خودروها عامل ۸۰ درصد آلودگی هوا در کلانشهرها هستند

دکتر مجید مختاری با بیان اینکه در دهه ۶۰ میلادی، شهرهای سئول و لندن از آلوده‌ترین شهرهای دنیا بودند، افزود: با اقدامات انجام شده با یک عزم جمعی در طول حدود دو دهه، این دو شهر از نظر آلودگی هوا، محیط زیست و صنعت از تمیزترین شهرهای دنیا شدند.

وی تصریح کرد: خودروهای داخلی از استانداردهای ضد آلایندگی برخوردار نیستند و سوخت این خودروها، وضعیت مناسبی ندارد. همچنین تولید برق با منابع تجدیدپذیر و طبیعی مانند خورشید و باد و استفاده از خودروهای برقی می‌تواند آلودگی هوا را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. یکی از راه‌های مهم کنترل آلودگی هوا، توسعه استفاده از خودروهای برقی است.

فوق تخصص ریه و فلوشیپ مراقبت‌های ویژه آی سی یو با اشاره به خطرناک بودن آلاینده‌های کمتر از ۵ به ویژه کمتر از ۲.۵ میکرون برای سلامتی مردم، خاطرنشان کرد: توانایی سیستم تنفسی بسیار پیچیده ما به ویژه بینی این است که جلوی ورود ذرات بیشتر از ۱۰ میکرون را می‌گیرد اما ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون به راحتی وارد بدن، عمق ریه و حتی حباب‌های هوایی شش‌ها می‌شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ورود ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را باعث ایجاد و تشدید بیماری های مختلفی می شود، گفت: آلاینده های کمتر از ۲.۵ میکرون با تغییراتی که در شش ایجاد می کنند، در بلند مدت باعث ایجاد سرطان می شوند. وقتی این ذرات به ۱ میکرون می رسند توانایی دارند که از غشای حباب های تنفسی عبور کرده و وارد گردش خون شوند.

مختاری یادآور شد: در مورد بیماری انسداد مزمن ریه که قبلا علت آن را بیشتر مربوط به مصرف سیگار و سوخت های فسیلی می دانستیم اما امروزه با مطالعات مختلف و بزرگی که در چندین دهه صورت گرفته، نشان داده شده که آلاینده های ناشی از خودروها و صنایع نیز موجب بیماری انسداد مزمن ریه یا COPD می شوند.

وی افزود: فردی که سیگار مصرف نمی کند هم ممکن است مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریه شود در حالیکه قبلا تصور می کردیم این بیماری مربوط به سیگاری هاست. بیماری انسداد مزمن ریه در حال تبدیل شدن به سومین تا پنجمین عامل مرگ و میر انسانها در سطح جهان است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تصریح کرد: بروز بیماری های تنگی مجاری تنفسی مانند آسم نیز می تواند مربوط به آلودگی هوا باشد. آلودگی هوا افرادی که مبتلا به آسم و انسداد مزمن ریه هستند را مستعد شدیدتر شدن بیماری‌شان، بستری شدن در بیمارستان و حتی بخش‌های مراقبت‌های ویژه می‌کند.

به گفته وی، آلودگی هوا همچنین تاثیرات منفی بر بیماری‌های نارسایی قلبی، مشکلات دریچه ای و عروق کرونر دارد و بدترین وضعیت بیماران مبتلا به این بیماری و مخلوط شدن بیماری‌های نارسایی قلبی و ریوی، مشکلات و مرگ و میر بیماران، مدت بستری بودن در بیمارستان و یا نقاهت در منزل را چندین برابر افزایش می‌دهد.

این فوق تخصص ریه و فلوشیپ مراقبت‌های ویژه آی سی یو تاکید کرد: اگر حتی با هزینه‌های گزاف، آلودگی هوا را مدیریت کرده یا کاهش دهیم، این هزینه‌ها قابل مقایسه با مخارج درمان بیماران و توسعه زیرساخت‌های درمانی، نیست و از نظر اقتصادی، مدیریت مبتنی بر رویکرد علمی و عزم ملی در مورد آلودگی برای کشور، کم هزینه‌تر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه منشاء حدود ۲۰ درصد از آلودگی‌ها، موتورسیکلت‌ها هستند، یادآور شد: اگر موتورسیکلت‌ها که آلودگی هوا و صوتی ایجاد می کنند را برقی کنیم و یا با توجه به توان علمی، صنعتی، سخت افزاری و نرم افزاری برای تولید موتورسیکلت های برقی یا تبدیل موتورسیکلت ها به برقی اقدام کنیم، گام بزرگی در کاهش آلودگی هوا برداشته‌ایم.

وی با اشاره به تاثیر بالای خودروهای سبک و سنگین در کشور بر آلودگی هوا، تاکید کرد: مطالعات نشان داده که سرطان های ناشی از آلودگی هوا فقط محدود به سرطان ریه نیست بلکه بروز سرطان های مختلف از جمله پروستات و مثانه هم برای ساکنان کلانشهرهای آلوده بالا بوده است.

مختاری به مطالعه بلندمدتی در خصوص آلودگی هوا در آمریکا اشاره کرد و گفت: وقتی افراد از محیط‌های آلوده شهری به شهرهای کوچک تر و مناطق روستایی منتقل شده اند، درصد بروز سرطان ها و همچنین بیماری های قلبی و ریوی در آنها بسیار کاهش یافته است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: وقتی ذرات کمتر از ۱ میکرون در آلاینده‌ها افزایش می‌یابد حتی شیوع آپاندیسیت نیز بالا می‌رود. همچنین مطالعات نشان داده وقتی مادران باردار در محیط‌های آلوده زندگی و زایمان می‌کنند، فرزندان‌شان از نظر وزنی، وضعیت مناسبی نداشته باشند و وزن نوزاد آنها پایین‌تر و میزان بیماری‌های کودکان مانند آسم بیشتر است.

وی اثرات آلودگی هوا بر اعضای بدن مانند چشم، پلک، پوست، سینوس ها، مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی، شش ها، سیستم گوارش و کبد را مهم دانست و گفت: باور کردنی نیست که بشر با توسعه استفاده از سوخت های فسیلی، چه آسیب ها و صدماتی به خود وارد کرده است اما راهکارهای زیادی برای مدیریت آلودگی هوا با عزم و اراده ملی وجود دارد.

مختاری با بیان اینکه حداقل ۳ هزار مورد مرگ و میر در سال مستقیما به دلیل آلودگی هوا در کشور رخ می دهد، یادآور شد: مرگ و میر منتسب و غیر مستقیم آلودگی هوا، به طور دقیق مشخص و قابل مشاهده نیست و همانند کوه یخ است که بخش عظیمی از آن، زیر آب قرار دارد.

این فوق تخصص ریه با تاکید بر اهمیت استفاده از ماسک در شرایط آلودگی هوا، خاطرنشان کرد: در دوران همه گیری کووید۱۹ مشخص شد افرادی که از ماسک استفاده می کنند، علاوه بر کمک به عدم انتقال بیماری به دیگران، در صورت مبتلا بودن به آسم، کنترل بیماری آنها راحت تر است و عفونت های سیستم تنفسی فوقانی مانند سینوزیت و برونشیت در این افراد، کمتر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: ذرات آلاینده بین ۱۰ تا ۱۵ میکرون در سیستم تنفسی فوقانی، تصفیه می‌شوند و خیلی از ویروس‌ها می‌توانند از ماسک عبور کنند. استفاده از ماسک حتی ماسک‌های پزشکی در مقابل آلاینده‌هایی که سیستم تنفسی فوقانی را درگیر می‌کنند، موثر است اما نمی‌توانند جلوی ورود آلاینده‌های کمتر از ۱۰، ۲.۵ و ۱ میکرون را بگیرد.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی در پایان تاکید کرد: توصیه اکید ما در شرایط آلودگی هوا و گرد و غبار به افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن قلبی و ریوی، بیماران تحت درمان با شیمی درمانی و کورتون درمانی، دیالیز و دو طیف سنی کمتر از ۵ سال و بیشتر از ۷۰ سال، این است که تا حد امکان از منزل خارج نشوند و بر خلاف همیشه که این بیماران را به انجام ورزش تشویق می‌کنیم، در این شرایط ورزش در محیط آزاد را کنار بگذارند و شیوه زندگی و تغذیه سالم را برای خود انتخاب کنند.