خواص جوانه ماش؛ ۹ خاصیت بی‌نظیر این گیاه کوچک
آنچه جوانه‌ی غلات می‌نامیم از جمله جوانه‌ی برنج، گندم، ذرت، جو و جو دوسر، دانه‌های غلات کامل هستند که معمولا دیر جوانه می‌زنند، اما مثل هر دانه‌ی دیگری در دمای مناسب و رطوبت کافی سبز می‌شوند و خواص مخصوص به خود را دارند. با ما و این نوشته همراه باشید، می‌خواهیم درباره‌ی خواص جوانه ماش بیشتر بدانیم.
جوانه غلات و حبوبات خوراکی‌های ارزشمندی هستند که در واقع دوره‌ی کوتاهی از چرخه‌ی زندگی آنها را تشکیل می‌دهند و درست بعد از این مرحله حبوبات و غلات تبدیل به یک گیاه جوان می‌شوند. این جوانه حد فاصل زندگی یک دانه‌ی سخت و یک گیاه جوان است و ارزش غذایی ویژه‌ای دارد. در این مرحله، لایه‌ی بیرونی پوست باز می‌شود و ساقه‌ی جوان از میان آن سر برمی‌آورد. طی این روند مقداری از پروتئین نشاسته‌ای دانه توسط ساقه‌ی جوان صرف سوخت‌وساز و رشد می‌شود و این تغییرات در واقع وجه تمایز بین ارزش غذایی جوانه و مواد مغذی غلات و حبوبات سبزنشده است.
وقتی جوانه‌ی غلات مقداری از نشاسته‌ی خود را از دست می‌دهد، مواد مغذی دیگر آن مثل پروتئین و ویتامین‌ها کمی افزایش می‌یابد و از آنجا که مواد معدنی خاص، مخصوصا آهن و روی می‌توانند به عناصر زیستی تبدیل شوند یا به راحتی جذب شوند و مورد استفاده‌ی بدن قرار بگیرند، بنابراین از این لحاظ جوانه‌های غلات و حبوبات به‌خصوص جوانه ماش منابع غذایی مهمی هستند و مزایای ویژه‌ای به‌خصوص برای گیاه‌خواران دارند. این افراد معمولا به خاطر کمبود این مواد مغذی به آنها نیاز پیدا می‌کنند و جوانه ماش هم یکی از این مواد خوراکی مغذی است که کمبود ویتامین را در این افراد جبران می‌کند.
به سلامت قلب کمک می‌کند
طبق یافته‌های محققان، از آنجا که ماش دارای خاصیت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد است، می‌تواند در جلوگیری از اکسیداسیون LDL (کلسترول بد) مؤثر باشد. در یک پروژه تحقیقاتی که با هدف بررسی تأثیر حبوبات بر فشارخون بالا انجام شد، مشخص شد فشارخون سیستولیک در موش‌های مبتلا به پُرفشاری خون که به مدت یک ماه با جوانه ماش تغذیه شدند، کاهش قابل توجهی داشت.
از طرفی جایگزینی غذاهای فرآوری‌شده با مواد غذایی سرشار از منیزیم مانند ماش، از ساده‌ترین راه‌های بهبود سلامت قلب و عروق است. مطالعات اخیر نشان می‌دهد افراد در سنین ۴۰ تا ۷۵ سالگی، غالبا با کمبود منیزم مواجه هستند و در مقایسه با افرادی که کمبود منیزم ندارند، ۵۱ درصد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند.
در کنترل دیابت مؤثر است
از آنجا که مواد خوراکی با شاخص گلیسمی پایین، سطح قند خون را به آرامی و به مقدار کم افزایش می‌دهند، انتخاب ایده‌آلی برای افراد مبتلا به دیابت هستند. جوانه ماش هم شاخص گلیسمی پایینی دارد و مانع بالارفتن سریع و خطرناک قند خون و انسولین که سلامت عروق خونی را تهدید می‌کنند و بیماری‌های قلب و عروق را افزایش می‌دهند، می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد اضافه کردن ماش به وعده‌ی غذایی که شامل مواد غذایی با شاخص گلیسمی بالاست، قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع دوم را کاهش می‌دهد.
نتایج مطالعه‌ای که در مجله‌ی کشاورزی و شیمی مواد غذایی منتشر شد، نشان داد که قندخون و پلاسما پپتید C (شاخص ترشح انسولین که به بهبود میزان متابولیسم قندخون و حساسیت به انسولین کمک می‌کند) در موش‌های مبتلا به دیابت نوع دو که به مدت پنج هفته با عصاره‌ی ماش تغذیه شده بودند، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. از طرفی تغذیه با عصاره‌ی ماش، تری‌گلیسرید را هم که یک ناهنجاری مربوط به چربی خون و مرتبط با کلسترول است به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.
