انتقاد روزنامه اصولگرا از انجام واردات روغن توسط گروه «مدلل»
پس از سلطان ارز، سلطان قیر، سلطان سکه، سلطان لوازم خانگی، سلطان لاستیک و سلطان خودرو، این بار نوبت به سلطان «نهاده‌های دام و طیور و روغن» رسیده است تا بازار نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی با شوک جدیدی روبه‌رو شود.
روزنامه جوان نوشت: اخیراً گروه مدلل در نامه‌هایی به رئیس‌جمهور از وضعیت فعلی واردات این کالاهای استراتژیک انتقاد کرده و مدعی شده قادر است با ۲۰درصد زیر قیمت فعلی این محصولات را وارد کند. این ادعا در حالی است که این شرکت با در اختیار داشتن ۵۰درصد از واردات نهاده‌های دامی، دانه سویا و روغن تاکنون گران‌ترین کالاها و نهاده‌ها را وارد کرده و با زدوبند و لابی توانسته است به تشکیلات سازمانی واردات نهاده‌های دامی کشور نفوذ و ارزهای خارج از نوبت دریافت یا با یک تلفن محموله‌های کشتی جابه‌جا کند.
این شرکت خاص که در هر تن ۲۳یورو گران‌تر خرید می‌کند، اکنون چگونه می‌تواند کالاهای اساسی را ارزان‌تر وارد کند؟ اخبار غیررسمی از موافقت معاون اول رئیس‌جمهور با این پیشنهاد حکایت دارد. در صورت موافقت دولت چه تضمینی وجود دارد که بعد از شش ماه تنها بازیگر انحصاری این زمین قیمت‌ها را براساس نفع خود تعیین نکند و بازار را به هم نریزد؟ تجربه پیشین نشان داده داشتن انحصار در بازار چگونه سفره مردم را به گروگان گرفته و امنیت غذایی کشور را نشانه رفته است.
«گروه مدلل» یکی از پربحث‌ترین شرکت‌ها در حوزه واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی و طیور است و همواره فعالیتش با ایجاد انحصار در این بازار گره خورده است.
در آخرین فهرستی که از میلیاردرهای (ثروتمندان) ایران در دهه ۹۰ منتشر شد، نام خانواده مدلل آمده است. در خصوص زمینه فعالیت آنها به فعالیت در بخش خوراک دام و طیور، روغن و دانه‌های روغنی و سیمان اشاره شده است. در بررسی‌هایی که پیرامون این خانواده صورت گرفته است، فعالیت در صنعت روغن نباتی، صنعت سیمان، آب معدنی، چای، ذوب‌آهن، فولاد و بورس از جمله اقدامات آنهاست که جداگانه از سوی سه برادر اداره می‌شود. رانتی که این گروه در بخش‌های مختلف اقتصاد دارند، معمولاً گرفتاری‌هایی برای وزرای جهادکشاورزی و صمت در تمامی دولت‌ها داشته‌اند.
خیز برای انحصار در بازار کالاهای اساسی و روغن
به رغم رفتارهای انحصارگرایانه‌ای که از گروه مدلل در این سال‌ها دیده شده و به قول معروف پرشان به پر وزرای مختلف جهاد کشاورزی گرفته است، وزارت جهاد کشاورزی متأسفانه برای تأمین نهاده‌های دامی و طیور و روغن به شدت به این گروه وابسته است.
در ایام پساجنگ که دولت تلاش می‌کند ذخایر استراتژیک را تأمین و همزمان مانع افزایش قیمت‌ها شود، گروهی خاص نیز وارد میدان شده است و تصمیم دارد تنها واردکننده و تأمین‌کننده نهاده‌ها و کالاهای اساسی شود.
این گروه که پیش از این گران‌ترین نهاده‌ها را وارد می‌کردند و از این محل میلیاردها دلار به دولت و سفره مردم آسیب زده‌اند، مدعی حمایت از سفره‌های مردم شده و برای گرفتن انحصار بازار به طور کامل خیز برداشته‌اند. داستان از این قرار است که اخیراً یکی از واردکنندگان بزرگ نهاده‌های دامی (گروه مدلل) در نامه‌هایی به رئیس‌جمهور از وضعیت فعلی واردات این کالاهای استراتژیک انتقاد کرده و مدعی شده قادر است با ۲۰درصد زیر قیمت فعلی این محصولات را وارد کند.
این ادعا در حالی است که مدلل در تنظیم بازار نهاده‌های دامی به شدت ناتوان مانده، به‌طوری که در حال حاضر قیمت برخی اقلام نهاده تا دو برابر افزایش یافته و نابسامانی بازار نهاده‌های دامی و همچنین روغن نباتی، مشکلات زیادی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است.
در این نامه‌ها که دو بار در مورخه‌های ۲۷ اردیبهشت و ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ نگارش شده و همین مسئله نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده آن برای نگارنده است، با اشاره به روند فعلی واردات نهاده‌های دامی عنوان شده است: حداقل بیش از ۲۰ میلیارد دلار به کشور خسارت وارد شده است، این منابع عمدتاً به‌شکل توزیع رانت هدفمند و آگاهانه به دلیل سیاستگذاری مخرب رخ داده است.
در بخش دیگری از نامه مذکور خطاب به پزشکیان آمده است: «این گروه آمادگی دارد طرحی در قالب یک صفحه در خصوص سیاستگذاری شفاف، رقابتی و ضدفساد در تأمین کالای اساسی ارائه دهد، همچنین در جلسه‌ای با حضور حضرت‌عالی تمام نهاده‌های ذی‌ربط اشکالات آن را بیان و برطرف و با دستور حضرت‌عالی مبنای اقدام درست در کشور شود. لازم به ذکر است صرفه‌جویی ۲۰ درصدی در هزینه‌های تأمین واردات نهاده‌های دامی به کاهش قیمت تمام‌شده عرضه داخلی این کالاها و کاهش قیمت تمام‌شده تولید گوشت مرغ و تخم‌مرغ به‌عنوان منبع اساسی پروتئین حیوانی جامعه منجر خواهد شد.»
گروه مدلل ابتدا باید خودشان خسارتی را که عنوان می‌کنند، بپردازند
در همین زمینه رضا شهرابی، کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: گروه مدلل ابتدا باید خودشان خسارتی را که عنوان می‌کنند، بپردازند، چراکه با توجه به اینکه عمده واردات دست این گروه بوده، قطعاً بیشترین میزان خسارت نیز مربوط به خود آنان است، ضمن اینکه سال‌هاست برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی نسبت به امتیازات ویژه‌ای که این گروه دریافت کرده است، معترضند.
وی می‌افزاید: نقش نهادها و دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت جهاد کشاورزی نیز نباید نادیده گرفته شود و این نهادها باید پاسخگوی ایجاد چنین شرایط ویژه‌ای برای افرادی خاص باشند.
شهرابی با یادآوری اینکه انحصار واردات دانه سویا سال‌هاست در اختیار گروه مدلل است، می‌گوید: بررسی آمار و مستندات نشان می‌دهد نرخ دانه سویای وارداتی از سوی این گروه گران‌تر از نرخ دانه وارداتی توسط سایر گروه‌هاست. بر این اساس این گروه در سال ۱۴۰۳ حدود ۳/۱ میلیون تن (۵۶درصد کل واردات) دانه سویا را وارد کرده که نرخ آن نیز ۵۹۰ یورو در هر تن بوده، این در حالی است که ۱۰ شرکت واردکننده دیگر دانه سویا که سهم واردات‌شان حدود ۶۵۰ هزار تن بوده است، این کالا را با قیمت ۵۶۶ یورو در هر تن وارد کرده‌اند، به‌عبارتی این گروه این کالا را ۲۴ یورو در هر تن گران‌تر از دیگران وارد کرده است.
شهرابی می‌افزاید: در گذشته شاهد بودیم که برخی افراد برای افزایش قیمت کالاها، در مقاطعی از عرضه آن به بازار خودداری می‌کردند و بازار دچار تنش‌های جدی می‌شد، چه‌تضمینی وجود دارد که این اتفاق در شرایط بحرانی از جمله شرایط جنگی رخ ندهد؟ یا فرض کنیم برای این شرکت اتفاقی رخ دهد که برای مدتی قادر به تأمین کالا نباشد، آیا کسی فکر کرده است که در این صورت چه فاجعه‌ای در کشور رخ می‌دهد؟
شهرابی با تذکر اینکه در تمام دنیا با انحصار مقابله می‌شود، تأکید می‌کند: این شرکت حدود شش کالا را وارد می‌کند که در برخی انحصار کامل دارد، فقط در بحث روغن حدود ۴۰درصد سهم بازار مربوط به این گروه است. فردی به نمایندگی از این گروه در جلسه‌ای با حضور مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و فعالان بخش خصوصی اقدام به توزیع جدولی تحت عنوان «قیمت‌های پیشنهادی جهت ثبت سفارش و تأمین کالاهای اساسی مورد نیاز کشور» کرده که در این جدول قیمت پیشنهادی هفت کالایی که گروه مدعی است می‌تواند با نرخ‌های پایین‌تر آنها را وارد کند، ذکر شده است. این کالاها به ترتیب شامل ذرت دامی جنوب، ذرت دامی شمال، کنجاله سویا، جوی دامی جنوب، جوی دامی شمال، روغن آفتاب و روغن پالم است و نام و نشانی از دانه سویا در آن دیده نمی‌شود! از طرفی بررسی آمار واردات نهاده‌های دامی نشان‌دهنده این است که میانگین ارزبری واردات در گروه مذکور نسبت به سایر واردکنندگان در سال‌های اخیر بیشتر بوده است، به‌عنوان مثال میانگین ارزبری گروه در شش‌ماهه اول ۱۴۰۳ معادل ۳۲۱ یورو بوده که نسبت به میانگین سایر شرکت‌ها که رقمی معادل ۲۹۸ یورو بوده، ۲۳ یورو در هر تن بیشتر است.
در نهایت نکته بسیار مهم این است: اکنون که بزرگ‌ترین واردکننده چند قلم از مهم‌ترین کالاهای اساسی کشور رسماً به رئیس‌جمهور اعلام کرده امکان خرید و تأمین نهاده‌های دامی را ۵۰ یورو ارزان‌تر از قیمت‌های جهانی دارد، چرا وزارت جهاد کشاورزی بعد از این مکاتبه و اعتراف رسمی این شرکت، اجازه ثبت سفارش با قیمت بالاتر از نرخ‌های اعلامی آن را داده است؟! چرا نسبت به اعلام رسمی و عمومی بزرگ‌ترین واردکننده کشور در خصوص بیش‌بودهای ارزی چند صدمیلیون یورویی در سال‌های گذشته و در زمان حاضر سکوت شده است؟!
