گیاه شگفت انگیزی که طعمه را «فریب جنسی» می‌دهد!

میعادگاه زودگذر این گیاه میان گلبرگهایش است که آنجا حشره را گرفتار گرده هایش میکند و به این ترتیب گرده اش توسط این حشره به گل‌های دیگر سرایت میکند.

این ویژگی از مدت‌ها پیش در ارکیده‌ها تکامل یافته است. دانشمندان اخیرا این ویژگی را در گل مینای آفریقای جنوبی (Gorteria diffusa) بررسی کرده اند. گلبرگ‌های این گل مینا از زرد کم رنگ تا قرمز-نارنجی روشن متغیر است. برخی گونه‌های این گل لکه‌هایی دارند که حول مرکز گل، دایره تشکیل میدهند.

(یک مگس واقعی و یک مگس تقلبی کنار هم روی گل مینای آفریقای جنوبی Gorteria diffusa)

در مطالعه تازه‌ای که به رهبری رومَن کِلِنبِرگِر، زیست شناس تکاملی از دانشگاه کمبریج انجام شد، بررسی شد که چگونه سه دسته ژن متفاوت، در ترکیب با یکدیگر تشکیل یک استراتژی فریبنده شهوانی برای حشرات گرده افشان را میدهند.

(تنوع زیاد گونه‌های گل مینا)

بِوِرلی گلاوِر، زیست شناس گیاهی و نویسنده ارشد از دانشگاه کمبریج در این باره گفته است: «یک ژن مگس ساز جدید در این گل مینا تکامل نیافته، بلکه این گیاه ژن‌های موجود را گرد هم آورده که در حال حاضر در بخش‌های دیگر گیاه کار‌های دیگری انجام میدهند؛ این ترکیب ژنی در کنار هم نقاط پیچیده‌ای را روی گلبرگ‌ها به وجود می‌آورد که مگس‌های نر را فریب میدهد.»

یکی از این ژن‌ها آهن را درون گیاه جابجا میکند، دیگری مو‌های ریشه را رشد میدهند و سومی گل دادن گیاه را کنترل میکند. ترکیب رنگدانه‌های بدست آمده از عملکرد این ژن‌ها یک رنگ تیره آبی-سبز است؛ درست همرنگ مگس کاراپاس.

(تصویر میکروسکوپی از منطقه مگس جعلی روی گلبرگ گل مینا)

کلنبرگر میگوید: «مگس‌های نر روی گلبرگ‌های ساده زیاد نمی‌مانند، اما آنقدر فریب این مگس‌های تقلبی را میخورند که برای جفتگیری با آن‌ها مدت زمان اضافه‌ای را هم روی چنین گلبرگ‌هایی میمانند و به این ترتیب گل را به هدفش میرسانند، چون مگس گرده‌های بیشتری را به خودش مالیده و به گرده افشانی آن‌ها کمک میکند.»

گرد هم آوردن سه دسته ژن موجود، ظاهراً برای این استادان تغییر ظاهر، یک میانبر تکاملی به وجود آورده است.