آیا والدین واقعاً فرزند محبوب دارند؟ پژوهشها میگویند بله
بسیاری از والدین دوست ندارند دربارهٔ موضوعی صحبت کنند که اغلب تابو محسوب میشود: اینکه آیا واقعاً فرزندی را نسبت به دیگران محبوبتر میدانند یا خیر. اما پژوهشها نشان میدهند این پدیده بسیار رایج است و اثرات طولانیمدتی بر روان و روابط خانوادگی بر جای میگذارد.
به گزارش خبر فوری، کارا، یکی از بزرگترین فرزندان خانواده، به یاد میآورد که همواره تصور میکرد والدینش اهل تبعیض و بازی با محبوبیت نیستند. خواهران کوچکتر او همواره توجه و امتیازات ویژهای مانند سفر به دیزنیلند دریافت میکردند. کارا ابتدا این رفتار را منطقی میدانست، فکر میکرد فرزندان بزرگتر باید مستقلتر باشند و والدین احتمالاً پس از بزرگ شدن او پول بیشتری برای سفرها داشتند. اما با گذر زمان و استمرار این رفتار، روشن شد که این تبعیض هیچ توجیهی ندارد و برخی فرزندان همواره «محبوب» بودهاند. این تجربه، به گفته کارا، حتی سلامت روان او را تحت تأثیر قرار داده و باعث شد احساس کند طرد شده است.
بیشتر بخوانید:
اینطوری بخوابید، احتمالا طلاق میگیرید
پدیده «فولنستینگ»؛ بازگشت فرزندان بزرگسال به خانه!
پژوهشهای علمی نشان میدهند این تجربه در میان کودکان کمتر مورد توجه، بسیار رایج است. مطالعات طولانیمدت نشان دادهاند فرزندانی که احساس میکنند کمتر مورد علاقهاند، در دوران کودکی احتمال بیشتری برای مشکلات روانی، روابط خانوادگی ضعیف و موفقیت تحصیلی کمتر دارند. حتی در بزرگسالی، احساس تفاوت در محبت والدین میتواند قویترین پیشبینیکننده سلامت روان باشد، حتی بیشتر از وضعیت تأهل، شغل یا سن. تنها سلامت جسمانی تأثیر بیشتری داشته است.
چالش بزرگ در مطالعه این موضوع، مقاومت والدین در پذیرش تبعیض است. محققان مانند جی. جیل سویتور از دانشگاه پردو برای شناسایی فرزند محبوب، از سوالات غیرمستقیم استفاده کردند: کدام فرزند منابع بیشتری دریافت میکند؟ با کدام فرزند صمیمیت بیشتری دارید؟ نسبت به کدام فرزند ناامیدتر هستید؟ یافتهها نشان داد که حدود دو سوم والدین یک فرزند محبوب دارند و اغلب این ترجیح در طول دههها ثابت میماند.
عوامل تعیینکننده فرزند محبوب تنها به جنسیت یا ترتیب تولد محدود نمیشود؛ شخصیتهای خوشاخلاق، وظیفهشناس و سازگار معمولاً محبوبترند و در بزرگسالی، تشابه ارزشها بین والدین و فرزند، از جمله در مسائل مذهبی و سیاسی، مهمترین عامل است. نکته جالب اینکه دستاوردهای حرفهای یا مشکلات رفتاری مانند اعتیاد یا زندان، تأثیر کمی بر جایگاه فرزند محبوب دارند.
اثرات منفی تبعیض والدین به میزان درک فرزندان از تفاوت رفتار بستگی دارد. کودکانی که تبعیض را حس میکنند، از سنین کم اضطراب، افسردگی، روابط خانوادگی پرتنش و رفتارهای پرخطر تجربه میکنند. حتی افراد بالای ۶۰ سال همچنان از یادآوری تبعیض دوران کودکی آسیب میبینند؛ یکی از مصاحبهشوندگان اذعان کرد هنوز بعد از ۱۵ سال، جمله مادربزرگش را به یاد دارد: «من همیشه خواهرت را بیشتر دوست داشتم.»
پژوهشگران توصیه میکنند والدین، حتی زمانی که باید فرزندان را به شکل متفاوتی حمایت کنند، دلایل آن را توضیح دهند. این شفافیت میتواند بسیاری از اثرات منفی را کاهش دهد. همچنین، حتی برای فرزند محبوب، تفاوت آشکار در رفتار والدین میتواند احساس گناه و فشار روانی ایجاد کند.
به طور کلی، این تحقیقات نشان میدهند که تبعیض والدین پدیدهای رایج و تأثیرگذار است و گفتگو و آگاهی میتواند تا حد زیادی پیامدهای منفی آن را کاهش دهد. محبت والدین، عمیقترین پیوند زندگی است و اثر آن تا بزرگسالی ادامه دارد.
