صد بدهکار بزرگ؛ زنگ خطر جدید برای بانک ها

به عقیده کارشناسان زمانی که بانک به تعداد محدودی شرکت تسهیلات دهد، هر مشکل مالی برای این بدهکاران می‌تواند بخش زیادی از مطالبات جاری را به غیرجاری تبدیل کند.

روز گذشته ذبیح‌الله خدائیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، از تمرکز بخش عمده‌ای از مطالبات غیرجاری شبکه بانکی در میان تنها ۱۰۰ شخصیت حقوقی خبر داد. 

مطالبات غیرجاری شامل سه زیرگروه اصلی است. نخست، مطالبات سررسید گذشته که به تسهیلاتی گفته می‌شود که بیش از دو ماه و حداکثر تا شش ماه از تاریخ سررسید یا قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده باشد.

دوم، مطالبات معوق که به بدهی‌هایی اطلاق می‌شود که بیش از شش ماه و کمتر از هجده ماه از زمان سررسید یا توقف پرداخت آنها گذشته است.

سوم، مطالبات مشکوک‌الوصول که بیانگر آن است که بیش از هجده ماه از سررسید یا زمان قطع بازپرداخت اقساط آنها گذشته است؛ در این حالت، احتمال وصول بدهی به‌شدت کاهش می‌یابد.

طبق آمارهای بانک مرکزی، مطالبات غیرجاری شبکه بانکی در خرداد برابر با ۹۳۹ هزار‌میلیارد تومان بوده است. با این حال ذبیح‌الله خدائیان اعلام کرد که مطالبات غیرجاری شبکه بانکی تا پایان خردادماه یک هزار و ۲۶۸ همت بوده که از این مبلغ، ۴۵۵ همت آن تنها مربوط به ۱۰۰ شخص حقوقی بوده است.

تمرکز منابع بانکی در میان شرکت‌های زیرمجموعه یا تعداد محدودی از بنگاه‌های اقتصادی، یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت شبکه بانکی به شمار می‌رود. اگر یکی از این شرکت‌ها با کاهش نقدینگی یا شکست طرح‌های سرمایه‌گذاری مواجه شود، توان بازپرداخت بدهی خود را از دست می‌دهد و این موضوع بخش قابل‌توجهی از مطالبات بانک را از جاری به غیرجاری تبدیل می‌کند.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، یکی از دلایل بروز ناترازی شدید و نهایتا انحلال بانک آینده سابق نیز همین مساله بوده است. تمرکز سرمایه‌گذاری در شرکت‌های زیرمجموعه و تخصیص منابع به طرح‌هایی با بازدهی پایین، توان مالی بانک را تضعیف کرد و بخش قابل‌توجهی از دارایی‌های آن را غیرمولد ساخت.