کالاهایی که مشتری ندارد
بازار لوازم خانگی زمین گیر شد
چند سالی است که بازار لوازم خانگی رونق گذشته را ندارد و در رکود به‌سر می‌برد، تقاضای خرید لوازم خانگی در بازار به شدت کاهش پیدا کرده است که علت اصلی آن افت شدید قدرت خرید مصرف‌کنندگان به دلیل رشد تورم و افزایش هزینه‌های زندگی است.
آن‌گونه که شاخص مدیران خرید (شامخ) در خرداد ماه ۱۴۰۴ گزارش داده است؛ در گروه ماشین‌سازی و لوازم خانگی، نشان‌دهنده رکود عمیق در این بخش از صنعت کشور است.
طبق آمار منتشر شده، شامخ این گروه به عدد ۳۴.۵ رسید که حاکی از وضعیت رکودی شدید در فعالیت‌های صنعتی است. شاخص میزان تولید محصولات به ۲۸.۴، میزان سفارشات جدید به ۲۸ و میزان استخدام نیروی انسانی به ۳۳.۴ کاهش یافته است؛ ارقامی که نمایانگر افت چشمگیر فعالیت‌ها در این صنعت هستند. اگرچه شاخص سرعت انجام و تحویل سفارشات به ۵۳.۸ رسیده و بالاتر از مرز رکود است، اما این موضوع بیشتر به دلیل نبود سفارش و ظرفیت خالی خطوط تولید است و نمی‌تواند نشانه بهبود تلقی شود.
موجودی مواد اولیه نیز با رقم ۴۲.۹ از تنگنای تامین در این بخش خبر می‌دهد. این کاهش تقاضا در حوزه لوازم خانگی به حدی رسیده که برخی فروشندگان از روزهای بدون مراجعه مشتری سخن می‌گویند و تمایل به خرید کالاهای غیرضرور، به ویژه لوازم خانگی، به شدت کاهش یافته است و بسیاری از مشتریان به جای خرید کالای جدید ترجیح می‌دهند لوازم خانگی قدیمی خود را تعمیر کنند، اینها سخنان اکبر پازوکی، رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی تهران است.
رکود صددرصدی بازار لوازم خانگی
اکبر پازوکی، رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران، از رکود کم‌سابقه در بازار لوازم خانگی خبر می‌دهد و به «اعتماد» می‌گوید: در حال حاضر تقاضا برای خرید لوازم خانگی تقریبا به صفر رسیده است. مردم به دلیل کاهش شدید قدرت خرید، به جای خرید کالاهای نو، به تعمیرات لوازم خانگی روآورده‌اند. اگر در سال‌های گذشته حدود ۲۰ تا ۴۰درصد مردم متقاضی خرید لوازم خانگی بودند، امروز این عدد بسیار کاهش یافته و بازار در وضعیت رکود کامل به‌سر می‌برد. پازوکی تاکید می‌کند: بسیاری از بنکداران به دلیل عدم فروش، با برگشت چک‌ها مواجه شده‌اند. این موضوع نه تنها بنکداران را دچار مشکل کرده، بلکه باعث اختلال در کل زنجیره تامین و توزیع شده است. تولیدکننده متعهد به کارخانه مواد اولیه و بانک است، اما کالای تولیدی در انبار باقی مانده و فروش نمی‌رود.
بورس و بازار آزاد مانع تولید هستند
به گفته رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، مواد اولیه‌ای مانند فولاد، مس، آلومینیوم و مواد شیمیایی تنها از طریق بورس یا بازار آزاد و با پرداخت نقدی در دسترس تولیدکنندگان قرار می‌گیرد: این درحالی است که در کشورهای دیگر، دولت‌ها به صورت اعتباری مواد اولیه را دراختیار تولیدکنندگان می‌گذارند تا چرخه تولید متوقف نشود. پازوکی یکی از اصلی‌ترین معضلات این صنعت را نبود صادرات می‌داند و ادامه می‌دهد: اگرچه طی شش تا هفت سال گذشته، تولید لوازم خانگی حداقل ۵۰درصد افزایش یافته، اما صادرات همچنان نزدیک به صفر است. صادرات می‌تواند به گردش مالی تولیدکنندگان کمک کند و از فشار بر بازار داخل بکاهد، اما متاسفانه در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد.
خاموشی‌ها و کمبود گازوییل
او با اشاره به تبعات قطعی برق می‌افزاید: تولیدکنندگان برای جلوگیری از توقف خط تولید، به خرید ژنراتور اقدام کرده‌اند، اما اکنون با مشکل تامین گازوییل مواجهند. بسیاری از کارخانه‌ها میلیاردها تومان برای خرید تجهیزات هزینه کرده‌اند، اما سوخت کافی برای راه‌اندازی آنها ندارند.
پازوکی با بیان اینکه باید از ظرفیت انرژی خورشیدی در شهرک‌های صنعتی استفاده شود، توضیح می‌دهد: در مسیر تهران تا مشهد، زمین‌های وسیعی برای نصب پنل خورشیدی وجود دارد. می‌توان با استفاده از پساب صنعتی، تصفیه‌خانه راه‌اندازی کرد و به ایجاد فضای سبز و تولید پایدار کمک کرد. او با انتقاد از نوسانات نرخ ارز و تاخیر در پرداخت ارز صادراتی می‌گوید: اگرچه تک‌نرخی شدن ارز اقدام مثبتی بوده، اما تولیدکننده باید برای تامین ارز موردنیاز خود ماه‌ها منتظر بماند که این تاخیرها باعث افزایش هزینه‌ها، تغییر نرخ حواله‌ها و اختلال در برنامه‌ریزی تولید می‌شود.
بازار برندهای خارجی در قبضه قاچاق
پازوکی در ادامه می‌افزاید: نوسانات نرخ ارز، باعث افزایش هزینه‌های گمرکی، کرایه حمل، انبارداری و کانتینر شده است. این هزینه‌های متغیر، قیمت تمام‌شده را بالا می‌برد و درنتیجه، تولیدکننده نمی‌تواند در بازار صادرات رقابت کند. وی وضعیت نقدینگی را نگران‌کننده توصیف می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر کالاهای زیادی در انبار تولیدکنندگان باقی مانده، چراکه قدرت خرید مردم کاهش یافته و فروش متوقف شده است. شبکه توزیع با ۲۲هزار واحد صنفی در کشور، به شدت تحت فشار قرار دارد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم با تبلیغات گسترده، عملا به عاملی برای تضعیف فروش سنتی تبدیل شده‌اند. پازوکی با اشاره به وضعیت برندهای خارجی ادامه می‌دهد: آنچه از برندهای خارجی در بازار دیده می‌شود، از طریق قاچاق وارد شده و هیچ‌کدام خدمات پس از فروش یا ضمانت رسمی ندارند. با این حال برخی مصرف‌کنندگان، صرفا به خاطر برند، حاضر به خرید این کالاها هستند.
کاهش ۷۰درصدی فروش
حسین شهرستانی، عضو هیات مدیره و خزانه‌دار اتحادیه لوازم خانگی نیز درخصوص وضعیت این بازار هشدار می‌دهد: با ادامه این روند، تولیدکنندگان یکی‌یکی از بازار حذف می‌شوند. کاهش ۷۰درصدی فروش، قطعی مداوم برق و خاموشی‌ها، رشد هزینه‌ها و ترس مردم از آینده، صنعت لوازم خانگی را زمین‌گیر کرده است. عضو هیات مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران با اشاره به شرایط بسیار سخت این صنعت به «اعتماد» می‌گوید: با وجود همه مشکلاتی که طی سال‌های گذشته دامنگیر صنعت لوازم خانگی بوده (از نوسانات ارزی و گمرک گرفته تا ناترازی انرژی) تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران شخصی با تکیه بر توان خود، همچنان سعی می‌کنند چراغ تولید را روشن نگه دارند، اما تحولات اخیر به‌ویژه جنگ ۱۲ روزه، فشارها را به حدی افزایش داده که ادامه مسیر، بدون مداخله و حمایت سیاست‌گذار، تقریبا ناممکن می‌شود.
شرایط بحرانی؛ خروج اجباری از بازار
شهرستانی هشدار می‌دهد: اگر دولت وارد عمل نشود و برای حمایت از تولید راهکار موثری ارایه ندهد، بسیاری از فعالان این صنعت ناخواسته و علی‌رغم میل‌شان مجبور به ترک بازار می‌شوند. هیچ‌کدام از آنها با وجود سال‌ها سرمایه‌گذاری و زحمت، دوست ندارند از این حوزه کنار بروند، اما شرایط کنونی آنها را به حاشیه می‌راند. وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر، برق شهرک‌های صنعتی در هفته بیش از سه روز قطع می‌شود. باوجود این توقف، تولیدکننده موظف است حقوق کامل کارگر، بیمه تامین اجتماعی و مالیات را پرداخت کند. هزینه‌های تولید سرسام‌آور شده و این صنعت را از صرفه اقتصادی خارج کرده است.
انبارها پر شده‌اند اما سرمایه قفل شده
به گفته شهرستانی، انباشت کالا در انبارها و طولانی شدن چرخه تولید تا فروش، فشار زیادی به نقدینگی وارد می‌کند و ادامه می‌دهد: هزینه‌های انبارداری، خواب سرمایه، هزینه پول و افزایش گردش مالی، همه فشار مضاعف به تولیدکننده وارد می‌کنند، از طرفی فروش متوقف شده و گردش مالی به شدت کاهش یافته است.
وی با اشاره به تغییر رفتار مصرف‌کنندگان می‌گوید: پس از جنگ اخیر، مردم به شدت دچار نااطمینانی شده‌اند. ترجیح می‌دهند وسایل قدیمی خود را نگه دارند یا آنها را تعمیر کنند. افزایش پس‌انداز احتیاطی در بین خانواده‌ها باعث می‌شود مردم حتی با وجود تخفیف و تبلیغات، از خرید صرف‌نظر کنند.
راهکارهای فوری برای جلوگیری از فروپاشی
این عضو اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی بر لزوم اقدام فوری سیاست‌گذار تاکید می‌کند و می‌گوید: باید چند اقدام فوری صورت گیرد: برق تولیدکنندگان قطع نشود، معافیت مالیاتی موقت و یارانه انرژی برای واحدهای تولیدی درنظر گرفته شود، تسهیلات کم‌بهره برای حفظ چرخه تولید اعطا شود. او در ادامه تاکید می‌کند: روابط دیپلماتیک و اتاق‌های بازرگانی برای توسعه صادرات به‌کار گرفته شود و مسیر جابه‌جایی پول برای صادرکننده تسهیل شود.
آرامش روانی؛ پیش‌نیاز تحریک تقاضا
شهرستانی معتقد است سیاست‌گذار باید به موازات حمایت از تولید، به سمت بازسازی آرامش روانی جامعه حرکت کند و می‌گوید: مردم باید مطمئن شوند که شرایط بحرانی ادامه پیدا نمی‌کند، چراکه این اطمینان می‌تواند الگوی زندگی آنها را تغییر دهد و ترمز روانی بازار را آزاد کند. او در پایان تاکید می‌کند: در حال حاضر، فروش لوازم خانگی بیش از ۷۰درصد کاهش یافته و تنها خریدهای ضروری مانند اقلام سرمایشی یا جهیزیه انجام می‌شود. مصرف روزمره به طور کامل متوقف شده و هیچ گردش واقعی در بازار وجود ندارد.
عمو حسین ، زد و بند تعزیراتی ها با لوازم خانگی ها بر کسی پوشیده نیست ، افرادی که دو یا سه ساله ملیونر و میلیاردر کنونی شدند ، اون موقع چرا صدات در نمی اومد؟!
کاش نطارت موثری بود ، همین حالا نیز بررسی داده ها و ستاده ها گزارشی هولناک از زد و بند و فساد در حوزه لوازم خانگی قابل انتشار است که ملت را به رقص بابا کرم درآورد.
متاسفانه تولید در ایران همیشه طلبکار دولت بوده ، چون از پشارو این باغ جیب خیلی ها پر شد و اکنون نیز انتظار همین روند را دارید ، زهی تاسف
وقتی سود دبل می کنید گوش خوابانده و سکوت.
ملت بازنده اصلی سیاست های غلط هستند نه تولید کننده
"با احترام به تحلیل شما از رکود بازار لوازم خانگی و کاهش قدرت خرید مردم، که البته واقعیت دارد، اما به نظر من علت اصلی این وضعیت فراتر از صرفاً تورم و افزایش هزینه‌های زندگی است و باید ریشه آن را در سیاست‌های انحصارطلبانه برخی از تولیدکنندگان داخلی جستجو کرد.
یادمان نرود که ممنوعیت واردات لوازم خانگی برندهای جهانی، با لابی‌گری و فشار همین تولیدکنندگان بزرگ داخلی، از جمله گروه صنعتی انتخاب و مدیران آن، آقای دیانی و همفکرانشان، به تصویب رسید. هدف اصلی این سیاست، حذف رقابت و ایجاد یک بازار انحصاری برای خودشان بود.
نتیجه چه شد؟ زمانی که رقابت از بین رفت، این تولیدکنندگان بدون دغدغه کیفیت و بدون نگرانی از وجود گزینه‌های بهتر در بازار، قیمت محصولات خود را به شکل سرسام‌آوری افزایش دادند. مردم مجبور شدند کالاهایی با کیفیت پایین‌تر و قیمتهای بالاتر بخرند، و این دقیقاً همان چیزی است که به قدرت خرید مصرف‌کننده ضربه زد و بازار را به رکود کشاند.
پس، اگر امروز بازار لوازم خانگی در رکود است و مردم قدرت خرید ندارند، بخش عمده‌ای از مسئولیت آن متوجه همین سیاست‌های غلط و انحصارطلبانه‌ای است که توسط تولیدکنندگانی مانند گروه صنعتی انتخاب تحمیل شد و نهادهای بالادستی هم آن را تایید کردند. این مردم نیستند که مقصرند، بلکه قربانی سیاست‌های غلطی هستند که به بهانه حمایت از تولید داخلی، جیب تولیدکننده خاص را پر کرد و مصرف‌کننده را فقیرتر ساخت."
طبق معمول سایبری نظرنمیده
مهم‌ترین علت رکود بازار محصولات لوازم خانگی ؛بی کیفیت بودن و قیمتهای بسیار بالای لوازم خانگی است، به بهانه حمایت از تولید داخلی فقط جیب یکسری آقازاده پر پول میشه؛ فشار فقط روی مردم هست؛ در صورتی برندهای ایرانی رشد می‌کنن که پای رقبای خارجی هم به داخل باز شه مگه قبل از این یکسریبرندهای لوازم خانگی محبوب نبودن در صورتی که محصولات خارجی اون هم در کشور بود؛ اینکه درهای کشور برای ورود کالای بسته بشه به بهونه حمایت از تولید داخل اصلا درست نیست مثل صنعت خودرو که نه تنها رشد نکردیم بلکه به مونتاژ کاری موتورهای چینی رسیدیم