شناسایی یک نشانگر زیستی که تولید واکسن کووید-۱۹ را سرعت می‌بخشد
محققانی که واکسن آکسفورد-آسترازنکا را ساخته‌اند نشانگر زیستی شناسایی کرده‌اند که با آن می‌توان اثر گذاری واکسن را پیش بینی کرد. با این روش نیاز به انجام آزمایش در جوامع بزرگ کاهش می‌یابد.
محققان دانشگاه آکسفورد، "نشانگرهای ایمنی " در شرکت‌کنندگان مراحل آزمایشی واکسن کووید-۱۹ یافته‌اند.
دانشمندان می‌گویند، کشف چنین نشانگرهایی به بهبود واکسن‌های موجود کمک می‌کند و تولید واکسن‌های جدید را سرعت می‌بخشد زیرا نیازی به انجام آزمایش‌های بزرگ و هزینه‌بر نیست.
دیوید گلدبلات(David Goldblatt)، واکسن‌شناس از دانشگاه کالج لندن می‌گوید: اندازه‌گیری آنتی‌بادی به عنوان روشی قابل اعتماد به ما کمک می‌کند تا صدور مجوز برای واکسن‌ها را سرعت بخشیم.
به طور مثال فرمول‌های جدید واکسن‌های آنفلوانزا با اندازه‌گیری تولید یا عدم تولید آنتی‌بادی در برابر پروتئین ویروسی در گروه کوچکی از افراد بررسی می‌شوند و آزمایش‌های بزرگ انجام نمی‌شود.
محققان امیدوارند انجام چنین کاری برای واکسن کووید-۱۹ نیز امکان پذیر باشد.
دن باروچ(Dan Barouch)، مدیر مرکز ویروس‌شناسی و واکسن در مرکز پزشکی بوستون می‌گوید: اگر ارتباط قابل اعتمادی وجود داشته باشد می‌توان از آن در آزمایش‌های بالینی برای بررسی اثرگذاری واکسن‌ها و میزان دوام آنها استفاده کرد.
این یافته‌ها به صورت پیش‌چاپ در مجله‌ی "medRxiv" در تاریخ ۲۴ ژوئن به چاپ رسیده است.
جستجو برای نشانگرها
نشانگرهای ایمنی به طور معمول با مقایسه‌ی پاسخ ایمنی گروهی که واکسن دریافت کرده‌اند و گروهی که به رغم دریافت واکسن به بیماری مبتلا شده‌اند مشخص می‌شوند.
پیتر دال(Peter Dull) معاون مدیر بخش توسعه واکسن در بنیاد بیل و ملیندا(Bill & Melinda) در سیاتل می‌گوید: کارایی بالای واکسن‌های کووید-۱۹ تشخیص این نشانگرها را برای تولیدکنندگان سخت کرده است.
در غیاب مبتلایان به ویروس، چندین گروه از محققان با مقایسه داده‌های منتشر شده از واکسن با داده‌های مراحل اولیه توانستند نشانگر ایمنی را کشف کنند.
این مطالعات نشان می‌داد که آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ویروس نشانگرهای خوبی برای پیش‌بینی کارایی یا عدم کارایی واکسن هستند.
واکسن‌هایی که میزان بیشتری از این آنتی‌بادی‌ها را ایجاد می‌کردند مانند فایزر و مدرنا اثرگذارتر از واکسن‌های آکسفورد-آسترازنکا و جانسون-جانسون بودند.
مطالعات واکسن آسترازنکا ارتباط مستقیم میان ایمنی بالاتر با وجود آنتی‌بادی خنثی کننده بیشتر را نشان می‌داد. در این تحقیقات که به رهبری مرین وویسی(Merryn Voysey)، زیست‌شناس آماری انجام گرفت پاسخ ایمنی ۱۷۱ فرد مبتلا پس از دریافت واکسن با ۱۴۰۴ فرد سالم مقایسه شد.
گروهی که آنتی‌بادی خنثی‌کننده بیشتری داشتند از جمله آنتی‌بادی‌هایی که پروتئین سنبله سارس- کوو-۲ را هدف قرار می‌دهند ایمنی بیشتری نشان دادند.
مایلز دیونپورت(Miles Davenport)، ایمنی‌شناس دانشگاه سیدنی خاطرنشان کرد که آنتی‌بادی در بدن دسته‌ای که به بیماری دچار شده بودند و گروه شاهد نقشی در ابتلا به بیماری نداشت. این اتفاق ممکن است به دلیل ارتباط بیشتر این افراد با افراد دیگر رخ داده باشد.
گلدبلت می‌گوید: مشخص نیست که آنتی‌بادی کشف شده در این تحقیقات برای پیش‌بینی میزان موفقیت سایر واکسن‌ها کارآمد باشد یا خیر. به خصوص آن‌هایی که با فناوری‌های متفاوتی تولید می‌شوند. او افزود، ما نمی‌خواهیم این نشانگر تنها مناسب یک نوع واکسن باشد.
واکسن آکسفورد از نوعی آدنوویروس بی‌خطر شامپانزه برای ورود به سلول و وادار کردن آن به تولید پروتئین سنبله ویروس سارس-کوو-۲ استفاده می‌کند در حالی که واکسن‌های مدرنا و فایزر از mRNA برای انجام این کار استفاده می‌کنند. سایر واکسن‌ها خود پروتئین یا نسخه ضعیف شده ویروس هستند.
گروهی دیگر در حال بررسی نشانگرهای ایمنی در واکسن‌های متعلق به ایالات متحده هستند.
پیش‌بینی ایمنی‌زایی
فیلیپ دورمیتزر(Philip Dormitzer) معاون ارشد واکسن‌های فایزر می‌گوید: مشخص نیست که سطح بالای آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ویروس بتواند اثر گذاری واکسن را نشان دهد. این آنتی‌بادی‌ها پیش از تزریق دوز دوم غیرقابل تشخیص هستند اما مشاهدات بالینی نشان می‌دهد که واکسن‌ها پس از یک دوز ایمنی بالایی ایجاد می‌کنند. آنتی بادی‌ها همچنین قادر به پیش‌بینی ایمنی در برابر گونه‌های جدید ویروس نیستند و سطح آنها در گذر زمان کاهش می‌یابد.
او و سایر محققان می‌گویند، باید بین نشانگرهایی که اثرگذاری واکسن را پیش‌بینی می‌کنند و آن‌هایی که قابلیت محافظتی دارند تفاوت قائل شد.
دال می‌گوید: در نهایت این مسئولین هستند که تصمیم می‌گیرند از این نشانگرها چگونه استفاده کنند. در انگلستان مسئولین اعلام کرده‌اند که اگر واکسن شرکت والنوا(Valneva) سطح بیشتری آنتی‌بادی نسبت به واکسن آسترازنکا در گروهی چهار هزار نفره ایجاد کند آن را تایید خواهند کرد.
دال افزود: باید در هنگام استفاده از این نشانگرها با دقت عمل کرد، زیرا اگر واکسنی به این صورت تایید شود و عملکرد مناسبی نشان ندهد تلاش‌ها برای ایمن کردن جامعه زیر سوال می‌رود. با این حال او امیدوار است مسئولین و تولید کنندگان به نتایجی مناسبی برسند.
منبع: ایسنا
4167
