تصاویر ثبت شده از ماه درخشان‌تر از خورشید!
اگر چشمان ما می‌توانست پرتوهای گاما را مشاهده کند، ماه روشن‌تر از خورشید دیده می‌شد. تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی(Fermi Gamma-ray Space Telescope) ناسا اخیرا موفق به ثبت تصویری شده است که در آن ماه درخشان‌تر از خورشید دیده می‌شود.
در این تصاویر می‌توان وضعیت درخشش ماه در هر تصویر را که توسط تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی ناسا ثبت شده، مشاهده کرد.
هر تصویر ۵ در ۵ درجه، در مرکز ماه قرار دارد و پرتوهای گاما با انرژی‌های بالاتر از ۳۱ میلیون الکترون ولت یا دهها میلیون بار پر انرژی تر از نور مرئی را نشان می‌دهد. با وجود این انرژی‌ها ماه بسیار درخشان‌تر از خورشید به نظر می‌رسد. هرچه تعداد رنگ‌های روشن یک تصویر بیشتر است به این معنا است که پرتوهای گامای بیشتری در آنجا وجود دارد.
اگر چشمان ما می‌توانست تابش پرانرژی به نام اشعه گاما را ببیند، ماه درخشان‌تر از خورشید دیده می‌شد. تلسکوپ فضایی پرتو گاما ناسا برخلاف ما یک دهه است که ماه را اینگونه می‌بیند.
"تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی" یک تلسکوپ فضایی رصدگر پرتوی گاما است که در مدار نزدیک زمین به رصد آسمان می پردازد. این تلسکوپ فضایی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط موشک دلتا ۲ به فضا پرتاب شد.
"ماریو نیکولا مازیوتا"(Mario Nicola Mazziotta) و "فرانسسکو لوپارکو"(Francesco Loparco) از موسسه ملی فیزیک هسته‌ای در باری ایتالیا موفق به آنالیز و بررسی تابش اشعه گاما ماه به عنوان راهی برای درک بهتر نوع دیگری از تشعشعات از فضا شدند و ذراتی به نام "پرتوهای کیهانی" را مورد بررسی قرار دادند.
پرتوهای کیهانی ذراتی هستند که در فضای خارج از اجرام آسمانی تولید شده و به جو این اجرام برخورد می‌کنند. در مورد کره زمین، این امواج در عبور از جو زمین و برخورد با ذرات اتمسفر به ذرات مختلفی مانند مزون‌ها و پوزیترون‌ها تبدیل می‌شوند.
"ماریو نیکولا مازیوتا" گفت: پرتوهای کیهانی اکثراً پروتون‌هایی هستند که توسط برخی از پر انرژی‌ترین پدیده‌های جهان، مانند انفجار امواج ستاره‌ای و جت‌ها هنگامی که ماده در سیاه چاله‌ها می‌افتد، شتاب می‌گیرند.
از آنجا که ذرات از نظر الکتریکی شارژ می‌شوند، به شدت تحت تأثیر میدان‌های مغناطیسی که ماه فاقد آن است، قرار می‌گیرند. در نتیجه، حتی پرتوهای کیهانی با انرژی کم نیز می‌توانند به سطح ماه برسند و ماه را به یک ردیاب دستی ذرات مبتنی بر فضا تبدیل کنند. هنگامی که پرتوهای کیهانی برخورد می‌کنند، آنها با سطح پودری ماه به نام "سنگ پوشه"(regolith) که پرتوهای گاما تولید می‌کند، تعامل پیدا می‌کنند. در حالیکه ماه بیشتر این پرتوها را جذب می‌کند اما بازهم برخی از آنها فرار می‌کنند.
سنگ پوشه یا رِگولیت به لایه‌ای از سنگ یا پوششی از واریزه‌های سنگی که روی سنگ بستر را می‌پوشاند گفته می‌شود.
"ماریو نیکولا مازیوتا" و "فرانسسکو لوپارکو" مشاهدات تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند تا نشان دهند چگونه دید آن در طول ماموریت تصویر برداری تغییر کرده است. آنها اطلاعات مربوط به پرتوهای گاما را با انرژی‌هایی بالاتر از ۳۱ میلیون الکترون ولت - بیش از ۱۰ میلیون برابر بیشتر از انرژی نور مرئی - گردهم آوردند و آنها را سازماندهی کردند و نشان دادند که وضعیت ماه در هر حالت چگونه است.
لوپارکو گفت: در این انرژی‌ها، ماه هرگز از چرخه فاز ماهانه خود عبور نمی‌کند و همیشه کامل به نظر می‌رسد. در حالی که تابش اشعه گاما ماه بسیار شگفت آور و حیرت آور است اما درخشش خورشید در تابش پرتوهای گاما با انرژی‌های بالاتر از یک میلیارد ولت الکترون، بیشتر است.
پرتوهای کیهانی با انرژی پایین به خورشید نمی‌رسند زیرا میدان مغناطیسی قدرتمند آن باعث حذف آنها می‌شود. اما پرتوهای کیهانی بسیار پر انرژی‌تر می‌توانند در این سپر مغناطیسی نفوذ کرده و جو متراکم خورشید را تحت تأثیر قرار دهند و پرتوهای گامایی تولید کنند که می‌توانند به تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی برسند.
اگرچه پرتوهای گاما چرخه فاز ماهانه ماه را نشان نمی‌دهد، اما این نکته را باید ذکر کرد که درخشندگی ماه با گذشت زمان تغییر می‌کند. داده‌های تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی نشان می‌دهد که میزان درخشندگی ماه حدوداً ۲۰ درصد نسبت به چرخه فعالیت ۱۱ ساله خورشید تغییر کرده است.
منبع: ساینس‌دیلی
24
