طولانی‌ترین حکومت تاریخ ایران را بشناسید
آنچه امروز مانند رازی سر به مهر باقی مانده، علت بقای این حکومت به مدت نیم هزاره است. به راستی چگونه اشکانیان توانستند این همه سال بر فلات ایران حکمرانی کنند؟
به گزارش خبر فوری ، بنا به روایتی 25 فروردین سالروز تشکیل امپراطوری اشکانیان است. شاهنشاهی اشکانی یا اشکانیان از سال 247 ق.م. تا 224 م بر ایران و بخشهایی از خاورمیانه و ارمنستان حکمرانی کردند. در ادبیات غربی این حکومت با نام امپراتوری پارت‌ها شناخته می‌شود.
اشکانیان که از تیره ایرانی "پرنی" و شاخه‌ای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند، از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند. نام سرزمین پارت در کتیبه‌های داریوش پَرثَوَه آمده است که به زبان پارتی "پهلوی" می‌شود. چون پارتیان از اهل ایالت پَهلَه بودند، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز می‌توان خواند.
هر چند این پادشاهی طولانی‌ترین حکومت تاریخ ایران را داشته است(بیش از 400 سال) اما در آثار کهن کمتر از آن یاد شده است. به طور مثال، بخش مربوط به آنان در شاهنامه بسیار کوتاه است. فردوسی دلیل کوتاه بودن آن را چنین اعلام می‌کند:
کزیشان جز از نام نشنیده‌ام نه در نامه‌ی خسروان دیده‌ام
منظور از نامه خسروان، احتمالاً "خودای‌نامگ" است. کتابی که توسط ساسانیان نوشته و با توجه به تلاش ساسانیان برای پاک کردن ردپای اشکانیان از تاریخ ایران، در آن تنها به نام بردن از اشکانیان بسنده شده است.
با این حال، آنچه امروز مانند رازی سر به مهر باقی مانده، علت بقای این حکومت به مدت نیم هزاره است. به راستی چگونه اشکانیان توانستند این همه سال بر فلات ایران حکمرانی کنند؟ شاید برخی ضعف همسایگان ایران به خصوص بقایای حکومت اسکندر یعنی بطالسه و سلوکیان را علت این امر بدانند. شاید قدرت بطالسه هر روز کمتر می‌شد و در شرق هم حکومت قدرتمندی در راس نبود اما بدون شک در زمان اشکانیان روم در اوج قدرت بود. از روم سولا و کراسوس گرفته تا سزار و اگوستوس همه و همه معاصر اشکانیان بودند. با این حال، اشکانیان هرگز در مقابل این قدرتها سر خم نکردند.
به راستی علت بقای اشکانیان چه بود؟ در زیر به برخی از مهم ترین این علتها اشاره می‌کنیم:
الف. تمرکز زدایی
شاید مهمترین ویژگی اشکانیان همین تمرکز زدایی باشد. برخلاف هخامنشیان، نوعی نظام ملوک الطوایفی بر قلمرو عظیم اشکانیان حاکم بود. هر ایالت بسته به اقوام موجودش، فرهنگ غالبش و روابط و نسبت‌های مذهبی و اقتصادیش اداره می‌شد. معمولا قوانین هر ایالت مستقل بود. در مقابل این، هر قلمرو و استاندارش خود را وامدار شاه اشکانی دانسته و با دادن سرباز، مالیات و بیعت با شاه اشکانی خود را متعلق به قلمرو ممالک محروسه اشکانی می‌دانست. این سیستم حکومتی باعث شد عمر امپراطوری اشکانی بیش از ساسانیان و هخامنشیان باشد.
به جز این، وجود مجلس مهستان نیز می‌تواند از جمله عوامل تمرکز زدایی شاهان باشد. تاسیتوسِ مورخ نوشته‌است که این مجلس از 300 نفر از برگزیدگان روحانیون (مغان)، شاهزادگان و نیز اعضایی از خانواده‌های مهم پارتی همچون سورن، کارن و اسپهبد تشکیل می‌شد. در برخی ارزیابی‌ها، حدود اختیارات این مجلس بسیار وسیع دانسته شده است. انتخاب ولیعهد از میان شاهزادگان، اعلان جنگ و پیشنهاد صلح، بسیج نیرو، عزل شاه درصورت دیوانه شدن، بیماری ممتد، ارتکاب اشتباه (حتی بدون داشتن نیت بد) و دلایل دیگر و نیز تغییر میزان مالیات‌ها و دستور ضرب سکه با تصویر تازه، تعیین شاهان ارمنستان، تأیید تشریفاتی (ضمنی) شاهان پارسی‌تبار سرزمین پنتوس (منطقه ساحلی جنوب و جنوب شرقی دریای سیاه در آناتولی به پایتختی شهر سینوپ) و همچنین انتصاب فرمانده کل ارتش برای یک دوره معیّن یا مدیریت جنگ از جمله اختیارات مهستان بود.