ماده AGEs که نتیجه واکنش شیمیایی گلوکز و پروتئین در بدن است، به‌عنوان زیست حسگر دیابت شناخته می‌شود و براساس میزان غلظت آن می‌توان عوارض دیابت نظیر کوری و ناراحتی‌های کلیوی را پیش‌گویی کرد. این زیست حسگر که نشانه‌ی فعالیت مولکول‌های بدی است که باعث آسیب بافتی به کلیه‌ها و شبکیه‌ی چشم می‌شوند، عوارض دیابت از جمله اختلال در عملکرد کلیه‌ها و از دست دادن بینایی را تسریع می کند. هنگامی که محققان چینی فعالیت مهارکنندگی ۱۶ نوع حبوبات را در رابطه با این پروتئین (AGEs) تجزیه و تحلیل کردند، ماش در رتبه‌‌ی دوم قرار گرفت؛ یعنی ماش دومین حبوباتی است که تأثیر زیادی در مهار AGEs یا آسیب‌های بافتی به کلیه‌ها و شبکیه‌ی چشم دارد.
تأثیرات ضد سرطان دارد
احتمالا جوانه‌ها دارای خواصی مشابه خواص دو عنصر شیمیایی سیانید و بنزآلدئید (دو ماده شیمیایی قدرتمند که سلول‌های سرطانی را می‌کشند) هستند، اما توسط سلول‌های طبیعی بدن دفع می‌شوند و عوارضی ندارند. قسمت عمده‌ی یک جوانه را کلروفیل آن تشکیل می‌دهد که خواص ضد سرطانی دارد. از طرفی جوانه‌ها حاوی میزان بالایی آنتی‌اکسیدان از جمله ویتامین C، روی و سلنیوم هستند که با فعالیت رادیکال‌های آزاد (موادی که در بدن ما تولید می‌شوند و می‌توانند به بافت‌ها آسیب برسانند و روند پیری را سریع‌تر کنند) مقابله می‌کنند.
محققان بخش بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد مطالعه‌ای پیرامون رابطه‌ی بین غذاهای سرشار از مواد فنلی و خطر ابتلا به سرطان سینه که یکی از سرطان‌های شایع در میان زنان است انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که مصرف حبوبات خانواده‌ی لوبیا به‌خصوص ماش حداقل دو بار در هفته، خطر ابتلا به سرطان سینه را ۲۴ درصد کاهش می‌دهد.
ماش حاوی مقادیر بالایی فیبر نامحلول و نشاسته‌ی پایدار است که با مهار آسیب DNA و قطع خون مورد نیاز برای رشد تومور سرطانی، به مقاومت بدن در برابر سرطان روده‌ی بزرگ کمک می‌کند. مصرف روزانه‌ی ماش و حبوبات خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را ۴۲ درصد کاهش می‌دهد.
با چاقی می‌جنگد
جوانه‌ی ماش یک ماده‌ی غذایی کم کالری و سرشار از فیبر و پروتئین است. اگر هدف شما کاهش وزن است، جوانه ماش می‌تواند یکی از مواد خوراکی مؤثر در رژیم غذایی روزانه‌ی شما برای مقابله با چاقی باشد. ماش کمک می‌کند معده‌تان زودتر پر شود و هوس نکنید خود را با کربوهیدرات‌ها یا شیرینی سیر کنید.
در مطالعه‌ای که در یک مجله‌ی تغذیه منتشر شده است، محققان به این نتیجه رسیدند که یک وعده غذایی حاوی ماش با فیبر بالا در مقایسه با یک وعده غذایی بدون آن، میزان ترشح هورمون سیری را افزایش می‌دهد. برای یافتن جواب این سؤال که آیا تأثیر این سیری در کوتاه‌مدت به کاهش پرخوری و کم کردن وزن در طولانی‌مدت کمک می‌کند یا نه، دانشمندان به مدت ۱۶ هفته مطالعه‌ای روی ۱۷۳ مرد و زن که اضافه وزن داشتند، انجام دادند. گروهی با رژیم حاوی فیبر بالا و سرشار از حبوبات که حاوی یک و نیم فنجان ماش در روز بود تغذیه شدند و گروه دیگر یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات داشتند که به عمد کالری دریافتی آنها محدود نشده بود. در پایان مطالعه، افرادی که با حبوبات تغذیه شده بودند به‌طور متوسط بیش از ۴ کیلوگرم نسبت به گروه دیگر کاهش وزن داشتند.
دیگر خواص جوانه ماش
از آنجایی‌که لسیتین موجود در جوانه ماش حاوی مقادیر بالایی فیبر محلول است، با کلسترول بد خون (LDL) و کبد چرب مبارزه می‌کند. فیتواستروژن موجود در جوانه ماش به تنظیم هورمون‌ها پس از یائسگی کمک می‌کند، گرگرفتکی را تسکین می‌دهد و از پوکی استخوان پیشگیری می‌کند. این فیتواستروژن خواص ضد پیری دارد که تولید اسید هیالورونیک، کلاژن و الاستین را که برای جوان و سالم‌تر ماندن پوست ضروری است، تحریک می‌کند. جوانه ماش برای تنظیم درجه حرارت بدن مناسب است و از گرمازدگی جلوگیری می‌کند.
منبع: چطور
16
