خواناسازی کاخ‌های شهر باستانی چغازنبیل

عاطفه رشنوئی اظهار کرد: سال‌ها بناهای موجود در نیمه شرقی محوطه چغازنبیل به حال خود رها شده بودند و اقدامات حفاظتی و مرمتی سالانه که درخصوص زیگورات و معابد اطراف آن انجام می‌شد، شامل حال این بناها نمی‌شد.

او خاطرنشان کرد: از آنجا که رویکرد پایگاه، توجه به چغازنبیل به مثابه یک شهر باستانی است و برای همه بناهای موجود در آن اهمیت قائل است، برنامه خواناسازی کاخ‌های موجود در این بخش مورد توجه قرار گرفت.

مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه با ابراز امیدواری برای تداوم فعالیت‌های میدانی برای شناسایی سایر اندام‌های درونی و بیرونی شهر و حفاظت از آن‌ها عنوان کرد: در حال حاضر شناخت ما از چغازنبیل به عنوان یک شهر به کاوش‌های باستان‌شناسی هیأت فرانسوی و مطالعات جزئی دانشگاه ماینتس آلمان محدود است و پایگاه در تلاش است تا با رفع موانع موجود، در راه شناخت گسترده‌تر بخش‌های مختلف شهر و کاربری بناها، شناخت دقیق‌تر محیط پیرامون آن و حفاظت علمی مبتنی بر یکپارچگی بافت شهر تاریخی قدم بردارد.

مهدی عالی‌پور، سرپرست مشترک برنامه خواناسازی، نیز با بیان این‌که کاخ‌های شماره ۲ و ۳ در محله شاهی در ضلع شرقی محوطه و در نزدیک حصار بیرونی شهر واقع شده‌اند، افزود: گیرشمن به دلیل وسعت و عدم وجود آجرنوشته‌ای که این بناهای عظیم را همچون بناهای دیگر معبدی برای خدایان ایلامی معرفی نماید، آن‌ها را با عنوان "کاخ" معرفی کرده است و این در حالی است که کاربری این بناها همچنان برای ما مشخص نیست.

عالی‌پور در ادامه عنوان کرد: این کاخ‌ها در حال حاضر به صورت ناهمواری‌هایی در سطح زمین دیده می‌شوند و برای مردم محلی و روستاهای اطراف به عنوان بخشی از میراث فرهنگی شناخته نمی‌شوند و این عدم شناخت موجب شده است که با وسایل نقلیه از مجاور این بناها عبور کنند و یا احشام خود را در این کاخ‌ها رها کنند که به همین دلیل، یکی دیگر از اهداف این فصل از کاوش، مرمت کاخ‌ها و معرفی آن‌ها به مردم محلی برای پاسداری و حفاظت از آن‌ها است.

همچنین مهرنوش زاده‌دباغ، دیگر سرپرست مشترک کاوش‌ها، اظهار داشت: بناهای موسوم به کاخ‌های شماره ۲ و ۳، در زمان گیرشمن در سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۲ کاوش و به صورت مختصر مرمت شدند، اما امروز با گذشت بیش از نیم قرن از کاوش اولیه، دوباره نیاز به خواناسازی دارند.

او یادآوری کرد: گیرشمن در زمان کاوش، به آسیب‌دیدگی شدید این بناها به دلیل وجود مسیل‌های مختلف در اطراف و درون آن‌ها اشاره کرده است.

زاده‌دباغ با بیان این که در حال حاضر وضعیت این بناها با وجود مسیل‌های فعال و رسوبات سال‌های پس از کاوش در وضعیت حفاظتی نامناسبی قرار دارند، گفت: هیأت باستان‌شناسی پایگاه میراث‌جهانی با کمک بخش مرمت، در این فصل از کاوش تصمیم بر خواناسازی دیوارهای اصیل، مرمت اصولی آن‌ها و اتخاذ تدابیری برای غیرفعال‌سازی علمی و پایدار مسیل‌های موجود در این کاخ‌ها دارد.

او با تأکید بر اهمیت بناهای موجود در این بخش از محوطه، توضیح داد: بخش شرقی که کاخ‌های شماره ۲ و ۳ در آن قرار دارد، از چند منظر اهمیت ویژه‌ای دارند؛ اول آن‌که یکی از دروازه‌های ورودی مهم شهر که براساس کتیبه‌های موجود در آن به دروازه شاهی و دروازه عدالت نامیده می‌شده، در این بخش قرار دارد و بنابراین ورود از این دروازه باید با بناهای شاخص و مهمی همراه باشد؛ از طرف دیگر، یکی از بناهای موجود در این محدوده، ساختمان موسوم به کاخ آرامگاه است که وجود کاخی مجلل با تزئینات ویژه و پنج آرامگاه سردابه‌ای بر اهمیت بنا و قرارگیری آن در این محدوده می‌افزاید که بر همین اساس، در برنامه خواناسازی و پیگردی کاخ‌های شماره ۲ و ۳، تلاش خواهیم کرد با احتساب این اهمیت به بازشناسی کاربری این دو بنا بپردازیم.

بر پایه اعلام اداره‌کل میراث فرهنگی خوزستان، برنامه گمانه‌زنی به منظور پیگردی و خواناسازی کاخ شماره ۲ و سه چغازنبیل با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی در حال اجرا است.

منبع: ایسنا

68