ایرج دانایی فر؛ قلبی گرفته به رنگ آبی /اسطوره ای که حافظه تاریخی فوتبال ایران بود /از آرچی گمیل تا داگلیش
نخستین گلزن ایران در جام جهانی، خیلی زودتر از هم سن و سالانش از فوتبال خداحافظی کرد و خیلی از زودتر از هم نسل های خود رفت. اما او تا ابد در یاد آنان که ایران و استقلال را دوست دارند، خواهد ماند.
به گزارش خبر فوری ؛ ایرج در خانواده ای ورزشی چشم به جهان گشود. خواهرش، میترا دانایی فر، مربی فوتبال بانوان بود. پدرش، علی دانایی فر از بهترین دونده های کشور در هفده سالگی مقام دومی کشور را کسب کرده بود. او بعد ها وارد مربی‌گری فوتبال شد و پس از آن که باشگاه ورزشی دوچرخه سواران خواهان همکاری با او شد، انگیزه پیدا کرد تا خودش باشگاه را هدایت کند. دوچرخه سواران از سال 1324 صاحب یک تیم فوتبال شد. تیمی که علی دانایی فر مربی و بازیکن آن بود. پس از چهار سال، دانایی فر و همکارانش تصمیم گرفتند برای گسترش فعالیت های دوچرخه سواران، نام باشگاه را تغییر دهند. نخستین روز اسفند 1328 دوچرخه سواران به تاج تغییر نام داد و وارد عصر جدیدی از دوران فعالیت خود شد. یک سال پس از آن علی دانایی فرد و همسرش، ارجمند جهان دانایی فر، صاحب پسر شدند. پسری که بعد ها یکی از مهم ترین مردان تاریخ باشگاه پدری اش شد؛ ایرج دانایی فرد.
ایرج از همان ابتدا نشان داد راه پدر را با شایستگی ادامه می دهد. او در سال 1348 به دعوت رایکوف به تیم ملی جوانان ایران دعوت شد اما به دلیل صغر سنی از حضور در تیم ملی جوانان ایران کنار گذاشته شد. اگرچه او نتوانست در رده ملی برای جوانان کشورش بازی کند اما شرایط در جوانان تاج متفاوت بود. او در میان استعداد های باشگاه پدری می درخشید و رایکوف فقید زمانی که پس از دو دهه حضور علی دانایی فر روی نیمکت تاج جانشین او شد، از پسر سرمربی سابق دعوت به عمل آورد. حضور ستاره های متعدد در ترکیب استقلال، فرصت بازی را از ایرج گرفته بود. او در کنار داریوش مصطفوی، اکبر افتخاری، مهدی حاج محمد و غلامحسین مظلومی به چشم نمی آمد و برای ادامه فوتبالش تاج را ترک کرد.
دوران پر افتخار دانایی فرد در عقاب هم ادامه داشت. او که در سال 1349 همراه با استقلال قهرمان آسیا شده بود، در سال 1351 و در نخستین فصل حضورش در عقاب در رقابتگی تنگاتنگ قهرمانی را به تیم سابقش واگذار کرد. در سال 1353 به پاس پیوست و در آخرین سال حضورش در این تیم به عنوان قهرمانی چهارمین دوره جام تخت جمشید دست یافت. در سال 1355 تاجی ها به اشتباه خود در واگذار کردن دانایی فرد پی بردند و او را به تیم خود بازگرداندند. او چهار سال در تاج ماند.
زمانی که پدرش را یک سال پس از انقلاب از دست داد، انگیزه ای برای ماندن در ایران نداشت و شاید ناتمام ماندن نخستین دربی پایتخت پس از انقلاب که با گرامیداشت دانایی فرد پدر برگزار شده بود، به ایرج ثابت کرد فوتبال ایران در آن روز ها برای ماندنش اشتیاقی ندارد.
با وجود همه علاقه ایرج به ایران، او در سال 1359 و در شرایطی که تنها 30 سال داشت از ایران مهاجرت کرد. مثل خیلی هم از نسلانش، فوتبال را در ایالات متحده آمریکا دنبال کرد. او چهار سال در تولسای اوکلاهاما توپ زد. پاس هایی برخواسته از غم غربت که ایرج را به فکر بازنشستگی فرو می برد. بر خلاف هم وطنان نوازنده اش که صدایشان از لس آنجلس به ایران می رسید، سانتر های ایرج هرگز از اقیانوس اطلس عبور نکردند. دانایی فرد تنها 34 سال داشت که تصمیم گرفت از فوتبال کناره گیری کند. او کفش هایش را آویخت و فروشگاه لوازم ورزشی تاسیس کرد. فروشگاهی که بیانگر عشق مشترک او به ایران و فوتبال بود. رفتن او از ایران، پایانی بود بر کارنامه ورزشی اش در تیم ملی ایران. کارنامه ای کوتاه اما ارزشمند.
او هفده بار پیراهن تیم ملی ایران را به تن کرد و تنها سه گل زد. اما یکی ازسه گل او بدون شک در تاریخ فوتبال ایران جایگاه ویژه ای دارد؛ نخستین گل ایران در تاریخ جام جهانی که در مسابقات 1978 آرژانتین به اسکاتلند زده شد. او به همراه تیم ملی ایران به سومی آسیا در مسابقات 1980 هم رسید تا در کنار قهرمانی های متعدد در مسابقات داخلی، مدال های بین المللی در میان افتخارات او دیده شود. او بخشی از تیم منتخب جهان بود و در کنار بازیکانان بزرگی مثل پله بازی کرده بود. ایرج، بخشی از حافظه تاریخی فوتبال ایران بود. مردی که سایه اش اگرچه کمرنگ اما پهناور بر پیکره استقلال افتاده بود.
31
