تکنولوژی اتاق عمل چیست؟

دانش آموختگان رشته اتاق عمل، عضوی از تیم بهداشتی و درمانی خواهند بود که به‌عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخش‌های اتاق عمل بیمارستان، بخش‌های مداخله تشخیصی-درمانی و مراکز مراقبتی سیار، ایفای نقش می‌نمایند. این رشته در سراسر دنیا به دو صورت ارائه می‌شود:

حالت نخست: دانش آموختگان رشتهٔ کارشناسی پرستاری در یک دوره دو ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش می‌بینند.

حالت دوم: دانشجویان در مقطع کاردانی، آموزش‌های عمومی اتاق عمل را طی می‌کنند و برای ایفای نقش خود به عنوان فرد سیار و اسکراب، آماده شده و سپس طی دوره دیگر آموزشی برای ایفای نقش به عنوان کمک اول جراح آماده می‌شوند.

تاریخچه رشته اتاق عمل

در سال ۱۹۰۱ فردی به نام مارتا لوسی از بوستون وظایف کارشناسان اتاق عمل را توصیف و به گفتار وی، کارشناسان اتاق عمل باید با فراگیری اصول ضدعفونی در محیط استریل، در مراقبت از وسایل جراحی دقت زیادی را به کار برند.

در ایالات متحده آمریکا

نقش اتاق عمل در نبرد جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم زمانی آغاز گردید که نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا از پزشکان به عنوان کمک اول جراح در اتاق عمل استفاده نمود. همزمان از پزشک‌یاران در کشتی‌های جنگی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکااستفاده می‌شد. کارشناسان اجازه حضور در این کشتی‌ها به عنوان دستیار جراح را نداشتند و این منجر به پیدایش حرفه‌ای جدید در ارتش آمریکا بنام تکنولوژیست اتاق عمل گردید.

در سال ۱۹۵۷ انجمن کارشناسان اتاق عمل به صورت تشکیلات مستقل بین‌المللی، درآمد و سرآغازی بود برای پیشرفت آتی کارشناسان اتاق عمل به عنوان افرادی متخصص در جراحی که همگام با توسعه انجمن اتاق عمل در سطوح جهانی، به این هدف، آرمانی تازه بخشیده شد.

در ایران

رشته اتاق عمل در ایران در مقطع کاردانی بین سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰ و درمقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته از سال ۱۳۸۷ در دانشکده‌های مختلف سطح کشور راه‌اندازی گردیده‌است. لازم است ذکر شود که رشته کارشناسی ارشد اتاق عمل نیز چند سالی است که در ایران و در چند دانشگاه کشور با ظرفیت پذیرش محدود شروع به گرفتن و تربیت دانشجو کرده‌است.

ویژگی‌های فردی مورد نیاز

فردی که به عنوان تکنولوژیست اتاق عمل شناخته می‌شود، باید شایسته نگرش مراقبتی نسبت به بیمار و دیگر اعضای تیم جراحی و محیط داشته باشد. این فرد به عنوان عضوی از تیم جراحی در اتاق عمل باید قادر باشد با سرعت و دقت به جزئیات توجه کند.

قادر به اولویت بندی مسائل در شرایط اورژانس و پراسترس باشد (تریاژ بیمارستانی)، بنابراین در این رشته نیاز به افرادیست که احساس مسئولیت شدید و شخصیت باثبات داشته، علاقمند به کمک به دیگران بوده و به نیاز‌های بیمار و دیگر اعضای تیم جراحی حساس باشند. از آن جا که کار در اتاق عمل نیاز به ایستادن در مدت زمان طولانی و توانائی برای جابجایی و بلند کردن اشیاء سنگین دارد و فرد را در معرض مناظر و بو‌های ناخوشایند و مواد خطرناک قرار می‌دهد، فرد باید توانایی جسمی لازم را داشته باشد.

رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل چیست؟

رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل از رشته‌هایی است که به درمان و سلامت کمک کرده و در مجموعه رشته‌های محبوب پیراپزشکی قرار دارد. جذب دانشجو در تکنولوژی اتاق عمل در مقاطع کاردانی و کارشناسی صورت می‌پذیرد و برای پذیرش در این رشته باید از طریق کنکور سراسری علوم تجربی و کسب رتبه قبولی وارد شوید. با توجه به اشتغال در مراکز درمانی آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل نسبتاً خوب بوده و با معرفی رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل با مسئولیت‌های گسترده این رشته آشنایی پیدا می‌کنیم.

به دلیل علاقه‌مندی بسیاری از افراد به این رشته به بررسی، بازار کار، درآمد، ادامه تحصیل و گرایش‌های رشته دانشگاهی اتاق عمل پرداخته ایم. قبلاً هم در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک رشته‌های دانشگاهی دیگری مانند، هوشبری، علوم تغذیه، پرستاری، مامایی، رادیولوژی و … پرداخته ایم.

تحصیل در اتاق عمل

دانشجویان لیسانس در طول مدت تحصیل خود باید حدود ۱۲۲ واحد تخصصی را بگذرانند و از ترم سوم تا هشتم به گذراندن دوره کارآموزی بپردازند؛ دو ترم آخر تحت عنوان کارآموزی در عرصه کارورزی در بیمارستان ارائه می‌شود. درگذشته افراد تا مقطع کاردانی در این رشته تحصیل میکردند و پس از آن برای ادامه تحصیل به کارشناسی ناپیوسته گرایش پیدا می‌کردند. از سال ۹۲ بعضی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد اتاق‌عمل کردند. افراد در مقطع کارشناسی ارشد، گرایش خود را انتخاب کرده و در فیلد تخصصی اقدام به فعالیت می‌کنند. فارغ التحصیلان این مقطع می‌توانند در قالب هیئت علمی در دانشگاه‌ها به فعالیت بپردازند.

