آموزش خواندن برگه آزمایش خون به زبان ساده + جدول

یکی از روش‌های تشخیص بیماری‌ها، آزمایش ابتدایی خون یا پانل خونی است. آزمایش خون می‌تواند علامت‌های بیماری‌ها، مواد زائد درون خون و ... را تشخیص دهد. با یک ویزیت پزشکی و یک آزمایش خون ساده که پزشک بعد از معاینه بالینی بیمار تجویز می‌کند، می‌توانید از وضعیت سلامت خودتان با خبر شوید.

زمان انجام آزمایشات دوره‌ای خون
تقریبا هر شش ماه یک بار دادن آزمایشات خونی برای هر شخصی لازم است اما کسانی که بیماری خاصی دارند بنا بر نظر پزشک معالج خود باید در دوره‌های کوتاه تری آزمایشات لازم را انجام دهند.

بهترین زمان برای دادن آزمایش خون در روز
زمان انجام آزمایش خون بستگی به نوع آزمایش دارد، به طورمثال :آزمایش قند خون ناشتا باید صبح و به صورت ناشتا انجام شودو یا تست کورتیزول بهتر است 8 صبح یا 4 بعدازظهر انجام شود.

شمارش کامل سلول‌های خون

شمارش کامل خون یا CBC به بررسی سلول های خونی از نظر تعداد، سایز و شکل ظاهری آنها و اندازه گیری مقدار هموگلوبین و هماتوکریت می گویند.

تشخیص کم‌خونی با انجام آزمایش خون
کم خونی را می توان با مطالعه پارامترهای خونی ازجمله تعداد گلبول های قرمز و میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون وانجام یک آزمایش خون CBC تشخیص داد .

تشخیص بالا بودن میزان چربی خون با انجام یک آزمایش خون
بالا بودن میزان چربی خون را بایک آزمایش خون واندازه گیری میزان تری گلیسیرید خون تشخیص داد ، اگر تری گلیسریدخون بالای 400 میلی گرم در دسی لیتر و میزان کلسترول بالای 240 میلی گرم در دسی لیتر باشد، چربی خون بالایی دارید.

جدول تفسیر آزمایش چربی خون

هر چند وقت یک بار باید آزمایش چربی خون بدهیم؟

مهم ترین عامل گرفتگی رگ های قلب و سایر عروق بالا بودن چربی خون است. همه افراد بالای 20 سال باید یک بار یک آزمایش خون ساده از لحاظ چربی‌های خون شامل کلسترول تام، کلسترول خوب، کلسترول بد و تری گلیسیریدها بدهند و در صورت طبیعی بودن نتیجه تا چهل سالگی حداقل هر5 سال یک بار و پس از آن هر دو سال یک بار تا 50 سالگی چک شود واین آزمایش بعد از 50 سالگی سالی یک بارانجام شود.

تشخیص اختلالات تیروئید با آزمایش خون

اندازه گیری T3 (میزان طبیعی در بالغین:0.52 تا 1.85 نانوگرم در میلی لیتر)، T4 (میزان طبیعی در بالغین:4 تا 13 میکرو گرم در دسی لیتر) و TSH (میزان طبیعی در بالغین:0.32 تا 5.2 میکرویونیت در میلی لیتر) عمده ترین آزمایشی است که برای غده تیروئید انجام می شود. در صورت اختلال در این اعداد شخص دچار پرکاری یا کم کاری تیروئید خواهد شد.

آزمایش خون و تشخیص مقدار قند خون

برای تشخیص میزان قند خون یک آزمایش خون الزامی است ، قند خون ناشتا طبیعی بین 70 تا 99 میلی گرم در دسی لیتر است و اگرقند خون از عدد 126 بالاتر رود شخص دچار دیابت می شود .در مرحله پیش دیابت قند خون بین 100 تا 126 است. آزمایش HbA1C در یک دوره زمانی میزان قند خون را در بدن چک می کندو اگر میزان آن از 9 درصد بالاتر باشد بیانگر قند خون بالا است .

همه چیز درباره تفسیر آزمایش قند خون

هر چند وقت یک بار آزمایش قند خون دهیم؟

افراد بالای 40 سال باید یک بارآزمایش قند خون انجام دهند و در صورت طبیعی بودن نتیجه تا 50 سالگی هر دو سال یکبار آن را انجام دهند، سپس بعد از 50 سالگی آزمایش قند خون باید سالی یک بارانجام شود. اگر از شرایط زیر برخوردارید باید به طور مرتب از لحاظ قند خون بررسی شوید این شرایط عبارتند از :

سابقه داشتن دیابت نوع دو در بستگان درجه اول ، شاخص توده بدنی BMI 25 یا بیشتر، داشتن زندگی بدون تحرک، بارداری، فشار خون بالای 14 روی 9 ، میزان کلسترول خوب خون مساوی یا کمتر از 35، تری گلیسیرید مساوی یا بیشتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر، سابقه کیست‌های متعدد تخمدان و بیماری های عروقی

آزمایش خون یک روش تشخیص برای اختلالات کبدی

برای تشخیص اختلالات کبدی از جمله هپاتیت انجام آزمایش خون ضروری است که معمولا ساده ترین آزمایشات کبدی عبارتند از SGPT (میزان طبیعی:در خانم ها کمتر از 31 واحد در لیتر و در آقایان کمتر از 41 واحد در لیتر) و SGOT (میزان طبیعی:در خانم ها کمتر از 31 واحد در لیتر و در آقایان کمتر از 37 واحد در لیتر).

