«۲۹ اسفند»، روز ملی شدن صنعت نفت ایران از دریچه دوربین

از زمانی که معادن و ذخایر ایران کشف شد، حاکمان وقت آنها را برای بیگانگان به حراج گذاشتند.

«۲۹ اسفند»، روز ملی شدن صنعت نفت ایران از دریچه دوربین

ملت که صاحب واقعی منابع و معادن بودند، بهره‌ای نداشتند و در سختی و فشار زندگی می‌کردند. منافع آن را بیگانگان می‌بردند. آنها با این درآمد، صنایع خود را رونق بخشیدند و به توسعه و پیشرفت رسیدند و چلوخورشتی هم به ما دادند که آن را هم نمی‌گذاشتند به‌راحتی از گلوی‌مان پایین رود. منابع عظیم نفت جنوب و شیلات شمال نمونه‌ای از این واقعیت تلخ است.

  • درعرض ۴۰ سال بهره‌برداری شرکت نفت ایران و انگلیس از منابع نفتی ایران، تنها ۱۰۵ میلیون لیره سهم ایران شد، در حالی که در همین مدت فقط ۱۷۵ میلیون لیره دولت انگلیس بابت مالیات از شرکت دریافت کرده بود. طبق قرارداد دارسی، سهم ایران ۱۶ درصد سود خالص بود، اما آنها همه مبالغ گفته شده و هزینه‌های دیگر را از درآمد کسر می‌کردند و سپس سهم ایران را از باقی مانده حساب می‌کردند. هیچگاه هم به ایرانیان امکان نظارت بر حساب‌های شرکت را نمی‌دادند. (نمایی از دکل نفتی در مسجد سلیمان و چادرهای انگلیسی)

  • نفت جنوب را انگلیسی‌ها می‌بردند، منافع دریای مازندران هم به جیب روس‌ها می‌رفت. دریایی که علاوه بر آبزیان متعدد، ارزشمندترین خاویار دنیا را دارد که قیمتش همسنگ طلا بود. (ورود سربازان انگلیسی به پالایشگاه نفت آبادان در جنگ جهانی دوم)

  • پس از سقوط رضاشاه که خفقان سیاسی قدری کاهش یافت، دکتر مصدق فرصت یافت در انتخابات مجلس چهاردهم در سال ۱۳۲۱ شرکت کند. وی نماینده اول تهران شد. در همین مجلس بود که او در مخالفت با واگذاری نفت شمال به دولت شوروی از موقعیت خاص آن زمان استفاده و ماده واحده‌ای را پیشنهاد کرد که اکثریت نمایندگان به اکراه یا دلخواه به آن رأی دادند که اختیار معادن و ذخایر کشور را به نمایندگان ملت بازگرداند. (دیدار دکتر مصدق با عده‌ای از طرفداران ملی شدن صنعت نفت دهه ۱۳۳۰ شمسی)

  • در مجلس شانزدهم در سال ۱۳۲۹ مصدق و همفکرانش طرح ملی کردن صنعت نفت را ارائه دادند. حمایت شورانگیز مردم از این طرح موجب شد سرانجام در ۲۹ اسفند آن سال ملی شدن نفت به تصویب نمایندگان برسد. (سخنرانی دکتر مصدق در مقابل مجلس شورای ملی ۱۳۳۰ شمسی)

  • اغلب نمایندگان و دولتمردان بر این باور بودند که این مصوبه در حد همان شعار و حرف باقی خواهد ماند. تصور اینکه کسی با دولت فخیمه انگلیس درافتد، امری نزدیک به محال بود. دکتر مصدق و یارانش، اما از طریق مجلس و افکار عمومی فشار می‌آوردند که این قانون باید اجرایی شود.

  • تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی

  • دولت انگلیس که نتوانست شرکت نفت را در انحصار خود نگه دارد، از راه تهدید و فشار وارد شد. کشتی‌های جنگی انگلیس به آب‌های خلیج فارس وارد شدند و آرایش جنگی گرفتند. لوله‌های توپ به سمت آبادان جهت‌گیری شد، همچنین دولت انگلیس مسئله را به مجامع حقوقی بین‌المللی کشاند تا فشار سیاسی به ایران وارد کند. (تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی)

  • دولت ایران این ارجاع را نپذیرفت و صلاحیت دیوان را برای رسیدگی به این پرونده رد کرد. استدلال دولت ایران این بود که ما با دولت انگلیس طرف نیستیم و اختلاف ما با افراد یعنی مدیران شرکت است و مسئله باید در چارچوب قوانین داخلی ایران حل و فصل شود. (تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی)

  • آیت‌الله کاشانی تلاش کرد مبارزه را هدف‌دارتر کند. وی اعلامیه شدید‌اللحنی علیه شرکت نفت صادر کرد و در آن خواهان لغو امتیاز شد. طرح لغو امتیاز نفت در بین مردم، برای انگلیس و رژیم بسیار گران بود و برای خود آیت‌الله کاشانی هم تبعید به لبنان را در پی داشت. (تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی)

  • دولت ایران این ارجاع را نپذیرفت و صلاحیت دیوان را برای رسیدگی به این پرونده رد کرد. استدلال دولت ایران این بود که ما با دولت انگلیس طرف نیستیم و اختلاف ما با افراد یعنی مدیران شرکت است و مسئله باید در چارچوب قوانین داخلی ایران حل و فصل شود. (تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی)

  • ۸ تیرماه ۱۳۳۰ دیوان دادگاهی برای بررسی پرونده برگزار کرد که هیئت ایرانی به دلیل اعتقاد به عدم صلاحیت دادگاه، از شرکت مستقیم در آن خودداری کردند و در جایگاه تماشاچیان حضور یافتند. در حالی که دو هفته قبل هیئت خلع ید به جنوب رفته و مهندس بازرگان به عنوان نماینده دولت بر جای مستردریک، مدیرعامل شرکت نفت انگلیس نشسته بود و با وجود نارضایتی وی، عملا مدیریت شرکت را برعهده گرفته بود. دریک کیفش را برداشت و از شرکت بیرون رفت. (بازدید حسین مکی از مناطق نفتی جنوب در زمان ملی شدن صنعت نفت)

  • تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی

  • با وجود واکنش خشمگینانه انگلیسی‌ها، روز ۱۹ خرداد ۱۳۳۰، اعضای هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران و سه نفر از اعضای هیئت مختلط، با استقبال پرشور ده‌ها هزار نفر از مردم خوزستان وارد آبادان شدند و سرانجام در ۲۹ خرداد، پرچم ایران بر فراز ساختمان اداره مرکزی شرکت سابق برافراشته شد و تابلوی «هیئت مدیره موقت» در آنجا نصب شد. (تعویض تابلو شرکت نفت انگلیس و ایران با هیئت مدیره موقت ملی شدن صنعت نفت)

  • تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی

  • تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در خیابان‌های تهران ۱۳۳۰ شمسی

  • دولت برای بازپس‌گیری صنعت نفت از شرکت انگلیسی خیز برداشت و سرانجام در ۲۹ خرداد ۱۳۳۰ هیئت ایرانی خلع ید موفق شد مدیریت شرکت نفت را برعهده بگیرد و مدیران انگلیسی شرکت را برکنار کند. (دیدار هیئت انگلیسی و ایرانی در دوران ملی شدن صنعت نفت)

  • اقدام‌های خلع ید از شرکت با پیگیری دنبال شد، تا روز ۱۳ مهرماه ۱۳۳۰ آخرین مدیران انگلیسی شرکت از ایران خارج شدند و شرکت نفت کاملاً در اختیار دولت ایران قرار گرفت.

  • خروج انگلیسی ها از آبادان پس از ملی شدن صنعت نفت.انگلیسی ها فقط البسه و وسایل ضروری خود را به همراه خود بردند با اینخروج انگلیسی ها از آبادان پس از ملی شدن صنعت نفت. انگلیسی‌ها فقط البسه و وسایل ضروری را همراه خود بردند، با این تفکر که به‌زودی باز خواهند گشت. تفکر که به‌زودی باز خواهند گشت.

  • تظاهرات مردم در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در خیابان‌های تهران دهه ۱۳۳۰ شمسی

  • ۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت ایران

  • تظاهرات مردم در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در خیابان‌های تهران دهه ۱۳۳۰ شمسی

  • تظاهرات مردمی در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در حمایت از دکتر محمد مصدق در میدان توپخانه تهران دهه ۱۳۳۰ شمسی

  • ملت ایران روز‌های پرالتهاب و بحرانی را می‌گذراند. سرانجام موعد نهایی دادگاه لاهه ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ تعیین شد. هفتم خرداد دکتر مصدق همراه هیئتی از نمایندگان مجلس و دولت به لاهه رفتند. (لایحه دفاعی دکتر مصدق به همراه نصرالله انتظامی در دادگاه بین‌المللی لاهه دکتر مصدق دهه ۱۳۳۰ شمسی)

  • پیش از آغاز نشست برای مهمانان جای مشخصی در نظر گرفته بودند و مصدق در جایگاه هیئت انگلیسی نشست و توجهی هم به تذکر مسئولان جلسه نکرد تا رئیس جلسه در آغاز جلسه به مصدق گفت در جایگاه خودتان بنشینید که مصدق بالاخره به صدا در آمد و گفت شما فکر می‌کنید نمی‌دانیم صندلی ما کجاست و صندلی نماینده هیئت انگلیس کدام است؟ ما خوب می‌دانیم جایگاه ما کجاست. برای این بود تا دوستان بدانند بر جای دیگران نشستن یعنی چه؟

  • او اضافه کرد سال‌های سال است دولت انگلستان در سرزمین ما خیمه زده و کم‌کم یادشان رفته که جایشان اینجا نیست و ایران سرزمین آبا و اجدادی ماست نه سرزمین آنان... سکوتی عمیق فضای دادگاه را احاطه کرده بود و دکتر مصدق بعد از پایان سخنانش کمی سکوت کرد و آرام بلند شد و روی صندلی خویش قرار گرفت. با همین ابتکار و حرکت، عجیب بود که تا انتهای نشست، فضای جلسه تحت تأثیر مستقیم این رفتار پیرمرد قرار گرفته بود و در نهایت نیز انگلستان محکوم شد.

  • لایحه دفاعی دکتر مصدق به همراه نصرالله انتظامی در دادگاه بین‌المللی لاهه دکتر مصدق دهه ۱۳۳۰ شمسی

  • تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران در پشتیبانی از قانون ملی شدن صنعت نفت در دهه ۱۳۳۰ شمسی

  • پالایشگاه کرمانشاه شادی و آذین‌بندی مردم کرمانشاه به مناسبت ملی شدن صنعت نفت

  • پالایشگاه کرمانشاه شادی و آذین‌بندی مردم کرمانشاه به مناسبت ملی شدن صنعت نفت

  • پالایشگاه کرمانشاه شادی و آذین‌بندی مردم کرمانشاه به مناسبت ملی شدن صنعت نفت

  • پالایشگاه کرمانشاه شادی و آذین‌بندی مردم کرمانشاه به مناسبت ملی شدن صنعت نفت

  • پالایشگاه کرمانشاه شادی و آذین‌بندی مردم کرمانشاه به مناسبت ملی شدن صنعت نفت

  • سخنرانی دکتر مصدق که مانع از حضور وی در مجلس شدند در مقابل مجلس شورای ملی ۱۳۳۰ شمسی

  • تعویض تابلوی سر در شرکت نفت انگلیس و ایران و نصب تابلوی شرکت بریتیش پترولیوم

منبع: شاتا
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 3
  • 🐜
    0

    مردترین مرد بزرگ و اصیل ایران زمین روحت شاد مصدق روحت شاد!!!

    نظرات شما -
    • بهلول
      0

      ازشمابعيده شاه هم نقش بزرگى دراين زمينه داشت

  • رابی
    0

    مگر الان نفت ملی است؟

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها