بررسی تمایز مغز انسان و جانداران با سلول های مغزی

محققان علوم اعصاب دانشگاه «ییل» با بررسی سلول‌های مغزی در انسان‌ و چند گونه نخستی دیگر، نوعی سلول مختص به انسان را که موجب تمایز مغز انسان می‌شود، شناسایی کردند. چه چیزی موجب تمایز مغز انسان از سایر جانداران می‌شود؟ پژوهشگران دانشگاه «ییل» با بررسی نوع سلول‌ها در قشر پیش‌مغزی (prefrontal cortex) از چهار گونه نخستی، ویژگی‌های مختص به گونه‌ها از جمله مختص به انسان را شناسایی کردند. نتایج این تحقیق به تازگی در نشریه «ساینس» منتشر شده است.
بر اساس اعلام وبگاه «سای‌تک دیلی» آنچه پژوهشگران از تمایز مغز انسان دریافت کرده اند، ممکن است انسان‌ها را در برابر بیماری‌های اعصاب و روان آسیب‌پذیر کند. دانشمندان برای این مطالعه بطور خاص قشر پیش‌مغزی پشتی و جانبی (dorsolateral prefrontal cortex / dlPFC) را مورد بررسی قرار دادند. این بخشی از مغز مختص نخستی‌هاست و نقش مهمی در شناخت‌های عالی دارد.

بر اساس اعلام وبگاه «سای‌تک دیلی»، پژوهشگران با استفاده از یک تکنیک زنجیره «آر ان ای» سلول واحد، سطح بیان ژن‌ها را در صد‌ها هزار سلول جمع‌آوری شده از dlPFC انسان‌های بالغ، شامپانزه، بوزینه دم کوتاه (macaque) و میمون‌های مارموزت (marmoset) مورد بررسی قرار دادند.

«نناد سستان» (Nenad Sestan) از تهیه‌کنندگان اصلی این تحقیق که استاد علوم اعصاب دانشگاه ییل است، گفت: امروز قشر پیش‌مغزی پشتی و جانبی را بخش اصلی از هویت انسانی می‌دانیم، اما هنوز نمی‌دانیم چه چیزی باعث منحصر به فرد شدن آن در انسان‌ها و تمایز آن‌ها نسبت به سایر گونه‌های نخستی می‌شود. اکنون سرنخ‌های بیشتری دراختیار داریم.

محققان با گروه‌بندی سلول‌ها با پروفایل‌های بیان مشابه ۱۰۹ نوع سلول مشترک نخستی را شناسایی کردند. آن‌ها همچنین پنج نوع را کشف کردند که در همه گونه‌ها مشترک نیست. از جمله این‌ها یک نوع «میکروگلیا» (microglia) یا سلول ایمنی مختص به مغز است که تنها در انسان‌ها وجود دارد و نوع دومی که تنها در انسان و شامپانزه وجود دارد.