مروری بر یاران میرزا کوچک خان و سرنوشتشان؛

داستان خائنان و وفاداران/ یک زن شجاع و یک آلمانی؛ آخرین یاران میرزا کوچک خان قبل از یخ زدن

گائوک یک سرباز اسیر آلمانی بود که با نزدیک شدن بلشویک ها به جنگلی ها نقش رایزن و مترجم را بین دو طرف ایفا می کرد. با این حال، بعد از مدتی چنان شیفته میرزا کوچک خان شد که به یکی از یاران نزدیک او بدل شده و نامش را هم به «هوشنگ» تغییر داد.

داستان خائنان و وفاداران/ یک زن شجاع و یک آلمانی؛ آخرین یاران میرزا کوچک خان قبل از یخ زدن

هر ساله با فرارسیدن سالروز فوت میرزا کوچک خان، زندگی و فعالیت این مبارز عهد مشروطه از جهات مختلف بررسی می شود. با این حال، در اغلب موارد، توجهی به عاقبت و سرنوشت یاران میرزا نمی شود.

به طور کلی، دوران فعالیت میرزا کوچک خان در نهضت جنگل به دو دوره کلی تقسیم می شود: الف. از زمان جنگ با قوای روس در سال 1293 تا شکست از نیروهای وثوق الدوله در سال 1298  ب. از زمان تشکیل مجدد نهضت با کمک چپ گراها تا زمان مرگ در سال 1300. میرزا کوچک جنگلی در هر کدام از این دو دوره یاران و نزدیکی دارد که توجه به سرنوشت آنها جالب است. برخی از این یاران به میرزا خیانت کرده و برخی نیز تا لحظه مرگ در کنار او حضور داشتند.

در زیر به مهم ترین یاران میرزا و اعضاء نهضت جنگل و سرنوشتشان اشاره می‌ کنیم:

دکتر حشمت

دکتر حشمت یکی از نزدیک ترین و مهم ترین یاران میرزا کوچک خان بود. او در دوره اول نهضت جنگل در کنار میرزا می جنگید. بعد از ترک مخاصمه میرزا با قوای وثوق الدوله و فرار به سمت فومنات، دکتر حشمت تصمیم گرفت راه خود را از میرزا و نهضت جنگل جدا کند. او تسلیم نیروهای قزاق شد و علی رغم اینکه امان نامه داشت، اما اعدام شده و در قبرستان «چله خانه» به خاک سپرده شد.

احسان الله خان

احسان الله خان نزدیک ترین یار میرزا در دوره دوم نهضت جنگل است. او گرایش های شدید چپ گرایانه داشت و میرزا را به نزدیکی به بلشویک های شوروی ترغیب کرد. با این حال، با دور شدن میرزا از شوروی و تیره شدن روابط او و لنین، احسان الله خان راه خود را از میرزا جدا کرده و علیه میرزا شورید. با افزایش مخالفت مردم، احسان الله خان مجبور شد مجددا با میرزا صلح کند. با این حال، با افزایش فشار قزاق ها، احسان الله خان بار دیگر پشت میرزا را خالی کرد. او مدتی بعد به مسکو گریخت و در آنجا نیز بعد از دستگیری توسط نیروهای امنیتی مسکو، به طور مخفیانه کشته شد.

عظمت خانم فولادلو

عظمت خانم فولادلو یکی از حامیان همیشگی میرزا کوچک خان جنگلی و  از کردهای مهاجر اسکان یافته در روستای نیلق بود. این زن و پسرانش حاکم خلخال بودند و حمایت های فراوانی از میرزا نمودند.  او تا لحظات آخر نیز از کوچک خان جنگلی حمایت می کرد. میرزا بعد از شکست در سال 1300 قصد داشت به خلخال نزد عظمت خانم برود اما در جنگل های  تالش گیر افتاد و از سرما یخ زد. عظمت خانم بعد از فوت میرزا با رضا شاه مخالفت کرد و حتی با او جنگید اما قوایش از قوای قزاق شکست خوردند و او مجبور شد تسلیم شاه پهلوی شود.

حیدرخان عمواوغلی

حیدرخان نیز از نزدیکان میرزا در دوره دوم نهضت جنگل است. او نیز مانند احسان الله خان راه خود را از میرزا جدا کرد چرا که گرایش های شدید کمونیستی داشت. پس از اختلافات و کشمکش‌هایی که در جنبش جنگل پیش‌آمد حیدر خان در یکی از روستاهای گیلان محاصره و کشته شد.