جدول بررسی و تفسیر آزمایش خون

علت افزایش میزان SGPT و SGOT در خون عبارتند از:

عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت که باعث آسیب کبد می شود، مصرف بعضی داروها که بر کبد اثرمی گذارند.

تست‌های مربوط به کلیه در آزمایش خون
در آزمایش خون اوره ( BUN ) و کراتینین ( Cr ) دو آزمایش برای عملکرد کلیه هستند، اگر شما به کم کاری یا اختلالات شدید کلیوی دچار باشید، میزان اوره و کراتین شما از مقدار طبیعی بالاتراست. افرادی که مبتلا به کم کاری کلیه، دردهای کلیوی، عفونت‌های کلیوی و بیماران دیالیزی هستند باید این آزمایشات را مرتب انجام دهند.

مقدار طبیعی اوره بین 7.9 تا 20 mg/dl و مقدار طبیعی کراتینین بین 0.6 تا 1.2 mg/dl در خانم ها و 0.8 تا 1.3 mg/dl در آقایان است.

چه کسانی باید آزمایش اسید اوریک بدهند
اگر پزشک به وجود سنگ کلیه و بیماری نقرس در شما مشکوک شود درخواست آزمایش اسید اوریک می کند. مقدار طبیعی اسید اوریک در آقایان 3.6 تا 8.2 میلی گرم در دسی‌لیتر و در خانم ها 2.6 تا 6.1 میلی گرم در دسی‌لیتر است.

لزوم اندازه گیری ویتامین‌ها در آزمایش خون

پزشک برای اندازه گیری ویتامین‌ها آزمایش خون تجویز می‌کند. ویتامین‌های D , B12 عمده ترین ویتامین‌هایی هستند که به طور روتین اندازه گیری می‌شوند .بررسی ویتامین D برای جذب کلسیم و پوکی استخوان بخصوص در بانوان، بررسی اختلالات سوء جذب، مطالعات و بررسی سرطان‌ها ازجمله سرطان پستان، سرطان پانکراس، سرطان کولون لازم است. میزان طبیعی این ویتامین بین 25 تا 80 ng/ml است. برای دانستن نوعی کم خونی و بعضی اختلالات سیستم گوارشی ویتامین B12 رابررسی می کنند، میزان طبیعی این ویتامین بین 160 تا 950 pg/ml است .

اندازه‌گیری هورمون‌ها در آزمایش خون
پزشک برای اندازه گیری هورمون‌ها از آزمایش خون استفاده می کند و بسته به نوع تشخیص، هورمون‌های مختلفی را برای اندازه گیری انتخاب می کند زیرا هورمون‌ها طیف وسیعی دارند. رایج ترین هورمون هایی که بررسی می شوندعبارتند از :

هورمون بارداری ( BHCG )، هورمون های تیروئیدی، هورمون های جنسی (رایج ترین هورمون های جنسی در مردان PSA برای عملکرد پروستات و در خانم ها LH و FSH هستند.)

اندازه‌گیری مواد معدنی در آزمایش خون و برای کدام افراد
کودکان، افراد سالخورده و بانوان در سنین و شرایط خاص که دچار اختلالات متابولیکی هستند باید از نظر مواد معدنی مورد آزمایش قرارگیرند.

تشخیص سرطان از روی آزمایش خون
خوشبختانه با پیشرفت علوم آزمایشگاهی، با یک آزمایش خون ساده می توان از بروز سرطان ها آگاهی یافت و به موقع جلوی پیشرفت آن را گرفت .

علت های کبود شدن دست بعد از دادن آزمایش خون
کبود شدن دست به علت حساس بودن پوست بیمار، مدت زمان اعمال فشار روی محل نمونه گیری و انجام رگ گیری غلط توسط نمونه گیرایجاد می شود.

عوامل ایجاد تداخل در نتیجه آزمایش خون
عوامل ایجاد تداخل ونتیجه کاذب در آزمایشات خونی عبارتند از : مصرف دارو ها، ورزش کردن، زمان خون گیری (صبح یا عصر)، حاملگی، اضطراب ، افسردگی ، ناشتا نبودن، تروما (ضربه) ، ناشتا نبودن در برخی آزمایشات

آیا طبیعی نبودن نتیجه آزمایش خون نشانه بیماری است؟
پنج درصد از افراد سالم هم ممکن است نتیجه یک آزمایش خارج از حدود طبیعی داشته باشند بنابراین خارج از محدوده بودن نتیجه آزمایش خون صرفا دلیل بیماری نیست.

میزان احتمال خطا در آزمایشات خون
امروزه با توجه به انجام آزمایشات به صورت اتوماسیون دستگاهی و با انجام کنترل کیفی و کالیبراسیون دستگاه‌های آزمایشگاه‌ها میزان خطا به حداقل ممکن رسیده است..

نکاتی کلیدی قبل از انجام آزمایش خون

ناشتا بودن

برای انجام بعضی آزمایش‌ها مانند آزمایش قند خون ناشتا، تری گلیسیرید و کلسترول، ناشتا بودن افراد الزامی است زیرا غذا خوردن باعث تغییر در نتیجه آزمایش می شود.

نکاتی درمورد آزمایش‌های ناشتا

*خوردن شام سبک شب قبل ازانجام آزمایش
*نخوردن مواد غذایی به جز آب 12 ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه ، البته مصرف آب هم به تجویز پزشک بستگی دارد.
*در زمان ناشتا بودن مسواک زدن مجاز است.
*از استعمال دخانیات، جویدن آدامس، مصرف قرص‌های نرم کننده گلو، شربت‌های سینه، انجام تمرین‌های بدنی و ورزش در زمان ناشتا بودن پرهیز کنید.
*مدت زمان ناشتایی در آزمایش های مربوط به چربی خون مثل تری گلیسیرید و کلسترول حداقل 12 ساعت
*8 ساعت ناشتایی برای اندازه گیری نیتروژن اوره خون ( BUN ) وآزمایش اسید اوریک خون و 10 تا 12ساعت ناشتایی برای انجام آزمایش آهن
*ناشتا بودن برای انجام تست های کبد نیاز نیست اما بهتر است برای گرفتن نتیجه دقیق‌تر حداقل چند ساعت ناشتا باشید. سه روز قبل از انجام این آزمایشات هیچ گونه تزریق عضلانی انجام ندهید.
*آزمایش هورمون های تیروئیدی به ناشتا بودن نیاز ندارد اما بهتر است سه ساعت قبل از انجام آزمایش به دلیل تاثیر کدورت ناشی از خوردن چربی مواد غذایی مصرف نکنید.
برای پیشگیری ازتاثیر گرسنگی زیاد بیش از 16 ساعت در حالت ناشتا نباشید.
*در بعضی آزمایش ها قطع قرص‌های مصرفی‌تان لازم است، در این مورد از پزشک خود سوال کنید.

نکات کاربردی قبل از انجام آزمایش قند خون
آزمایش قند خون دو ساعته یکی از آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری دیابت است. پس از 10 تا 12 ساعت ناشتایی آزمایش قند خون ناشتا ( FBS ) انجام می شود و بعد برحسب درخواست پزشک در آزمایشگاه شربت قند می دهند و یا توصیه به صبحانه خوردن می کنند و بعد از دو ساعت دوباره آزمایش می‌گیرند. در آزمایش قند خون به نکات زیر توجه کنید:

*اگر دیابتی هستید صبحانه ای را که هر روز به طور معمول می خورید، بخورید.
*در صورتی که دیابت ندارید، صبحانه ای شیرین حاوی 40 تا 75 گرم کربوهیدرات بخورید.
*با خوردن آخرین لقمه صبحانه زمان را یادداشت کرده و دقیقا دو ساعت بعد، برای خون‌گیری به آزمایشگاه مراجعه کنید.
*دوساعت پس از صرف صبحانه از مصرف هرگونه خوراکی یا نوشیدنی یا کشیدن سیگار خودداری کنید. فقط نوشیدن آب مجاز می باشد.
*هیچ گونه تحرک غیرمتعارف مانند ورزش و پیاده روی در فاصله خون گیری اول و دوم نباید داشته باشید.
*دریک روز آزمایش قند ناشتا و دو ساعته را انجام دهید.
*حتما قبل از ساعت 10 صبح آزمایش را شروع کنید به طوری که آزمایش قند دو ساعته حداکثر تا ساعت 12به اتمام برسد.

نکات مهم در مورد رژیم غذایی قبل از انجام آزمایشات خون مختلف
*یک هفته پیش از انجام آزمایش کلسترول خون با مشورت پزشک، رژیم غذایی معمولی داشته باشید اما منع مصرف چربی نداشته باشید.
*حداقل دو تا سه روز پیش از انجام آزمایش نیتروژن اوره خون ( BUN ) از مصرف گوشت زیاد خودداری کنید.
*مصرف الکل باعث افزایش آنزیم های کبدی از جمله آلکالین فسفاتاز، SGOT ، SGPT می شود.
*شب قبل از تست آهن نباید از غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف کنید.

