کشف قبر‌های ۶۵۰۰ سالۀ «بدون اسکلت» در مرز‌های قطب شمال
این نخستین‌بار است که چنین گورستان بزرگی در ناحیه‌ای تا این حد نزدیک به قطب شمال یافته شده است، تا به حال هیچ بقایای انسانی‌ای در این گور‌ها به دست نیامده است.
کارگران شش دهه پیش به طور تصادفی به این مکان معروف به «تاینیارو» (Tainiaro) برخورد کردند. از آن زمان تاکنون، منشأ این یافته مبهم باقی مانده بود.
اما اکنون، پس از انجام یک تجزیه و تحلیل جامع از این مکان، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این محوطه به احتمال زیاد یک قبرستان مربوط به شکارچی-گردآورندگان است که قدمت آن به حدود ۶۵۰۰ سال قبل می‌رسد. این مطالعه در ۱ دسامبر در مجله Antiquity منتشر شد.
محققان وابسته به دانشگاه اولو (Oulu) فنلاند گفتند: «چنین گورستان بزرگی در چنین عرض بالای شمالی با پیش‌فرض‌های موجود در مورد علوفه‌جویان ماقبل تاریخ در این منطقه مطابقت ندارد. از این جهت این یافته انتظارات و فهم ما را در مورد تاریخ این منطقه دگرگون کرده است».
محل کشف گورستان عصر حجر در شمال فنلاند
در حفاری‌های انجام شده در سال ۲۰۱۸ و تجزیه و تحلیل کار‌های میدانی بایگانی‌شده، محققان حدود ۱۱۵ تا ۲۰۰ گودال را شناسایی کردند. بیشتر آن‌ها مستطیل‌شکل با ابعاد حدود ۲ متر طول و ۷۰ سانتیمتر در عمق بودند.
نکتۀ جالب توجه این است که هیچ‌گونه بقایای انسانی تا به حال در داخل این گور‌ها یافت نشده است، اما هزاران اثر از جمله سفال و استخوان‌های سوختۀ حیوانات در آن‌ها پیدا شد.
آکی هاکونن، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت که اسکنه‌های ماهرانه و «سنگ‌هایی با اندازه یک دست که می‌توانستند به ابزار‌های تیغه‌دار کوچک‌تر تبدیل شوند» نیز از جمله اشیاء یافت شده بودند.
با مقایسه این گودال‌ها با دیگر یافته‌های باستان‌شناسی عصر حجر، محققان به این نتیجه رسیدند که این گودال‌ها احتمالاً گور‌هایی هستند متعلق به مردم سرگردانی که در این منطقه به جستجوی غذا، شکار و ماهیگیری می‌پرداختند.
محققان می‌گویند: «از نظر ما تاینیارو باید به عنوان یک گورستان در نظر گرفته شود، اگرچه هیچ اسکلتی در آن باقی نمانده است».
اما آنچه که نتیجه‌گیری آن‌ها را پیچیده می‌کند، شواهدی از مواد سوخته یافت شده در داخل برخی از گودال‌ها بود که نشان می‌دهد آن‌ها ممکن است آتشدان بوده باشند.
با این حال، آثار مواد زغالی برای اثبات استفاده از مواد آتش‌زا کافی نبود، اگرچه این یافته نشان می‌دهد که این مکان تنها برای دفن مردگان استفاده نشده است.
محققان می‌گویند: «در واقع، اخیراً بحث شده است که برخی مکان‌های دورۀ میان‌سنگی که برای مرده‌ها استفاده می‌شدند، همچنین مکان‌هایی برای زنده‌ها بوده‌اند. برخی از مکان‌ها که قبلاً به گورستان تعبیر می‌شدند در واقع مکان‌هایی برای سکونت بوده‌اند، همراه با تدفین‌هایی که در زیر خانه‌ها انجام می‌شدند».
با در نظر گرفتن این احتمال، محققان گفتند تاینیارو نباید یک سایت تک منظوره در نظر گرفته شود، بلکه ممکن است چندین هدف را دنبال کرده باشد. اگر از آن، حداقل تا حدی، به عنوان گورستان استفاده شده باشد، باید آن را در زمره بزرگ‌ترین گورستان‌های عصر حجر در شمال اروپا به حساب آورد.
هاکونن گفت که فنلاند به تنهایی دارای بیش از ۲۰۰ محل تدفین عصر حجر است که اکثر آن‌ها بسیار کوچک هستند. هاکونن گفت: «تعداد کمی گورستان وجود دارد که بیش از حدود ۲۰ تدفین در آن‌ها وجود دارد. اما در این گورستان بیش از صد گودال وجود دارد که این کاملا گیج‌کننده است».
نکتۀ قابل توجه و حیرت‌انگیز دیگر این است که سایت تاینیارو در یک منطقه بسیار سرد زیر قطب شمال با بارش‌های سنگین برف زمستانی و دمای زیر ۲۰ درجه فارنهایت واقع شده است. هاکونن گفت: «این جایی نیست که انتظار داشته باشید علوفه‌جویان عصر حجر در گروه‌های بزرگ جمع شوند. اما احتمالا آن‌ها این کار را کرده‌اند».