وظایف رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل چیست؟

در واقع برای کار در اتاق عمل و انجام وظایف یک تکنولوژیست می‌تواند مجموعه‌ای از وظایف را بر عهده بگیرد. این وظایف را می‌توان به ۳ دسته تقسیم نمود و هر کدام را بررسی کرد.

تکنولوژیستی که در جراحی اسکراب خدمت می‌کند

این تکنولوژیست می‌تواند در تیم استریل اتاق عمل عضو باشد و وظایفی همچون نظارت بر استریل محیط اتاق عمل و دستگاه‌ها را برعهده می‌گیرد. همچنین یک دستیار جراح باید بتواند تمام وسایل و ملزومات پزشکی در حین عمل را با دقت آماده و استریل کرده و در اختیار تیم جراحی قرار دهد. تکنولوژیست اتاق عمل هنگام ورود به اتاق عمل و جراحی باید عاری از هر میکروارگانیسم مانند باکتری و ویروس بوده و ۱۰۰ در صد استریل باشد.

تکنولوژیستی که در جراحی سرکولر خدمت می‌کند

این تکنولوژیست اتاق عمل در محیط استریل خدمت نکرده و در خارج از محیط استریل ملزومات و احتیاجات اتاق عمل را برای تیم جراحی فراهم می‌نماید. تکنولوژیست سیرکولر نیاز به استریل نمودن خود ندارد و تمام وسایل و دستگاه‌های لازم را برای استریل شدن در اختیار تیم استریل و یا تکنولوژیست اسکراب قرار می‌دهد.

تکنولوژیست با عنوان دستیار اول جراح

این گروه از فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی وظایفی سخت‌تر و حساس‌تر نسبت به دو گروه دیگر دارند، زیرا در ارتباط مستقیم با بیمار در حین عمل جراحی قرار داشته و باید به پزشک در عمل جراحی کمک کنند؛ بنابراین این دسته از تکنولوژیست‌ها باید تجربه و مهارت کافی در این زمینه را کسب نموده باشند. کمک به خون گیری، برش بافت، بخیه زدن و … از وظایف مهم دستیار اول جراح می‌باشد.

شرایط رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل چیست؟

در عمل‌های جراحی ممکن است شرایطی پیش آید که منجر به طولانی شدن عمل جراحی شود، بنابراین یک تکنسین اتاق عمل باید از لحاظ جسمانی توانایی لازم برای کار در ساعت‌های طولانی را داشته باشد و بتواند در تمام این ساعات با هوشیاری و توجه کامل به جراح و سایر اعضای اتاق عمل کمک نماید.

از شرایط رشته دانشگاهی اتاق عمل داشتن روحیه بالاست. این رشته مستقیماً با اتاق عمل و خون سر و کار داشته و یک تکنولوژیست در برخی از عمل‌های جراحی ممکن است با صحنه‌های دردناک رو به رو شود، بنابراین باید از روحیه‌ی مناسبی برای تحمل این صحنه‌ها برخوردار باشد.

دارا بودن روحیه‌ی کار تیمی، توجه به جزئیات، سرعت عمل بالا، حفظ آرامش و مهارت‌های ارتباطی مناسب برای ارتباط‌گیری با بیماران از دیگر شرایط این رشته دانشگاهی می‌باشد.

معایب و مزایا رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل چیست؟

درآمد مناسب و دارا بودن بازار کار و آینده شغلی روشن از مزایا رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل بشمار می‌آید.
معایب رشته دانشگاهی تکنولوژی اتاق عمل

* روبه اشباع بودن این رشته تحصیلی شاید یکی از معایب رشته اتاق عمل باشد.
* فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی در محیط‌های کاری خود باید ساعت‌ها بایستد و این مورد ممکن است در آینده آن‌ها را به کمردرد و آرتروز مبتلا نماید.
* حضور در فضای اتاق عمل خطر ابتلا به بیماری‌های واگیر را به این افراد افزایش خواهد داد.
* به دلیل دیدن صحنه‌های جراحی و ناراحت کننده ممکن است در دراز مدت روحیه این افراد تحت تأثیر قرار بگیرد.

سخن آخر

هر رشته تحصیلی علاوه بر سختی‌هایی که دارد می‌تواند بسیار شیرین و دل نشین هم باشد. کار در محیط‌های درمانی شاید در ابتدای راه روحیات شخص را بهم بریزد، اما با ادامه‌ی مسیر و نجات جان صد‌ها انسان، عزت نفس و حس شادمانی را در دل‌ها ایجاد می‌نماید. کمک به درمان هم نوع می‌تواند آرامش قلبی و رضایت شغلی را برای دارندگان شغل‌های درمانی به ارمغان آورد. با انتخاب این شغل و تحصیل در آن می‌توانید در نجات جان انسان‌ها و کمک به سلامت جامعه گام مهمی بردارید. دیدن رضایت و خوشحالی همراهان بیمار پس از عمل‌های جراحی موفقیت آمیز و بخشیدن سلامتی و زندگی دوباره به بیمار می‌تواند هر انسانی را از صمیم قلب خوشحال نموده و احساس سرزندگی و نشاط را زنده نگه دارد.

منبع: تابناک باتو

68