توصیه‌های ضروری قبل ازانجام آزمایش پروستات
برای تشخیص زودرس بزرگی و سرطان پروستات آزمایش PSA انجام می شود که این آزمایش در چهل سالگی به طور منظم و سالی یک بار برای مردان توصیه می شود. نکات قبل از انجام آزمایش پروستات :

*معاینه پروستات، نمونه برداری از آن یا معاینه مقعد نباید یک هفته قبل از انجام آزمایش انجام شود.
*48 ساعت قبل از انجام آزمایش انزال یا مقاربت جنسی نداشته باشید و در این فاصله دوچرخه سواری نکنید.
*در صورت سونوگرافی از پروستات تان در روزهای اخیرآن را به مسئول آزمایشگاه ارائه دهید.
*رادیوتراپی و تستوسترون باعث افزایش نتایج این آزمایش می شوند.
*برای نمونه گیری تستوسترون بهتر است صبح مراجعه کنید زیرا سطح این هورمون صبح ها بالاتر است.

توصیه‌هایی برای قبل از انجام آزمایش ادرار
برای تشخیص و اثبات وجود بعضی از مواد و سلول ها از جمله قند، پروتئین، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمزخون آزمایش کامل ادرار انجام می شود. اگر در ادرارعفونت وجود داشته باشد با انجام کشت ادرار می توان به آن پی برد و در این صورت با رشد باکتری‌های مسبب عفونت، نوع آنها و نحوه درمان مشخص می شود.

نتایج آزمایش ادرار و کشت آن به خصوص از نظر تشخیص عفونت‌ها زمانی دچار اشکال می‌شود که نمونه ادرار در زمان جمع آوری آلوده شود، بنابراین به نکات زیر توجه کنید.

*نخستین ادرار صبحگاهی بهترین نمونه جهت تشخیص عفونت های ادراری است.
*شب قبل از انجام آزمایش، برای تجزیه کامل ادرار از مواد آبکی کمتری استفاده کنیدواز نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات پیش از انجام آزمایش خودداری کنید.
*شب قبل از نمونه برداری حمام کنید.
*محل خروج ادرار را با آب و صابون قبل از نمونه گیری، شست وشو داده و با دستمال یک بار مصرف خشک کنید.
*دهانه یا قسمت داخلی درب یا داخل ظرف نمونه گیری نباید با پوست تماس داشته باشند.
*بعد از تخلیه چند قطره اول ادراردر توالت، ظرف نمونه را تا نیمه پر کنید.
*باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک آزمایش کشت ادرارانجام شود. اگر درطی یک هفته گذشته آنتی بیوتیک مصرف کرده اید و یا در حال مصرف آنتی بیوتیک هستید بهتر است با نظر پزشک معالج را در جریان بگذارید.

نکته: پروتئین در ادرار در حالت طبیعی وجود ندارد. دفع پروتئین در ادرار نشانه صدمات کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا است.

علت انجام ندادن آزمایش تیروئید بعد از جراحی
جراحی باعث وارد شدن استرس‌های شدیدی به فرد وارد می‌شود که این استرس‌ها باعث کاهش میزان هورمون‌های تیروئیدی می شوند بنابراین توصیه می‌شود تا دو هفته بعد جراحی آزمایش های تیروئید را ندهید. عوامل دیگری مانند، قرص های ضد بارداری و آمیودارون (داروی قلبی) نیزاین هورمون ها را افزایش می‌دهند.غلظت هورمون‌های تیروئیدی در تابستان 20 درصد از زمستان کمتر است.

عوامل ایجاد اختلال در آزمایش تیروئید

آزمایش ادرار 24 ساعته برای این افراد
برای تشخیص بیماری به خصوص بیماری های کلیوی به فاکتورهایی در آزمایش های ادرار 24 ساعته نیاز است. اما بررسی کیفی و سریع بیماری‌هایی که وجودشان از طریق ادرار مشخص می‌شود از طریق آزمایش ادرارمعمولی امکان پذیر است.

نکاتی درباره آزمایش‌های ادرار 24 ساعته

*طی 24 ساعت باید نمونه ادرارجمع آوری شود، به همین علت از طرف آزمایشگاه گالنی به شما داده می شود که حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد است که ازخالی کردن یا بو کردن این مواد باید اجتناب کنید.
*در زمان آزمایش طبق معمول مایعات را مصرف کنید .
*برای جمع آوری نمونه، اولین دفع ادرار را دور بریزید و سپس زمان دقیق را یادداشت کنید و بعد از آن به مدت 24 ساعت یعنی تمام نوبت های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع کنید.
*ظرف نمونه را در جای خنک بگذارید.

24