الکل‌ های مسموم ۴ شهرستان را درگیر و مرگ‌ها را سریالی کرد

امید احمدی، فرماندار رباط کریم در استان تهران، شامگاه یکشنبه چهارم تیرماه خبر داد که تنها طی چهار روز گذشته، هفت نفر در این شهرستان بر اثر مصرف مشروب دست‌ساز و تقلبی فوت کرده‌اند. رئیس شبکه بهداشت و درمان رامسر در استان مازندران هم پنجم تیر در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اعلام کرد که دو نفر در این شهر به دلیل مصرف مشروب تقلبی دچار مسمومیت حاد شدند و در نهایت جان باختند. موج جدید مسمومیت‌ها و مرگ‌های سریالی ناشی از مصرف مشروبات الکلى تقلبی از اواخر خرداد ماه ۱۴۰۲ در استان البرز آغاز شد سپس در فاصله‌ای کوتاه به استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان، تهران و مازندران رسید. 

بنابر اعلام مقام‌های حوزه بهداشت در استان البرز طی هفته پایانی خرداد ماه، دست‌کم ۱۹۱ تن در این استان دچار مسمومیت الکل شدند که از این تعداد ۱۷ نفر جان باختند، چهار نفر همچنان در بخش مراقبت‌های ویژه بستری‌اند و تعدادی هم نابینا شده‌اند.

پیش‌تر حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری استان البرز گفته بود: «سه نفر از خرده‌فروشان مرتبط که نقش توزیع مشروبات الکلی دست‌ساز را داشتند در کمتر از ۲۴ ساعت با تلاش شبانه‌روزی نیروی انتظامی استان شناسایی و بازداشت شدند.»

رئیس کل دادگستری استان البرز با بیان اینکه در تحقیقات و بررسی انجام شده از این سه نفر آنها اعلام کردند که الکل‌های مذکور را به اسم اتانول از دو فروشنده تجهیزات پزشکی تهیه کرده و پس از ترکیب به فروش رسانده اند، ادامه داد: «در این خصوص با توجه به اعترافات بازداشت‌شدگان بلافاصله دو فروشنده همچنین فردی که نقش واسطه را داشته، شناسایی و بازداشت شدند که تحقیقات تکمیلی به کارخانه‌ای در شهرک صنعتی اشتهارد منتهی شد که در زمینه تولید محصولات آرایشی و بهداشتی فعالیت دارد».

او با اشاره به اینکه صاحب کارخانه مذکور با ادعای تهیه محصولات آرایشی اقدام به اخذ الکل سهمیه‌ای می‌کرده است، گفت: «این شخص با سوءاستفاده از خلاهای قانونی و نبود نظارت کافی، مبادرت به فروش غیرقانونی و خارج از شبکه الکل‌های واگذار شده، می‌کرده است.»

همزمان رئیس اورژانس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان هم اعلام کرد که تا روز دوشنبه پنجم تیر ۲۳ نفر در شهر حاجی‌آباد و ۷ نفر در شهر بندرعباس با علائم مسمومیت الکلی به بیمارستان‌های این استان منتقل شده‌اند. ۸ نفر از این شهروندان بستری‌اند و دو نفر به دلیل وخامت حالشان اینتوبه (لوله‌گذاری برای تنفس) شده‌اند.

هفته گذشته مقام‌های بهداشت و درمان استان آذربایجان غربی نیز اعلام کردند که ۷ نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی تقلبی بستری شده‌اند و یک نفر در شهرستان سردشت به همین دلیل جان باخته است.

افزایش ۳۰ درصدی مرگ

این اولین بار نیست که نوشیدن مشروبات الکلی تقلبی و دست‌ساز قربانی می‌گیرد. نگاهی به آمار مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این نوع مشروبات الکلی غیراستاندارد در چند سال گذشته نشان‌دهنده آمار بالایی است. عباس مسجدی‌آرانی، رئیس سازمان پزشکی قانونی به تازگی اعلام کرد که سال گذشته ۶۴۴ نفر در اثر مصرف مشروبات الکلى تقلبی جان خود را از دست دادند. او این آمار را ۳۰ درصد بالاتر از سال ۱۴۰۰ اعلام کرده است.

همزمان مهرماه ۱۳۹۷ نیز ۴۳ تن، اسفندماه ۱۳۹۸ در استان خوزستان ۵۹ تن و در استان البرز ۱۵ تن، اردیبهشت ۱۳۹۹ حدود ۱۰۱ تن در استان فارس و اردیبهشت ماه سال گذشته نیز ۱۰ تن در بندرعباس به دلیل نوشیدن مشروبات تقلبی جان خود را از دست دادند.

کارشناسان می‌گویند در یک تا دو ساعت پس از مصرف مشروب تقلبی آلوده به متانول همان علائم مستی نظیر برافروختگی و پرحرفی بروز می‌کند. عاملی که سبب می‌شود بیماران علائم بعدی را دست‌کم بگیرند و در وضعیت وخیم و معمولاً پس از یک شبانه‌روز تاخیر به بیمارستان مراجعه کنند.

در عین حال براساس ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی - تعزیرات، ساخت و فروش هر نوعی مشروبات الکلى ممنوع است. همچنین طبق ماده ۲۶۵ این قانون، مجازات نوشیدن الکل برای بار اول و دوم ۸۰ ضربه شلاق است که در بار سوم حکم شرعی این مجازات اعدام است.

 به همین دلیل در حال حاضر آمار دقیقی از مصرف سرانه مشروبات الکلی در کشور وجود ندارد اما در سال ۲۰۱۸ سازمان جهانی بهداشت طی گزارشی در مورد میزان مصرف الکل در کشورهای جهان، ایران را در رتبه نهم مصرف مشروبات الکلی معرفی کرد. در گزارش سازمان جهانی بهداشت اشاره شده که هر فرد الکلی در ایران سالانه ۲۵ لیتر الکل مصرف می‌کند. 

تقی رستم‌وندی، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان امور اجتماعی ایران، دی ماه ۱۴۰۰ گفت که سالانه حدود ۱۰ درصد افراد بالای ۱۵ تا ۶۴ سال یا به عبارتی بیش از پنج میلیون تن در کشور، مشروبات الکلی می‌نوشند.

مشروبات الکلی در کشور یا از راه قاچاق وارد آن کشور می‌شود یا به صورت مخفیانه در داخل ساخته می‌شود. از همین رو، نظارتی بر آن وجود ندارد و بارها مشروبات الکلی تقلبی و به اصطلاح «دست‌ساز» موجب مرگ، مسمومیت یا نابینایی شهروندان شده است.

روزنامه توسعه ایران در گزارشی نوشته که مشروبات الکلی «بسیار در دسترس است و حتی در سوپرمارکت‌های برخی شهرهای توریستی مانند شمال ایران به آسانی تهیه می‌شود. در ادامه این گزارش از جمله با اشاره به قاچاق مشروبات الکلی خارجی و قیمت بالای آن و عدم دسترسی به مشروبات استاندارد و روی آوردن مصرف‌کنندگان به مشروبات الکلی دست‌ساز داخلی از عوامل مهم مسمومیت و مرگ شهروندان است».

به نوشته این روزنامه، ممنوعیت فروش و استفاده از نوشیدنی‌های الکلی منجر به افزایش مصرف الکل‌های خانگی و غیرقانونی عمدتاً حاوی متانول شده که مسمومیت با الکل را تبدیل به «یک چالش بزرگ در کشور» کرده است.