میرزا حسین کسمائی

میرزا حسین کسمائی از نزدیکان میرزا در دوره اول نهضت است. او روشنفکر و شاعری بود که روزنامه نهضت جنگل را اداره می کرد و نقش برجسته ای در فعالیت های فرهنگی جنگلی ها داشت. با این حال، بعد از رویارویی وثوق الدوله با جنگلی ها از سیاست کناره گرفت و به کشاورزی مشغول شد.

خالو قربان

خالو قربان از کردهای نزدیک به میرزا کوچک خان بود که به  خصوص در دوره دوم نهضت جنگل فعالیت داشت. با افزایش حملات قزاق ها به نیروهای جنگلی، خالو قربان تسلیم رضا خان شد و با او همکاری کرد. رضا خان بعدها او را به جنگ کردهای طرفدار سیمیتقو فرستاد اما در آنجا به علت اختلافاتی که با خالو کریم (از دوستان و همرزمانش) پیدا کرد به دست او کشته شد.

حاج احمد کسمائی

حاج احمد کسمائی یکی از اعضاء اصلی نهضت اول جنگل بود که با خیانتش به میرزا ضربه شدیدی به نهضت زد. کسمائی دارای ثروت و سرمایه زیادی بود و کلیه مخارج نهضت جنگل مانند خرید اسلحه و مهمات و امکانات دیگر را بر عهده می گرفت با این حال، بعد از مدتی روابط او و میرزا کوچک خان تیره شد. سرانجام حاج احمد کسمائی برادر خود، شیخ محمود را نزد وثوق ‌الدوله به تهران فرستاد و اعلام کرد که تسلیم قوای دولتی می شود. وثوق الدوله نیز تسلیم شدن او را پذیرفت. با این حال، نیروهای روس بعد از هجوم به کسماء، حاج احمد را دستگیر و زندانی کرده و اموال و املاکش را تاراج کردند. احمد کسمائی مدتی بعد آواره شد و سرانجام در فقر و در حالی که نابینا شده بود درگذشت.

گائوک

گائوک یک سرباز اسیر آلمانی بود که با نزدیک شدن بلشویک ها به جنگلی ها نقش رایزن و مترجم را بین دو طرف ایفا می کرد. با این حال، بعد از مدتی چنان شیفته میرزا کوچک خان شد که به یکی از یاران نزدیک او بدل شده و نامش را هم به «هوشنگ» تغییر داد. گائوک یا هوشنگ تا لحظات آخر نیز در کنار میرزا ماند. او به همراه میرزا در جنگل های تالش یخ زد.

منبع: خبر فوری
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 37
  • 21

    ی یاغی تجزیه طلب که با حمایت روس ها ادعای خود مختاری داشت و آرزویی که به گور برد این بود که حکومتش جز جماهیر شوروی بشه رو شما فقط بخاطر مخالفهایی که با رضاشاه کبیر داشت رو کردید اسطوره آزادی خواهی؟؟!!

    نظرات شما -
    • مسعود
      10

      تاریخ بوضوح تایید میکنه که میرزا تمایل شدیدی به شوروی داشته و نیتش تجزیه شمال ایران از گرگان تا آستارا رو داشته که الحاق بشه به کشور شوراها..

    • ناشناس
      1

      پس چرا روسا کشتنش؟!

    • به ناشناس
      2

      چون مهره سوخته بود و ضررش بیشتر از منفعتش بود و کشتنش روسها که خودشونو دلسوز شاه ایران نشون بدن و بهره بردن از کشتنش

  • شهروند
    3

    انگار خیانت در رگ و ریشه مسئولین و مدیران و دست اندر کاران کشور از اول بوده و هست و ظاهرا ادامه خواهد داشت خیانت جز اصلی هر مدیر و مسئول هست تا لیاقت و صداقت و وفاداری و و البته کفایت

  • بیی
    14

    میرزا خائن بود ومی خواست ایران را تجزیه کند

  • ناشناس
    4

    معلوم نشد بالاخره میرزا کوچک خان جنگلی تحصیل کرده در حوزه علمیه قیام کرد که با استبداد و دیکتاتوری دوره زمانه خود یعنی اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی و سلطنت رضاشاه (سردار سپه) بجنگد و مشروطه (آزادی) خواهی را جایگزین آن کند یا اینکه می خواست با انعقاد پیمان با کمونیست ها و سوسیالیست های اتحاد جماهیر شوروی سابق و کمک مالی و نظامی و لجستیکی آنها ابتدا گیلان را از حکومت مرکزی جدا و سپس با حمله نظامی به دیگر نقاط ایران و از جمله پایتخت، کل ایران را فتح کند و جمهوری خلق کمونیستی در ایران به ریاست جمهوری خودش ایجاد و تأسیس کند؟! همین نداشتن استراتژی و هدف ثابت و مشخص و از این شاخه به آن شاخه پریدن به علاوه نفاق و خیانت باصطلاح یاران و اطرافیان باعث شد میرزا تنها بماند و جهت فرار از دست مأموران قزاق رضا شاه که در پی دستگیری او بودند به کوههای تالش (هشتپر) و خلخال پناه ببرد و به دلیل سرما و یخبندان در حالی که دوست آلمانی خود را به کول گرفته بود جان خود را از دست بدهد.

  • جواد
    2

    میرزا کوچک تا زمانی که با وجود اجنبی ها مثل روس و انگلیس در شمال کشور مبارزه میکرد محبوب بود.
    اما پس از خروج نیروهای روس از ایران و تقویت دولت مرکزی نمی بایست تحت حمایت بلشویکهای روسیه سرخ جمهوری خود مختار در گیلان با پرچم مجزا تشکیل میداد. برای همین نقاط تاریکی در نیات او در مورد هم پیمان شدنش با بلشویکها وجود دارد.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      2

      درست می فرمائید. میرزا یونس استاد سرایی دقیقاً همان اشتباه استراتژیکی را در قیام خود مرتکب شد که مختار ثقفی در قیام خود در سال ۶۴ هجری قمری در کوفه مرتکب شد! مختار ثقفی تا موقعی که هدفش از قیام، صرفاً قصاص آمران و عاملان واقعه روز عاشورا سال ۶۱ هجری بود اکثریت یاران تأثیر گذار قیام و نهضتش با او همراه بودند ولی وقتی مختار ثقفی فکر خلافت و امیری و فرمانداری بر سرزمین های اسلامی به سرش زد و از هدف اصلی قیام خود منحرف و دور شد یاران تأثیر گذار نهضت و قیام خود مانند ابراهیم اشتر نخعی و پشتوانه مردمی خود را از دست داد و در کوفه تنها ماند و در نهایت به دست مصعب بن زبیر حاکم زبیری بصره کشته و حکومت نو پایش ساقط شد! میرزا یونس هم تا وقتی هدف قیام او صرفاً مبارزه با اجنبی های روس و انگلیس غاصب بخشی از سرزمین های استان گیلان و بیرون راندن آنها از شمال ایران و مشروطه خواهی علیه استبداد سلطنت احمدشاه قاجار بود یاران تأثیر گذار نهضت و قیام او مانند حاج احمد کسمایی و دکتر ابراهیم حشمت در کنار او بودند ولی در ادامه نهضت وقتی دیدند میرزا یونس ابتدا در فکر خودمختاری گیلان از حکومت مرکزی ایران و سپس تشکیل جمهوری سوسیالیستی کمونیستی در ایران با کمک مالی، نظامی و لجستیکی بلشویک های اتحاد جماهیر شوروی سابق است راه خود را از میرزا یونس جدا کردند و خود را تسلیم سردار سپه نمودند و جان و مال خود را هم به خاطر میرزا در این راه به خطر انداختند و به همین علت قیام میرزا هم به سرنوشت قیام مختار ثقفی در کوفه دچار و مبتلا شد!!!

    • ناشناس
      0

      تصحیح می کنم خود را تسلیم میرزا حسن خان وثوق الدوله نخست وزیر سلطنت احمد شاه قاجار نمودند.

  • ناشناس
    0

    ما در تاریخ معاصر ایران خائن تر و وطن فروش تر از احسان الله خان دوستدار متولد شهرستان ساری استان مازندران سراغ نداریم! اگر کسی سراغ دارد لطفاً نامش را بگوید.

  • عابد
    21

    میرزا کوچک خان کرد بود و اگر تاریخ رو خوانده باشید طرفداران اصلی میرزا از اکراد بودند و تا پای جان مثل عظمت خانم از او و کشور دفاع کردن و اگر میرزا میخواست کشور رو به روسها بدهد چرا قزاق ها از او حمایت نکردن
    همین یک دلیل کافیست درود بر شرافت میرزا کوچک جنگلی

    نظرات شما -
    • ناشناس
      2

      میرزا یونس استاد سرایی پدرش اصالتاً رشتی و خود نیز در رشت متولد شده بود و این ادعا که او از کردهای کرمانجی عمارلو کوچانده شده به قوچان و از قوچان به رشت است دروغی بیش نیست!

