بازگشت بنزین پتروشیمی به چرخه سوخت

آن‌طور که حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس، شانزدهم اردیبهشت سال جاری به تسنیم گفته است، به منظور تامین منابع هدفمندی یارانه و جبران کسری انرژی، دولت با پتروشیمی‌ها برای تأمین بنزین کشور در سال جاری قرارداد دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری منعقد کرده است.

این بدان معناست که دولت و مجلس دست به دست هم بودجه ۲.۷ میلیارد دلاری برای افزایش آلایندگی شهرها کناز گذاشته‌اند. چراکه گفته می‌شود بنزین تولیدشده توسط پتروشیمی‌ها خطرات جدی نظیر آلوده‌تر شدن هوا دارد. استفاده از این سوخت می‌تواند مشکلات جدی برای شهروندان ایجاد کند.

تولید بنزین پتروشیمی؛ بدعتی که احمدی‌نژاد گذاشت

به نظر می‌رسد افزایش تولید بنزین توسط پتروشیمی‌ها به طرحی موسوم به طرح ضربتی افزایش تولید بنزین که مبدع آن محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم، بود، بازمی‌گردد. این طرح به دنبال افزایش تحریم‌های بین‌المللی در شش مجتمع پتروشیمی شازند اراک، جم، برزویه (نوری)، امیرکبیر، واحد آروماتیک بندر امام و بوعلی‌سینا با ظرفیت تولید روزانه ۱۵ میلیون تا ۱۷ میلیون لیتر بنزین و ۹ میلیون لیتر گازوئیل آغاز شد.

معصومه ابتکار، رئیس سابق سازمان محیط‌زیست، در رابطه با علت تولید بنزین پتروشیمی بیان کرده بود: «واردات بنزین از سال ۸۸ قطع شد. به علت بی‌برنامگی در آن دوره یک نفر [محمود احمدی‌نژاد]پیشنهاد داده بود که کسری بنزین را از محل ترکیبات بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها تامین کنیم. آن ترکیب از نظر استاندارد اصلا بنزین نیست و از نظر سلامت بسیار خطرناک است و ترکیبات بنزن و تلوئین در آن بسیار بالاتر از حد استاندارد است. به‌عنوان مثال بنزن یک ترکیب کارتینوژن درجه A است و منجر به سرطان می‌شود. از این جهت کیفیت بنزین پتروشیمی کاملا روشن است. اما متاسفانه از سال ۸۹ این کار صورت گرفت.»

همچنین سیدحمید حسینی، رئیس هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، درباره استفاده از محصولات پتروشیمی به عنوان سوخت هفتم دی ۱۴۰۱ در گفتگو با ایلنا اظهار کرده بود: «ما هیچ‌وقت بنزین پتروشیمی نداشته‌ایم؛ برخی شرکت‌های پتروپالایشی نظیر نوری، بوعلی، شازند و اصفهان ظرفیت تولید فرآورده‌هایی شبیه بنزین را دارند و یا اینکه نفتایی تولید می‌کنند که قابلیت استفاده در تولید بنزین را دارند. زمان دولت احمدی‌نژاد از ترکیباتی برای تبدیل به بنزین استفاده می‌شد، اما رعایت نکردند و بنزن زیادی مورد استفاده قرار گرفت. اکنون گرچه از فرآورده‌های پتروشیمی مانند رافینت، لایتن و نفتا برای بنزین استفاده می‌شود، اما قطعا بنزن که خطرناک است استفاده نمی‌شود. این بنزین هرچند یورو ۴ نخواهد بود و یورو ۳ است، اما نمی‌توانیم بگوییم که خطرناک و سرطان‌زاست.».

تولید بنزین پتروشیمی بدون توجیه اقتصادی!

نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزۀ انرژی عنوان کرد: اطلاع دقیقی از جزئیات فرآیند تولید بنزین توسط توسط متان ندارد، اما متان فرآورده گرانی است که نه‌تن‌ها منجر به انتشار مواد مضر شده، بلکه توجیه اقتصادی هم ندارد.

به گفته او مصرف بالای بنزین و قاچاق ناشی از قیمت پایین بنزین از عوامل مهم کمبود سوخت است. اما موضوع واردات بنزین موضوع جدیدی نیست و در مواجهه با کمبود سوخت با افزایش واردات، سرمایه‌گذاری مناسب در پالایشگاه‌ها و ورود پالایشگاه خلیج‌فارس در صحنه تولید بنزین شاهد افزایش تولید بنزین به حدی بودیم که بیش از نیاز مصرفی کشور بوده است. اما روند افزایش مصرف، دوباره کشور را با کمبود بنزین مواجه کرده است.

تائید واردات بنزین

طبق پیگیری‌های تجارت‌نیوز، وزارت نفت نسبت به جزئیات قرارداد پتروشیمی‌ها اظهار بی‌اطلاعی کرد و موضوع به شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران ارجاع داد. اما شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران نیز در جریان جزئیات قرارداد نبود و متولی قرارداد امضاشده توسط شرکت نفت را پتروشیمی‌های خصوصی دانست.

لازم به ذکر است در خلال پیگیری‌ها، واردات بنزین به عنوان یکی از راهکارهای جبران ناترازی تائید شده است.

ناصر عاشوری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش در نشستی خبری عنوان کرده بود که ریشه ناترازی بنزین در مصرف بی‌رویه است و مصارف بالا، کار را به جایی رسانده که به جای صادرات، در سال گذشته حدود سه میلیارد دلار واردات بنزین انجام شده است.

او هم‌چنین اظهار کرده است که از شرکت‌ها و پالایشگاه‌های فعلی نمی‌توان انتظار رشد ظرفیت تولید داشت.

با توجه به این اظهارات انتظار می‌رود در کنار قرارداد ۲.۷ میلیارد دلاری با پتروشیمی‌ها در زمینه بنزین، هم‌چنان واردات بنزین نیز برای جبران ناتزاری انجام شود. ناترازی در بنزین امری جدی در کشور است که به نظر می‌رسد مسئولان فعلا با راهکارهای غیر قیمتی در زمینه سوخت، قصد جبران این ناترازی را دارند.