ب. سیستم بوروکراتیک منظم
پارت‌ها در عین اداره کشور به صورت ملوک الطوایفی اما سیستم بوروکراتیک به شدت منظمی هم داشتند. مجموعه ای از عناوین در کشور وجود داشت. در راس هرم قدرت شاه اشکانی قرار داشت. بعد از این، مقامات مجلس، بزرگان اشکانی و ارتش و سپس مقامات ایالات قرار داشتند. مرزبان، ساتراپ و دیزپات سه مقامی بودند که هر یک اداره کننده بخشی از کشور یا ایالت بوده و به صورت ذومراتب تحت قدرت هم قرار می‌گرفتند. ساتراپ‌ها بر اساس ویژگی‌های قومی هر منطقه و معمولا از بین اهالی همان منطقه انتخاب می‌شدند.
ج. چند همسری شاه پارت
طبق گزارش برخی از مورخین، چند همسری در بین اشراف اشکانی به خصوص شاه آنها رواج داشته است. برخی معتقدند شاه از طریق وصلت با خاندان‌های مشهور و بزرگان ایالات مختلف آنها را به خود وابسته کرده و مانع از شورش آنها می‌شده است. شاید جالب باشد که این سیاست بعدها در بین شاهان صفوی و قاجار نیز که کشور را تا حدی به صورت ملوک الطوایفی اداره می‌کرده اند، رواج داشته است.
د. پلورالیسم فرهنگی
شاهان اشکانی به خصوص امپراطوران نزدیک به دوره سلوکیان، به شدت به فرهنگ یونانی علاقه‌مند بوده اند. با این حال، اشکانیان این فرهنگ را با هنر و فرهنگ ایران هخامنشی ترکیب کرده و نوعی فرهنگ تلفیقی به وجود آوردند. وجود هنر تئاتر در این دوره خود گویای این است که اشکانیان یونان دوست بودند. با این حال، شاهان اشکانی به شدت در مورد فرهنگهای مختلف تساهل داشتند. اقوام مختلف در این دوره به راحتی می‌توانستند به سبک خود زندگی کرده و ثروت اندوزی کنند.
ه. پلورالیسم و تساهل دینی
تساهل دینی از جمله ویژگی‌هایی است که هم باعث طول عمر اشکانیان شد و هم در عین حال، زوال آنها را در پی داشت. برخی سندها حاکی از این است که اشکانیان زرتشتی نبوده‌اند؛ به همین دلیل هم نسبت به سایر ادیان تساهل داشته اند. هرچند این مطلب هنوز اثبات نشده است اما یک چیز مشخص است. اشکانیان چه زرتشتی بوده و چه نبوده اند، تساهل دینی بسیاری داشتند. مسیحیان، یهودیان، میترائیست‌ها، گنوسی‌ها، پیروان ادیان شرقی و پیروان ایزدان یونانی در کنار اکثریت زرتشتی زندگی می‌کردند. یک اقدام شاهان اشکانی در این زمینه ترکیب الهگان ایرانی با ایزدان یونانی بود که خشم زرتشتی‌ها و موبدان را به وجود آورد. به طور مثال، اهورا مزدا با زئوس، اهریمن با هادس، آفرودیت و هرا با آناهیتا، آپولو با میترا و شمش با هرمس ترکیب شده و نوعی مذهب ایرانی - یونانی را به وجود آوردند.
این تساهل دینی موجب ناراحتی اکثریت ایرانیان زرتشتی بود. نقل است که یکی از بهانه های اصلی اردشیر بابکان جهت شورش همین تساهل دینی اشکانیان بود. اردشیر با این بهانه که اشکانیان بی دین هستند بسیاری از موبدان را با خود همراه کرد.
ی. ارتش اشکانی
اشکانیان ارتش ثابت نداشتند و از ارتش‌های محلی و مزدوران کمک می‌گرفتند. با این حال، روش جنگی آنها که استفاده گسترده از سواره نظام و تقسیم آنها به کوتاه نیزه داران و بلند نیزه داران بود باعث شد در نبردهای مهم و به خصوص در مقابل لشگر کراسوس رومی پیروز باشند. اشکانیان کمتر به فکر حمله به مناطق دوردست مانند هند و یا فلسطین می‌افتادند و عمده جنگ‌هایشان در دشتهای باز فلات ایران بود. همین عامل باعث می‌شد سرعت بالای سواره نظامشان به شدت مفید واقع شود. اشکانیان فقط در جنگهای کوهستانی از پیاده نظام استفاده می‌کردند و این سربازان پیاده هم همگی از جمله کوهنوردان مشهور بودند.
با اینکه سبک جنگی اشکانیان به نوعی مدل بومی مفید دست یافته بود اما نداشتن ارتش مرکزی نهایتا به ضرر این حکومت تمام شد و اگر اختلافات داخلی ایالات مختلف و سیستم دیوان سالاری کارآمد اشکانیان نبود شاید فردی مانند اردشیر زودتر بساطشان را جمع می‌کرد.
منبع: خبر فوری
38
ایران کوههایت دشتهایت دریاهایت... افتخاراتت همه وهمه بدست یکسری خاعن وعرب تبارغارت شد حیف حیف کجایی کوروش سورنا... ببینی چه زجری میکشیم بزرگترین اختلاسها دزدیها.. توسرزمین تو اتفاق میفته کجایی
جوری میگه بزرگترین اختلاسها داره صورت میگیره که انگار دنیا پاک پاک..این مملکت اگر اختلاسگر داره اون طرف نیروهای پابکار جهادی و دلسوز هم داره و اتفاقا کم هم نیستند..تعجب میکنم این همه هجمه وزخم زبان زدن به مملکت خودی..ولو ظلمی صورت میگیرد اما هدف از حکومت اسلامی ظلم نبوده ..انسان عاقل سستی وکاستی را ظلم نمیداند..قدری تامل وتوجه
اقا محمد چشم بصیرت می خواهد که ببینی و گوش شنوا که بشنوی شما از شکم سیری درد جامعه خودت را نمی بینی جوانان در خانه پدر و مادر پیر شدند نمی توانند ازدواج کنند همه وصل نیستند به ابشخور همه چی باند و باند بازی شغل نیست امنیت شغلی نیست اگر یک جوان که کار هم پیدا کند ماهی دو میلیون تومان بگزارد کنار در سال بیست میلیون در بیست سال جمع کند و کار کند یک تورم می خورد سرمایه اش نصف می شود به چه امیدی زن بگیرد و تشکیل خانواده بدهد پدر و مادرها خودشان لنگ هستند چگؤنه می توانند کمک کنند چطور چشم بینا برای کشورهای دیگر و کور خود برای مملکت کدام کشوری این همه اختلاس و دزدی و زد و بند دارد الان دکتر کار می کند بعد از چند ماه حقوقش را می گیرد لطفا یکطرفه به قاضی نروید برای همین است که راضی بر می گردی
دقیقا تمام مشکلات ما از اینه که هویت ایران با شکوه را کنار گذاشتیم و به فرهنگ اعراب بی فرهنگ و جاهل اقتدا کردیم...
در جواب دختر اریایی این اعراب که میگی کویت و قطر. و عربستان امارات و مابقی اکثریت خیلی به مراتب از ایرانی ها بهتر زندگی میکنند اصلا ایرانی ها رو قبول ندارند ایرانی ها 1000 سال برده اعراب بودند حتی برای برده هاشون هم زن ایرانی نمیگرفتند !! فرهنگ رشوه خواری و دزدی اختلاس و دلالی ریشه در منم منم و حواله دادن به 7000 سال قدمت اشتباه نکن . خلایق هرچه لایق هرملتی میبینی راحت زندگی میکنه از جنم ملتشه افغانستان ببین هنوز لوی جرگه هست هر روز جنگ و بزن بکش نگاه به اینکه میگن ارزش پولمون بالا تر از ایران نکن نسل هاشون حیف و میل شدن در حالیکه درشون خیلی انسان های نخبه و انسان هست مثل همجای دنیا
امیدوارم روزی برسه که دیگه دست از نژاد پرستی برداریم هموطن گرامی راه رو داری اشتباه میری وطن دوستی به معنی توهین به اقوام نیست اینو فراموش نکن که ایران از هزاران سال پیش همیشه اقوام مختلف در این کشور عزیز کنار هم بودن اصلا نژادپرستی خودش نه تنها ضد بشر بلکه ضد وطن دوستیه ضربه هایی که ما داریم میخوریم اتفاقا از همین نژادپرستی تبعیض قومیتی و آزادنبودن عقاید مختلفه
دوستان عزیز میشه لطف کنید دست از توهین به نژادها و قوم ها بردارید ایران و تاریخ بزرگش براهمه ما قابل احترام و در بعضی موارد افتخاره ولی لطفا به اعراب و ... توهین نکنید فراموش نشه که در کشور ما اعراب باشرف زیادی دارن زندگی میکنن و انسانهای بسیار خوبی هم هستن لطفا دست از این تفکرات احمقانه بردارید کسی که ادعای فرهنگ داره اولین اصل فرهنگ احترام به تمامی انسانهاست با هر قوم و قبیله حالا حتی اگه به حق از مسائلی ناراحتید دلیل به توهین به هیچ قوم و نژادی نیست
ممنون. فرصتی شد چکیده ای از دوران اشکانیان را مطالعه کنیم.
عدالت حاکم شرط اصلی بقای یک حکومت است.حلقه گمشده ای که هرگزپیدانخواهدشد.
تاريخ اشکانیان تورک را مثل خیلی از حقایق تاریخی راجع به تورکان، از زمان پهلوی و بعد از آن به شکل وحشیانه ای تحریف کردند. کتاب گرانسنگ پروفسور زهتاب را بخوانید.
اره داریوش و کوروش هم تورک بودند ! حتی ی نقلی هست حضرت ادم ع تورک بوده و طرفدار تراکتور بوده
اشكانيان چه ربطي به تركستان داره !!!؟؟؟؟؟ اشكانيان از قوم پارت و يكي از اقوام بزرگ آريايي بودن
دوستان عزیز اگر بنده یک همچنین کامنتی گذاشتم فقط در جواب افرادی هست که دنبال( تورک کورد ) و پیرو پانترکا و مابقی جاهل ها هستند وگرنه تو تاریخ تا همین الان که چ ترک ها و کرد ها و فارسها و عرب ها برای این مرز زحمت کشیدن و میکشند و هر کس منم منم کنه یک انسان عقب افتاده بیش نیست .فقط دست از رشوه خوری و اختلاس و منم منم دست برداریم همچی درست میشه ربطی به نژاد نداره نژاد پرستی برای این قرن نیست دموده هست
خوبه نوشته اشکانیان ازسکاها بودن بابا سکاها تورک بودن البته ازنظرمن پانفارسا ما تو ایران ک تورک نداریم همه فارسن.... حالا برخی زبانشون عوضشده خخخخخخ
چه عجب از تاریخ کهن و پر افتخار ایران مطلبی مشاهده شد
تاریخ ۴۰ سال پیش را دارند جلو چشممان تحریف میکنند اون که برای صدها سال پیش است....
یکی از بهترین امپراطوری ها قوم بیگانه سلوکیان رو بعد از دویست سال حکومت بر ایران شکست دادن و پانصد سال حکومت کردن و مملکت رو با توجه به حملات متعدد رومیان به بیگانه ندادن و دست اخر فقط حکومت عوض شد و ساسانیان حکومت کردن. این خاک دو بار به تازیان شکست خورد یکبار در زمان ساسانیان و بار دوم در زمان پهلوی
کاش بازم بودن
ما ایرانیا فقط خود تحقیر داریم و فکرمیکنیم کشور های غربی دارن تو بهشت زندگی میکنند تنها مشکلی ک داریم ساختاره یکم با خودتون فکر کنید شما ب قدرت برسید یجاهایی سو استفاده نمیکنید؟اگ ساختارای کشور درست بشه که کسی حتی اگ بخوادم نتونه دزدی کنه ایران بهترین کشور میشه
قوم ترک بعد از اسلام وارد ایران شدند.اصل آنها از آسیا مرکزی است.احتمالا نژاد آنها بتدریج در ایران استحاله شده ولی زبان ترکی در مکان های تحت حاکمیت آنها مثل زنجان...باقی مانده است. در ایران ترکی تقریبا زبان است نه نژاد.
نوروزی که برایتان بزرگترین جشن شده ملکشاه شاه سلجوقی زمان دقیقش را هزینه کرده و به دست اورده قبل ان هم پادشاهن ترک بوده اند یادتان نرود ایران نام سرزمین است نه نژاد همه جمعیت ان ایران فلاتی است از عرب و عجم ترک کرد و بلوچ و ... همه با هم زندگی کردند، یک عده حدود یک قرن است که میخواهند کل ایران را فارس بنامند ولی یادتان باشد نشدنی است ، حتی با تمام ثروت ایران
اون کسی که به دروغ و واسه سواستفاده اسمشو گذاشته ماد باید بگم که دین زدگیم عقب افتادگیه و بساطش ۱۴۰۰ سال پیش برچیده شددمده شده و مال قرن حاضر نیست قابل توجه ماد
اتفاقا همون دینی که میفرمایید داخل دستوراتش نوشته برترین بنده نزد من پرهیزگارترینتون ننوشته هخامنشیان !
همش دروغ و مردم فریبی میباشد ، میتوانید از منابع دیگر مطالعه و دروغ بودن این مجموعه را کامل متوجه بشید ،
در اخر گهی زین به پشت و گهی پشت به زین ! امپراطوری فارس و ترک و عثمانی و عرب و افغان همش باد هوا شد رفت مهم الان که چطوری داریم میزییم ! و چ فرهنگی غالب و تاثیر گذاره
منظورم این نیست که نژاد ترک یا فلان قوم ایرانی نیستند. در پاسخ به کسانی است که می گویند اولین حاکمان ایران ترک بودند یا فلان قوم خاص.برای دانستن تاریخ ایران فقط کافی است که یه کم مطالعه کنیم. مهم زمان حاضر است که با همه تفاوت های فرهنگی و قومی و زبانی و مذهبی، کشور ایران شکل گرفته و تنها راه پیشرفت،شفافیت کاری همه مسئولان(ساده تا بالآترین رده ) در تمام مراحل شغلی،بطوریکه هر کسی که بخواهد بتواند به پروسه کاری هر موضوعی اطلاع پیدا کند.و جوابگو بودن هر مسئول به تمامی مردم. البته با توجه به حریم خصوصی افراد.
کی بودیم مهم نیست کی هستیم مهم است. مشکلات و دزدی هست، ولی ما الان تو قله هستیم، فقط باید زمان بگذرد و آیندگان به عقب نگاه کنند. همیشه مرغ همسایه غاز بوده است. دیگه ببین به کجا رسیدیم که باید قبطه کشورهای متحجر عرب رو بخوریم. اصل انسانیت است. قومیت امروز بی معنی هست. حتی ملیت هم معنی ندارد امروز جهان از ناسیونالیسم کذشته و به یک درک بالایی از انسانیت می رسد.
همه ایران سرای من است ترک وار و فارس وعرب وکرد و.....توکشورداریم همه یکسانن تبعیض نژادی ومنطقه ای و....کار یک عده خاص از خدایی خبره بهترین ملت وحکومت راداریم ان شالله این کمبودهابرطرف میشه اظهارات همه دوستان حق است وبایدبهشان احترام گذاشت همه یک خانواده ایم ومشکلات بایدباهمت وتلاش رفع کنیم به امیدنابودی خائنین ووطن فروشان وبی رحمان وحرام خورها
سلامممممم همه کامنت ها رو خوندم و متاسفانه هیچ کس با خودش فکر نکرد که چرا الان؟ آیا نگارنده میخواد با این متن از فدرالیسم دفاع کنه؟ هدف از این متن چیه؟ همه ما ایرانی ها اعم از ترک لر کرد فارس و.... برای تمامیت ارضی کشورمون خون میدیم و اجازه نمیدیم با تفرقه افکنی و به اسم فدرالیسم کشورمون رو تجزیه کنید.
تاریخ بخوانید و علوم جدید را مطالعه کنید و سپس اظهار فضل کنید تمامی نژادها به دلیل جنگهایی بسیار و پیروزیها و شکستها در کنار هم ساکن و ترکیب شده اند و هیچ نژادی خالص نیست بجز بومی های ساکن برخی جزایر که دور از تمدن بشری بوده اند!بر اساس آزمایشات در کشورهای مختلف مشخص شده هر شخصی دی ان ای چندین نژاد را در خود دارد!در طول تاریخ اتفاقات تلخ بسیاری برای ایران افتاده بارها و بارها ایران توسط مهاجمان خارجی و خائنان داخلی تاراج و نابود شده است اینها مایه عبرت هستند تا جلوی این اتفاقات در آینده گرفته شود به تاریخ کشورم افتحار میکنم به همه نژادها که هر کدام در دوره ای از تاریخ شکوه و غظمتی برای خودشان داشته اند.در کنار افتخار به تاریخ و تمدن ایرانی بهتره به فکر آینده باشیم اکثر کشورها با سرعت عجیبی در حال پیشرفت هستند و ما نباید در گذشته زندگی کنیم