چگونه آتش دلالی در بازار خودرو خاموش شد؟

به یقین بازار خودرو، پرالتهاب‌ترین و پر نوسان‌ترین بازار سال ۱۴۰۱ بود. ارزیابی بازار نشان می‌دهد که از نیمه فروردین سال قبل تا پایان سال ۱۴۰۱ رشد قیمت در بازار خودرو بی وقفه ادامه داشته است. آمار‌ها نشان می‌دهد بازار خودرو به عنوان بازار پیشتاز تورم در سال گذشته بوده و در بین سایر بازار‌ها (طلا، ملک، بورس و ارز) بیشترین رشد قیمتی را تجربه کرده است. جهش‌های متوالی قیمت خودرو سبب شد تا تقریبا شاهد حذف خودرو‌های با رنج قیمتی کمتر از ۲۰۰ میلیون تومان در بازار آزاد خودرو باشیم و با این شرایط قیمت خودرو‌های اقتصادی یا خودرو‌هایی که در گروه میان رده‌ها قرار داشتند از مرز ۳۰۰ میلیون عبور کرد. از سوی دیگر در قیمت خودرو‌هایی که اولین ماه سال جاری با رنج قیمتی ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان در بازار قیمت‌گذاری می‌شدند در آخرین ماه سال از مرز ۶۰۰ میلیون تومان فراتر رفت و دسترسی به آن‌ها برای خریداران مشکل شد.

علاوه بر موارد مذکور در این مدت شاهد رسیدن قیمت برخی خودرو‌های داخلی به مرز ۲ میلیارد تومان نیز بودیم. روند رو به رشد نرخ دلار یکی از عمده دلایلی است که فعالان بازار خودرو جهش قیمت از ابتدای سال را به آن نسبت می‌دهند. در یکسال گذشته دلار روند قیمتی، افزایشی عجیب به خود گرفت که امر موجب شد تا خودرو هم از این فرمول استفاده کند و با این شرایط در بازار با رشد قیمت خودرو روبرو بودیم.

گفتنی است در شرایطی که مشخصا افزایش نرخ ارز، به واسطه‌ی شکل دادن انتظارات تورمی، سایر بازار‌های موازی همچون بازار خودر، طلا و مسکن را ملتهب می‌کند، هر سیاستی برای کنترل کردن این بازار ها، در صورتی که افسار رشد نرخ ارز قبل از آن کشیده نشود، سیاستی از پیش بازنده است و عملا راه به جایی نخواهد برد. در همین راستا بانک مرکزی با اعمال سیاست تثبیت ارزی، توانسته نرخ ارز را در بهار ۱۴۰۲ به خوبی مدیریت کند و به همین واسطه ترمز رشد قیمت‌ها را در بازاری همچون خودرو به خوبی بکشد.

سیاست تثبیت ترمز افزایش قیمت خودرو را کشید

لازم به ذکر است تجربه‌ی دهه ۹۰ و همچنین یکی دو سال اخیر به خوبی نشان داده است که تثبیت نرخ ارز (به عنوان محرک اصلی انتظارات تورمی)، رشد قیمت در سایر بازار‌های دارایی را متوقف می‌کند. در همین راستا بررسی‌های میدانی از بازار خودرو حاکی از رکود معاملات و افت ۱۵ تا ۲۰ درصدی قیمت انواع خودرو‌های داخلی، خارجی و مونتاژی در یک ماه گذشته است به طوری که قیمت‌ها به بهمن‌ماه پارسال بازگشت داشته‌اند. همچنین رکود سنگین، عدم انجام خرید و فروش و معاملات در نقطه صفر، توصیف این روز‌های فعالان بازار خودرو است؛ شرایطی که هر روز شاهد افت بیش از پیش قیمت‌ها هستیم. لازم به ذکر است این شرایط سبب شده تا خریداران به امید کاهش بیش از پیش قیمت‌ها از خرید دست بکشند و فروشندگانی که نیاز مبرم به پول دارند نیز با قیمت‌های پایین‌تری خودرو‌های خود را عرضه کنند.

جدول زیر، مقایسه قیمت خودرو‌ها در تاریخ سوم اردیبهشت و سوم خرداد در سال جاری است، که به خوبی نشان از ریزش ۲۰ درصدی قیمت اکثر خودرو‌های داخلی دارد:

بنابراین اگرچه برخی از کارشناسان ادعا می‌کنند، که اخبار مثبتی که در فضای سیاست بین المللی و زمزمه‌های احیای برجام سبب کاهش نرخ ارز و به دنبال آن ریزش قیمت خودرو است، اما بر خلاف این ادعا، مشخصا اعمال سیاست تثبیت توسط بانک مرکزی است که توانسته علاوه بر کنترل روند افزایشی نرخ ارز، افسار رشد قیمت‌ها در بازار خودرو را به عنوان پرالتهاب‌ترین بازار سال ۱۴۰۱ بکشد و ثبات را به این بازار برگرداند، اما فراموش نکنیم در همان روز‌هایی که بانک مرکزی از سیاست تثبیت رونمایی کرد، خیلی از کارشناسان انتقادات جدی بر این سیاست وارد می‌کردند و معتقد بودند که نرخ ارز در سه ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲، سقف‌های جدید را ثبت خواهد کرد و رشد قیمت در بازار خودرو همچنان ادامه خواهد یافت و تورم‌های سه‌رقمی در انتظار اقتصاد ایران است.