پشت پرده ساخت یک سد
استاد گروه مهندسی آب دانشگاه ساری گفت: تامین آب شرب راهحلهای به مراتب کم هزینهتر نسبت به احداث سد داشته و بعید است مشکل آب شرب استان سمنان دلیل احداث سد باشد.
رضا نوروز ولاشدی، پژوهشگر حوزه آب و هوا و اقلیم با اشاره به اینکه 10 درصد حجم آب پشت مخازن سدها در کشور تبخیر میشود، میزان تبخیر آب مخزن سدها را تابع عوامل محیطی دانست و اظهار کرد: رطوبت جو، ارتفاع منطقه، سرعت باد، فشار و دمای محیط، میزان تشعشع آفتاب و همچنین غلظت مواد محلول در آب فاکتورهایی است که بر تبخیر آب پشت سد تاثیرگذار خواهد بود.
استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، اقلیم سمنان را گرم و خشک معرفی کرد و با توجه به قرارگیری محل سد فینسک تاکید کرد: منطقه مطالعه شده برای احداث سد دارای زمستان سرد و خشک و تابستان معتدل بوده و صرف اینکه بگوییم چون سمنان کویری است و تبخیر آن بالاست پس احداث سد مناسب نیست گفتار درستی نبوده چراکه شمال سمنان و بویژه منطقه شهمیرزاد برای جانمایی سد به نسبت مناسب است.
نوروز، انجام مطالعات و پژوهشهای میدانی تحت این عناوین که دریاچه سد چه مناطقی را دربر گرفته و مساحت تحت پوشش و عمق آب چقدر باشد را شروط لازم برای احداث آن دانست و خاطرنشان کرد: موقعیت جغرافیایی سد، میزان نفوذ پذیری عمقی آب، هدر رفت آن و مباحث مربوط به زمین شناسی منطقه باید مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: با توجه به این که مصرف خانگی و آب شرب استان سمنان 5 تا 7 درصد کل مصرف کشور بوده بعید است که احداث سد برای تامین آب شرب منطقه کارایی داشته باشد.
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپولوتیک دانشگاه شهید بهشتی تهران نیز معتقد است: نفوذ صاحبان قدرت و سیاست زدگی مهمترین مسئله در مورد احداث چنین سدهایی است که عموما بدون مطالعه گسترده و به شکل ضربتی انجام میشود.
سید رحمت رمضانی در گفتوگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به فعالیت 2 دهه اخیر شرکتهای بزرگ در سمنان گفت: نیازسنجی تامین آب سمنان بیشتر مصارف صنعتی داشته تا اینکه مسائل تامین آب شرب در میان باشد.
وی، احداث باغهای بزرگ پسته در منطقهای کویری را فاقد توجیه منطقی دانست و تصریح کرد: استفاده از الگوهای درست کشاورزی و آمایش سرزمینی میتواند بهترین راهکار برای رفع مشکل کشاورزی و آب شرب استان سمنان باشد.
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپولوتیک، برهم زدن تعادل طبیعت را که دهها سال برای شکلگیری آن زمان هزینه شده است را فاقد توجیه عقلانی دانست و تاکید کرد: انحراف در سرشاخههای اصلی رودها بدون مطالعه و تحقیق اصولی کار سنجیدهای نیست.
وی به میزان تبخیر آب مخزن سد اشاره کرد و افزود: به دلیل کویری بودن منطقه نیمی از آب در مسیر ورود به سد تبخیر شده و معمولا احداث سد باید با توجه به حوزه آبریز پرآب و در منطقه کوهستانی ایجاد شود.
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپولوتیک دانشگاه شهید بهشتی، سمنان را مناسب برای فعالیت معادن دانست و ضمن اشاره به کشتهای کم آب و تغییر کاربری اراضی این استان گفت: باید کشاورزی وابسته به آب به استانهایی تعلق گیرد که نیاز آبی نداشته و ظرفیت و پتانسیل تامین آن را داشته باشند و لزومی ندارد که دولت برای ترویج و گسترش کشاورزی در مناطق کویری سرمایهگذاری کند.
وی، تصمیمات عجولانه این چنینی که هزینه گزافی را برای دولت به ارمغان داشته را ویژگی دولت قبلی قلمداد کرد و افزود: تاریخ کلنگ زنی و احداث این پروژه در سال 1389 مربوط به زمانی است که تصمیماتی بدون مبنای علمی و پژوهشی رویکرد کشور در آن دوران بوده و پیداست که تبعات آن به هیچ عنوان مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است.
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپولوتیک، مطالعات پژوهشی سدها را تابع زمان و هزینه بالا دانست و خاطرنشان کرد: قطعا انحرافات بالادست رود تجن بر میزان تغذیه و رژیم سد رجایی ساری تاثیرگذار است.
رمضانی با ابراز این عقیده که اعمال نفوذ، سیاسی بازی و لابیگری برای ادامه فعالیت احداث سد اتفاقی نامیمون است، اضافه کرد: برای مشکل آب شرب استان سمنان میتوان به مواردی مانند احداث سدهای کوچک، اجرای آمایش سرزمین، مهار بارندگی و شناسایی استعداد و پتانسیلهای منطقه فارغ از تصمیمات احساسی اشاره کرد.
پیش از این ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقهای سمنان از تکمیل انجام مطالعات احداث سد فینسک و روزیه در شهرستان مهدیشهر خبر داده و گفته بود، مطالعات طرح سد فینسک انجام شده و پروژه سد فینسک و سامانه انتقال آب به شهرستانهای سمنان، مهدیشهر و سرخه در شهرستان مهدیشهر به عنوان یک طرح مطالعاتی در حال اجراست و وزیر نیرو نیز در سفر اخیر به استان سمنان از منطقه احداث سد بازدید کرده است.
وی ادامه داده، مجوز تخصیص آب، مجوز زیستمحیطی و سایر مجوزهای لازم برای شروع به کار این پروژه اخذ شده و هدف از احداث سد فینسک، تنظیم و کنترل سیلابهای رودخانه سفیدرود به میزان 10.37 میلیون متر مکعب در سال و تأمین بخشی از نیاز آب شرب شهرستانهای سمنان و مهدیشهر به میزان 7.5 میلیون متر مکعب در سال خواهد بود.
منبع: ایسنا
728