  • اکبر میرزایی
    12

    تاریخ آیینه عبرت است . یادمان باشد تاریخ در باره وفاداران و پابه رکابان و یا خائنان امروز نسبت به انقلاب اسلامی و نظام اسلامی هم قضاوت خواهد کرد. انتخاب تحسین یا لعن آیندگان با خودمان است.

  • ناشناس
    18

    تاريخ نشان داده ميرزا كوچك خان جنگلي فردي مهين پرست و متدين بوده و در مواقع اي بخاطر مقاصد استراتزيك در مبازره و توازن نيرو و پشتباني تسليحاتي توافقاتي با بلشويك هاي نزديك به شوروي داشته
    اما بخاطر اينكه تن به وابستگي نداده در سختي ها جنگ و خيانت نزديكاني كه تاب و تحمل سختي ها مكرر را نداشتن در پيشبرد اهداف با مشكل روبرو گرديد
    وقتي با حكومت قدرتمند مركزي در جنگ باشي و حاضر نشوي بخاطر كمك هاي منظور داره بيگانه وابسته ايشان گردي ميشوي غريبي مظلوم كه هم
    هم بخاطر مهين درد رنج كشيده و سرت از بدن جدا ميشود و هم توسط ناآگاهاني كه به اندازه سرما خوردني حاضر به خيس شدن در مبارزه اي نيستند
    متهم به وابستگي

  • گيلان
    3

    واقعا ملت ديگر آگاه شده اند وديگر هر حرفى را از هر كس قبول نمى كنند درود بر شما (نظرهاى مسعود،شهروند،بيى بسيار آگاهانه است)

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      الان شما با دو تا نظر متوجه شدید مردم آگاه شدند؟! واقعا پژوهشگران باید از شما یادبگیرند شما در سرشماری و آمار خداوندگار علوم اجتماعی هستید. «ما مردم» را هم حتما از چهارتا آدم‌دور و برتون یا توی محلتون استنباط می کنید. هر چی می کشیم از بی سوادی و سواستفاده خائنین غربزده است.

  • ناشناس
    0

    میرزا کوچکخان جنگی امروزما کیه ؟😂😂😂

    نظرات شما -
    • نادر
      4

      دیگه بیسوادی مصل میرزا نداریم
      هرچی هست عاقل و باسواد و باشعورن
      امثال این جنگلی خداروشکر منقرض شدن

    • به نادر
      4

      تو مثلا باسوادی ؟؟؟؟؟؟؟عزیزم مثل نه مصل.خخخخ.جماعت بی سواد مدعی خخخخ

    • نادر
      0

      یه نگاه به کیبورد گوشی بندازی متوجه‌میشی ث و ص کنار همدیگست و‌اشتباه تایپی به این خاطر بوده عزیز من

  • ناشناس
    4

    بلوغ فکری مردم در نظرات کاملا دیده می شه. از این بابت خوشحالم

  • ناشناس
    24

    واقعا متاسفم یه عده بیسواد و احمق که اصلا سواد خواندن کتاب رو ندارند و تاریخ نخوندن ، میان خزعبلات میگن . میرزا آزاد ترین مبارز علیه استعمار بود.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      مگر از تو بی سوادتر و ابله تر که صفات رذیله خود را به کاربران و نظر دهندگان محترم خبر فوری نسبت می دهی داریم؟!

  • ناشناس
    19

    سلام من کاری به میرزا ندارم چون تحقیق نکردم اما این را می دانم که رضا پالانی نوکر انگلیس و بزرگترین خائن به کشور است

    نظرات شما -
    • ساعد
      1

      همینم که میگی رو توی سریالای چرت و پرت تلویزیون دیدی عزیزم که دروغه
      تحقیق کن ببین چه حرص و جوشی میخورد اگر میدید یک نفر فقیر در کشور هست و کسی اگر دزدی میکرد از مردم پدرشو میسوزوند
      الان چی؟همه دزدن ماشاالله و آتو دا ن از همدیگه تا جایی که احمدی نژاد یکی رو تهدید کرد بابت همین آتوها
      میفهمید که.....
      تحقیق کن اگر چه حال و روز امروز ایرانو کور و کرم باشی میبینی و میشنوی چخبره تو ایران و بین مسئولین

    • به ساعد
      0

      احسنت بر شما ساعد عزیز
      بله رضاخان بسیار وطن پرست بودن و پسرشونم درست تربیت کردن و راضی به کشتار مردم نشد محمدرضا و رفت و در بدبختی محض فوت کرد،از ظلم ما مردم نادان

  • محمدرضا
    12

    میرزا شهید راه آزادی ایران از چنگال اجنبی روس و انگلیس از یک طرف واز طرف دیگر مستبدان زمان خویش بود روحش شاد

  • خشایار
    6

    میرزاکوچک خان خائن بود و بسیار بیسواد و‌نادان
    امروز مملکت از صدقه سر این بیسوادهای نادونه
    اصولا حکومت هرکسی رو تایید کنه مشکل اخلاقی و عقیده نادرست و هدف بسیار بدی داشته و داره

  • ایرانی
    0

    واقعیت کجا و تاریخی که در مدارس به ما درس دادن کجا ....چقدر راحت به خورد ما دروغ دادن ...کی میشه این واقعیات بر ملا بشه و.....

  • ناشناس
    8

    با سلام و احترام به همه اولا میزا کوچک خان یک گیلانی اصیل است ثانیا با تمام این اوصاف همیشه اظهار نظر در مورد میرزا کوچک‌خان جنگلی و قیام او کار آسانی نبوده‌است. رجال متجدد وابسته به پهلوی، او را عنصر حکومت شوروی و آخوندی متحجر معرفی کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به احمد کسروی اشاره کرد. نیروهای بیگانه اعم از روس‌های سفید، روس‌های سرخ و انگلیسی‌ها هم به تناسب فراز و فرود روابطشان با او، تصویر متفاوتی از او ارائه کرده‌اند که نمی‌توان به قضاوت آن‌ها اطمینان کرد. در این میان تنها قضاوت ژنرال انگلیسی دنسترویل جالب است که علی‌رغم جنگ با میرزا، او را مردی بزرگ و وطن‌پرست معرفی کرده‌است.ای کاش کمی مطالعات خود را وسیع کنیم و از افرادی مثل میرزا کوچک خان در گیلان و رئیس علی دلواری در جنوب که علیه ظلم و ستم می جنگیدند به نیکی یاد کنیم و به نسل های بعد منتقل کنیم.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      دوست عزیز! مقاله ویکی پدیا و سایتهای اینترنتی را در مورد مرحوم میرزا یونس عیناً کپی و در اینجا نچسبان! نظر و عقیده خود را از مطالعه و تحقیق در مورد تاریخ زندگی سیاسی میرزا بگو.

  • ناشناس
    1

    دوستان بزرگوار میرزا کوچک جنگلی وطن فروشی بیش نبوده و نوکر روسیه بوده که به دستورات آنان عمل میکرده و به هوای سلطنت و ریاست میخواسته گیلان را جدا و به روسیه ملحق کنه حالا بماند که بعضی افراد این شخص وطن فروش رو چگونه شهید معرفی میکنند!!!!!

  • ناشناس
    1

    میرزا کوچک خان یک عامل بیگانه و شورشی مسلح علیه دولت مرککزی و یک خائن به ایران بود

  • مینا
    0

    وااا
    پس چرا تو کتاب درسی هامون انقدر ازش تعریف کردن و گفتن مبارز و اسطوره بوده
    و به ناحق کشته شده

    نظرات شما -
    • فرزاد
      2

      چون هر حکومتی سنگ خودشو به سینه میزنه و حکومت فعلی میخواد شاه رو تخریب کنه و بگه ظالم بوده و چون این جنگلی ضد رضاشاه اغتشاش و آشوب میکرده ازش تعریف میکنن
      مگر در مورد نامه حضرت محمد به خسرو پرویز دروغ ننوشتن تو کتاب درسی ما؟
      این که چیزی نیست کنار دروغ قصه خسروپرویز

  • حاج مرتضی مداخ
    1

    میرزاکوچک خان به فتوای فامیلاش ومردم رشت.آدم تجزبه طلب وسرگردنه بگیری بوده.وحالابعدازفوتش امامزاده شده برای ما.کسی که پرچم جداگانه درست میکنه ومیخاسته گیلان راازایران جداکنه.آیاچنین شخصی بهش میشه گفت شهید!!!!

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها