چرا آیت الله سیستانی و حوزه نجف اینقدر نفوذ مردمی دارند؟

حوزه نجف در هر موقعیتی حفظ قانون، نظم و ثبات را در اولویت قرار می‌داده است. در دوره‌های زمانی مختلف و تحت هدایت آیت الله العظمی‌های دیگر، حوزه خود را به عنوان محافظ جامعه و ایمنی بخش کشور هنگام بحران‌ها قلمداد می‌کرد.

چرا آیت الله سیستانی و حوزه نجف اینقدر نفوذ مردمی دارند؟

مارسین الشمری در وبسایت 1001Iraqi Thoughts که اخبار عراق را پوشش می دهد، نوشت: در تاریخ ۶ مارس، پاپ فرانسیس با آیت الله العظمی علی سیستانی دیدار کرد. این دیدار یکی از برنامه‌های مهم پاپ است که توجهات عمومی را نیز به خود جلب کرده است چرا که اتفاقی بی سابقه محسوب می‌شود. دیدار پاپ و آیت‌الله سیستانی سوالاتی را در مورد آینده شیعه در همکاری بین ادیان جهانی ایجاد خواهد کرد. با این حال یک پرسش و انتقادی که مطرح می‌شود این است که آیا این دیدار از شخص آیت الله العظمی سیستانی است یا حوزه نجف؟ به عبارت دیگر، آیا جهان به حوزه نجف به عنوان نهادی مانند واتیکان نگاه می‌کند یا که بر عکس آن را نهادی تحت اختیار آیت الله العظمی سیستانی می‌بیند، یا به بیانی دیگر آیا حوزه به آیت‌الله سیستانی اعتبار می‌بخشد یا اینکه برعکس اعتبار شخص آیت‌الله باعث اعتلای حوزه شده است؟ پاسخ به این سوال تعیین می‌کند که در آینده که آیت الله العظمی سیستانی دیگر در راس امور حوزه نجف نیست، آنگاه جهان چگونه به این نهاد مذهبی نگاه می‌کند. پاسخ به این سوال همچنین تعیین می‌کند که آیا دیدار از نجف منجر به شناخت مرکزیت این نهاد می‌شود و همچنین منافع حاصل از آن در همکاری بین ادیان جهانی با دوام خواهد بود یا خیر.

در برخی روایت‌های غربی و شاید به عنوان ابزاری برای درک ساختار و ماهیت پیچیده حوزه شیعیان، برخی آن را به کلیسای کاتولیک تشبیه کرده‌اند. این مقایسه از ساختار سلسله مراتبی مشهور حوزه ناشی می‌شود، که از نظر تاریخی به آن اجازه می‌داده است نقش رهبری را در حوزه سیاست به عهده بگیرد. با این حال در عالم واقع، این دو نهاد تفاوت زیادی با یکدیگر دارند، به عنوان مثال کلیسای کاتولیک بسیار بوروکراتیک است در حالی که بنیاد مذهبی نجف کمتر شکل نهادینه شده دارد. صرف نظر از این نکته، این مقایسه‌ها اهمیت نمادین دیدار پاپ و آیت الله العظمی را بسیار قدرتمند و برجسته می‌کند.

نجف به عنوان مرکز تشیع نیازی به تاکید ندارد، این مکان محل دفن یکی از شخصیت‌های تاریخی و مورد احترام تشیع و میزبان حوزه‌های علمیه چند صد ساله‌ای است که روحانیون برجسته‌ای از آیت الله العظمی روح الله خمینی رهبر فقید ایران تا آیت الله محمد حسین فضل الله چهره مذهبی لبنان را تربیت کرده است. با این حال نهاد شیعه در طول تاریخ به دلیل فشار‌های موجود زندگی در یک کشور فرقه‌ای و استبدادی(عراق)، قادر به برعهده گرفتن نقش خود در شبکه‌های بین الادیانی جهانی نبوده است. پس از سال ۲۰۰۳ و با سرنگونی دیکتاتوری بعثی، جایگاه مذهبی تشیع ارتقا یافت تا بلکه این نهاد نقش برجسته‌تری بر عهده بگیرد.

حوزه در هر موقعیتی حفظ قانون، نظم و ثبات را در اولویت قرار می‌داده است. در دوره‌های زمانی مختلف و تحت هدایت آیت الله العظمی‌های دیگر، حوزه خود را به عنوان محافظ جامعه و ایمنی بخش کشور هنگام بحران‌ها قلمداد می‌کرد

پس از حمله آمریکا به عراق شکل وقایع و تحولات سیاسی در حال دگرگونی بود و همزمان آیت الله العظمی سیستانی در این ساختار نامنظم به دنبال ایفای نقش رهبری می‌گشت. رهبری او در لحظات خاصی از تاریخ معاصر عراق مورد درخواست و آزمایش قرار گرفت. اخیراً، آیت الله العظمی سیستانی نقشی اساسی در حرکت عراق به سمت ثبات در جریان اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ ایفا کرد. نمایندگان وی در اوج ناآرامی‌ها به نقل از آیت‌الله پیام‌هایی را منتشر می‌کردند که حاکی از لزوم احترام همزمان به قانون اساسی و حقوق شهروندی داشت. نقش آیت الله العظمی در سیاست به طور کلی ستایش طیف متنوعی از افراد از سیاسیون تا دانشگاهیان را به همراه داشته است. با وجود این ستایش به حق، هنوز دشوار است که بتوان از نظر تحلیلی به این پرسش پاسخ داد که آیا شخص سیستانی این تاثیرگذاری را داشته یا اینکه این تاثیر خود نهاد حوزه در این بحران‌ها بوده است.

یک مرور سیستماتیک از تاریخ نقش‌آفرینی حوزه نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد اهمیت این نهاد دست کم گرفته شده است. من در تحقیق خود پیرامون مشارکت روحانیان نخبه در اعتراضات ضد دولتی در طول تاریخ عراق، متوجه شدم که دستگاه روحانیت بدون توجه به صدای معترضین و این که چه نوع ساختاری بر کشور حاکم است تقریباً به یک شیوه واکنش نشان داده است. حوزه در هر موقعیتی حفظ قانون، نظم و ثبات را در اولویت قرار می‌داده است. در دوره‌های زمانی مختلف و تحت هدایت آیت الله العظمی‌های دیگر، حوزه خود را به عنوان محافظ جامعه و ایمنی بخش کشور هنگام بحران‌ها قلمداد می‌کرد.

علاوه بر این، ساختار اجتماعی حوزه نجف به اضافه شکل آموزش سختگیرانه دانشگاهی که به آن تحمیل می‌شود و همچنین خواسته‌های شخصی دانشجویان، تمامی طلاب را در یک قالب قرار می‌دهد. تا زمان آماده شدن طلاب برای تصدی مناصب رهبری در حوزه، اکثر روحانیون دیدگاه یکسانی را اتخاذ کرده‌اند که ثبات سیاسی و اقتصادی را در اولویت قرار می‌دهد. در مصاحبه هایم با روحانیون نخبه‌ای که میراث داران بنیاد دینی نجف هستند، یکنواختی دیدگاه‌های سیاسی آن‌ها مرا تحت تاثیر قرار داد.

تاریخچه حوزه نجف و همچنین شعار‌های بیان شده توسط روحانیون معاصر حاکی از آن است که آیت الله العظمی سیستانی در میان روحانیون نجفی تافته‌ی جدا بافته نیست و مثل سایر نخبگان دینی نجف است. بنابراین، هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم جانشین وی از نظر دیدگاه‌های سیاسی با وی تفاوت زیادی خواهد داشت. حوزه، در رفت و آمد روحانیون، از خود محافظت می‌کند.

اینکه آیا این دیدگاه در مورد نهاد مذهبی توسط جامعه بین الملل نیز پذیرفته شده است، مشخص نیست. آنچه روشن است، این است که این دیدگاه بسیاری از عراقی‌ها است. رئیس جمهور برهم صالح در یک سخنرانی اخیر در موسسه بروکینگز گفت: من به عنوان یک کرد، نجف را فقط یک نهاد متعلق به شیعه نمی‌دانم، نجف در طول تاریخ از حقوق کرد‌ها صحبت کرده است. رئیس جمهور صالح به احتمال زیاد به یک فتوا اشاره داشت، که توسط یکی از پیشینیان آیت الله العظمی سیستانی، یعنی آیت الله العظمی محسن الحکیم در سال ۱۹۶۶ صادر شد. او در این حکم قتل کرد‌ها را در زمانی که رئیس جمهور سابق عراق می‌خواست علیه آن‌ها حمله کند، محکوم کرد. در واقع، این احساسات توسط اعضای سایر اقوام و مذهبی‌های عراق نیز تکرار شده است. آیت الله العظمی الحکیم نیز برای حمایت از مسیحیان بومی که در دهه ۱۹۶۰ در شمال عراق مورد آزار و اذیت قرار گرفتند، یک فرمان دینی صادر کرد.

منبع: انتخاب

66

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 28
  • سروش
    0

    چون سیاست و دین مرز مشخصی در حوزه آنجا دارد وروحانیون حاکم نیستند که جامعه آنها رو مسئول کاستی ها بداند بلکه زبان‌گویای جامعه هستند بدون دخالت در امر سیاست و کشور داری

  • سید
    0

    شیعه دین خوبی است. با تمام ادیان تعامل بیشتری دارد. آقای سیستانی به دلیل روشن فکر بودن شهرت جهانی دارند. عده ای آبروی شیعه را با خشونت و دیکتاتوری و خود خواهی از بین بردن به همان علت حتی مردم کشورش هم از ش متنفرند.

  • ناشناس
    0

    چون توی هر کاری که بهش مربوط نیست دخالت نمی کنه و جایی که به ضرر مردمه نمی گه من هیچکاره ام! و مثل علم الهدی و امامان جماعت دیگه از روی سیری و شکم پری حرف نمی زنه!

  • رضا
    1

    تنها دلیل نفوذ و احترام مرجعیت در عراق عدم دخالت در سیاست است.

  • ناشناس
    0

    چونکه به تمام معنا آیت الله العظمی سیستانی مرد خداست و ورع و تقوی او در بین دیگر مراجع عظام تقلید مثال زدنی است.

  • مورچه
    0

    چون حوزه درراس حکومت نیست چون ایت الله سیستانی خود را مذهبی میداند نه سیاسی ودرامور اقتصادی دخالت نمی کند

  • بهلول
    0

    مثل برادرهای ایرانی خودش درفکر مادیات نیست .آخوندهای ما بهشت رادراین دنیا شبیه سازی کردن.

  • همشهری
    0

    ایت الله سیستانی در مرحله اول به فکر ملت خودش است . بعد به فکر ملت ها دیگر .

  • مجتبی
    0

    چون این مرجع بزرگ شیعه به کارو تخصص اصلی خود که همانا ترویج دین و اخلاق و ترببت اسلامی است اهتمام می ورزد و تنها در مواقع اضطرار و بحرانها به مردم عراق وحدت می بخشد و دولت عراق را راهنمایی و حمایت میکند. دولت عراق نیز از حمایت ایشان دلش قرص است

  • خ
    0

    سیاست ازدین جدا است .سیاست یعنی دروغ دینداری یعنی صداقت و درستکاری این هست که اقای سیستانی محبوب دلهاست

    نظرات شما -
    • محمد
      0

      الان ازانعکاس و تاثیرت سیاسی مهم این دیدار صحبت میشه چطور میشه سیاست از دین جدا باشه هیچ مقوله ای از سیاست جدا نیست خودتونو فریب ندهید ولی سیاست درست داریم وسیاست نادرست

    • جهاندیده
      0

      تمام پیغمبران ،اهل بیت (ع) کار سیاسی می کردند ، اما نه سیاست به معنای پدر سوخته بازی ،بلکه سیاست به معنای تدبیر درست در امورات مسلمین مگر پیغمبر حکومت اسلامی تشکیل ندادند مگر امام علی (ع)خلیفه مسلمین نبودند مگر امام حسن (ع) مدتی خلیف نبودند ، مسأله ولایت عهدی امام رضا (ع)مگر چیزی جزء سیاست بود

    • ناشناس
      0

      پاسخ به جهاندیده: پیامبران اولوالعزم و از جمله نبی مکرم اسلام (ص) و امامان شیعه (ع) همگی معصوم و مصون از خطا و اشتباه و گناه بودند لذا با بشر عادی حتی با یک فقیه جامع شرایط قابل مقایسه نیستند.

  • س.ع
    0

    چون هدایت اخلاقی جامعه را بعهده دارد و خود به آنچه که می گوید عمل می کند نه اینکه در هر کاری دخالت بکند و مملکت را به لبه پرتگاه برساند عین حال بگوید من هیچکاره ام.

  • عرفان
    0

    برادرم داعش تا پشت پروازه نجف وکربلا وکاظمین سامرا رسیده بود.اگر حمایت مدافعان حرم نبود العیاذباالله معلوم نبود سرنوشت مرجع علیقدر که باحمایت حاج قاسم شهید سپاه حشدالشعبی احیا شد وبدنبالش فتوای ایت الله سیستانی چه به روز عتبات وشیعه ومرجعیت میاوردند.تاریخ جنایت داعش را چه زود فراموش کردی

  • دن کیشوت
    0

    در واتیکان، کتابخانه ای است مخفی که محل نگهداری اسناد و مدارک بسیار قدیمی و سری است، و تنها پاپ به آن دسترسی دارد، مطمئن باشید پاپ در میان آن مکتوبات با نامهایی آشنا شده، با نام امیرالمؤمنین علی علیه السلام، با نام کوفه و با نام مهدی و حوادث آخرالزمان، وگرنه بیخود بیخود راه نمی افتد توی کوچه های تنگ نجف و در برابر رهبر شیعیان اینهمه تواضع به خرج نمیدهد

  • محمد
    0

    تقابل حوزه نجف با حوزه قم در صدر برنامه های ضد شیعه هست غافل نشویم تفرقه مهارت استعمارگران هست. حوزه نجف یک خط مشی داشته و حوزه قم هم خط مشیی, اینها باید مکمل هم باشند وهمدیگر را برای تقویت هرچه بیشتر جامعه اسلامی از هر لحاظ پوشش بدهندکه انشاالله به کوری بدخواهان همین هم خواهد شد ومکرو ومکرالله والله خیرالماکرین

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      احسنت ، پاپ وسیله ای برای اهداف شوم دشمنان هست

    • بادبادک
      0

      ناشناس هرطرف بادبیاد عجب کارشناسی هستی

  • رفیق
    0

    موضوع جدایی دین از سیاست غلط هست ولی مشکل کشور ما اینه که آخونداش دنیوی شدند و حضور در کارهای اجرایی پیدا کردند واز وظیفه اصلی خود غافل شدند در اینصورت نه دین را سروسامان دادند نه دنیامون را باید یک قانونی تو حوزه تصویب بشه که هرکه خواست وارد کار اجرایی بشه لباس روحانیت را در بیاره تا آسیب نرسانند.

  • محمد
    0

    چون دروغ نميكويند

  • موکل
    0

    دلیل محبوبیت ؛ مقبولیت است وآن مرجع عالیقدر دراعلام موضع همچنان مصلحت ملت عراق ومنافع ملی آنها را درنظرمی گیرد واکیدا دراین خصوص به سیاسیون ودولتمردان عراق نیز توصیه همین موارد را دارد و به هرصورت اگر ملتی بداند که به حقوق او ومنافعش توجهی نمی شود وآن مسیردیگری خلاف آن مصالح انتخاب شود ممکن است ناامید و روی گردان شده وطرف مقابل نیزدیگر آن جایگاه وشان ومنزلتش را با گذشت زمان ازدست بدهدهرچند عده ای اندک طرفداراین مواضع مخالف متضادباشند.

  • علی
    0

    چون سرجای خودش نشسته ؟؟؟مثل آخوندهای ما جای خدا ننشستن .

  • ،
    0

    خیلی سخته ادم این قدر خرج کنه اخرشم پاپ ایت الله سیستانی را مرجع بزرگ شیعه بدونه.خیلی سخته.

  • رضا.
    0

    یه سوال میپرسم.آیا مرجعیت یا به طور کلی روحانیت قبل انقلاب بیشتر مورد احترام و اعتماد ملت بود یا حالا؟

  • مورچه
    0

    تواضع وفروتنی ایت الله درهمین عکس مشاهده شده خیلی راحت روی زمین نشسته است وب هیچ صندلی ای تکیه نکرده است

  • میرزایی
    0

    چون از جنس مردمند

  • m
    0

    دین تشکیل شده از انسانیت ، آخرت ، درستکاری ، عدل و انصاف و راستگویی و.... وبالعکس سیاست توأم است با فریب کاری ، دنیا پرستی ، دروغ و منفعت طلبی .... ترکیب این دو با هم فسادی عظیم را به وجود میآورد ، امیرالمومنین نیز از این وانفسا در امان نبود به همین علت عطای حکومت را به لقایش بخشید.

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها