را به سفری در زمان، از شکوه امپراتوری هخامنشی در تخت جمشید (پرسپولیس) تا شعر و تغزل در آرامگاه حافظ و سعدی میبرد. شیراز مقصدی جذاب برای گردشگرانی است که بهدنبال درک عمیقتر ریشههای تاریخی و ادبی ایران هستند.
اصفهان؛ پایتخت هنر و معماری اسلامی
اصفهان که به درستی «نصف جهان» لقب گرفته، یک موزه روباز بینظیر از شاهکارهای معماری دوران صفوی و همچنان یکی از بیشترین شهرهای توریستی ایران برای بازدیدکنندگان فرهنگی است. میدان نقش جهان (میراث جهانی یونسکو)، مسجد امام، مسجد شیخ لطفالله، کاخ عالیقاپو و پلهای تاریخی مانند سیوسهپل و خواجو، همگی گواهانی بر اوج هنر و خلاقیت ایرانی هستند.
تهران و یزد؛ دو قطب گردشگری مدرن و تاریخی ایران
در رتبههای بعدی این فهرست، تهران و یزد قرار دارند که هر کدام نماینده نوع متفاوتی از گردشگری هستند و نقش مکمل را در اکوسیستم توریسم ایران ایفا میکنند.
تهران؛ پایتخت پرجنبوجوش و نقطه ورود اصلی
تهران به عنوان پایتخت ایران، اغلب اولین نقطه تماس گردشگران خارجی با کشور است و از بیشترین شهرهای توریستی ایران به حساب میآید. این کلانشهر، مرکز سیاسی، اقتصادی و مدرن ایران است و جاذبههای منحصربهفرد خود را دارد. بسیاری از گردشگران سفر خود را از تهران آغاز میکنند و تنوع هتل های تهران، از لوکسترین برندها تا اقامتگاههای اقتصادی، این شهر را به یک پایگاه عالی برای شروع ایرانگردی تبدیل کرده است.
یزد؛ شهر بادگیرها و معماری کویری
یزد، با معماری خشتی منحصربهفرد و بافت تاریخی دستنخورده (میراث جهانی یونسکو)، مقصدی خاص برای گردشگرانی است که به دنبال تجربهای متفاوت هستند. یزد نمادی از سازگاری عالی انسان با اقلیم سخت کویر و مقصدی محبوب برای علاقهمندان به معماری، تاریخ ادیان و فرهنگهای باستانی است.
تحلیل جمعیتشناختی گردشگران ۲۰۲۴؛ چه کسانی به ایران سفر میکنند؟
برای درک بهتر اینکه چرا این شهرها در صدر قرار دارند، باید نگاهی دقیقتر به ملیت گردشگران ورودی به ایران در سال گذشته بیندازیم. آمارها به وضوح نشان میدهد که گردشگری ایران در حال حاضر به شدت تحتتأثیر همسایگان و کشورهای منطقه است.
ستون اصلی: کشورهای همسایه
عراق با بیش از ۲.۲ میلیون نفر، افغانستان با ۹۶۷ هزار نفر و ترکیه با ۴۱۱ هزار نفر، سه منبع اصلی ورود گردشگر به ایران هستند. این آمار به خوبی توضیح میدهد که چرا مشهد با جاذبه زیارتی قدرتمند خود، در رتبه اول قرار دارد.
موج جدید از آسیای میانه
یکی از نکات قابل توجه در آمار امسال، رشد چشمگیر گردشگران از کشورهایی مانند تاجیکستان است. با اجرای سیاستهای لغو روادید، هدفگذاری برای افزایش گردشگران تاجیک از 8 هزار نفر نفر به 100 هزار نفر انجام شده است. این روند در مورد کشورهای آذربایجان و ارمنستان نیز مشاهده میشود و نشاندهنده یک استراتژی موفق برای جذب بازارهای جدید منطقهای است.
گردشگر فرهنگی جهانی
اگرچه آمار دقیقی از گردشگران اروپایی و شرق آسیا به تفکیک وجود ندارد، اما محبوبیت شهرهایی مانند اصفهان و شیراز نشان میدهد که جذابیتهای فرهنگی و تاریخی ایران همچنان برای این گروه از مسافران کشش بالایی دارد.
تحلیل سه محور اصلی گردشگری ایران؛ مذهبی، فرهنگی و طبیعی
انتخاب بیشترین شهرهای توریستی ایران توسط بازدیدکنندگان، الگوهای مشخصی را بر اساس نوع گردشگری نشان میدهد.
گردشگری مذهبی (زیارتی)
این بخش، قدرتمندترین و پرحجمترین نوع گردشگری ورودی به ایران است. مشهد به عنوان قطب اصلی، و پس از آن قم (حرم حضرت معصومه) و شیراز (شاهچراغ)، مقاصد اصلی این نوع سفر هستند.
گردشگری فرهنگی و تاریخی
این بخش که ویترین جهانی ایران است، عمدتاً بر محور اصفهان (معماری صفوی)، شیراز (تاریخ هخامنشی و ادبیات) و یزد (معماری کویری) متمرکز است.
گردشگری طبیعی و تفریحی
اگرچه در جذب گردشگر خارجی به اندازه دو بخش قبلی قدرتمند نیست، اما مقاصدی مانند شمال کشور (گیلان و مازندران) برای طبیعت سرسبز، و جزایر کیش (تفریحات لوکس) و قشم (اکوتوریسم و ژئوتوریسم) نقش مهمی در تکمیل سبد گردشگری ایران ایفا میکنند.
چشمانداز آینده: ایران در مسیر تبدیل شدن به یک قدرت گردشگری
آمار سال ۲۰۲۴ یک تصویر روشن و امیدوارکننده از آینده صنعت گردشگری ایران ارائه میدهد. با نرخ اشغال هتلها که به ۹۰ درصد رسیده و قرار گرفتن ایران در بین ۲۰ مقصد برتر جهانی، پتانسیل بالای این صنعت بیش از پیش آشکار شده است. دولت با هدفگذاری برای رسیدن به ۱۵ میلیون گردشگر در چهار سال آینده، برنامههای توسعهای گستردهای را در دست اجرا دارد. بنابراین اگر قصد سفر به مشهد، اصفهان، شیراز یا تهران را دارید، توصیه میکنیم پیش از حرکت، هتل یا پرواز خود را بهصورت آنلاین رزرو کنید تا سفری آرام و بدون دغدغه داشته باشید.