رقابت کرونا با سالک در چابهار
چابهار از کمبود زیرساخت‌ها و امکانات بهداشتی رنج می‌برد
بهار به بندر نیامده است. برعکس هرسال بهار که چابهار پر بود از مسافرانی که قصدشان تماشای خلیج بود و تالاب لیپار و درخت انجیر معابد، امسال انگار نه بهار و نه مسافران، قصد عزیمت به بندر را نکرده‌اند. چهبار با وجود این اما خصلت میزبانی‌اش را حفظ کرده، او هم مانند شهرهای دیگر ناخواسته درگیر بیماری کرونایی شده که سایه‌اش این روزها بر اقصی‌نقاط جهان سنگینی می‌کند. بیماری‌ای که شهرها را به سرفه انداخته و ولوله و تبی به وجودشان کشانده است. با وجود این اما به نظر می‌رسد که چابهار، آنچنان که باید برای نبرد با کرونا مهیا نشده است.
اولین مبتلا و اولین اقدامات
نوزدهم اسفندماه بود که مهران امینی‌فرد، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر اعلام کرد که کرونا ویروس در جنوب سیستان‌وبلوچستان میزبان پیدا کرده است. طبق گفته‌های امینی‌فرد، با ارسال نتایج نمونه‌های اخذشده از بیماران مشکوک در شهرستان چابهار جنوب سیستان‌وبلوچستان، وجود یک مورد مثبت قطعی محرز شده و مجموع بیماران مبتلا به کرونا در حوزه دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر به چهارنفر افزایش یافته است. با انتشار این خبر، بسیاری از فعالان حوزه بهداشتی در شهرستان برای جلوگیری از شیوع آن دست به اقداماتی زدند. علی زینی‌وند، معاون سیاسی اجتماعی استاندار سیستان‌وبلوچستان در همین راستا برقراری شرایط خاص برای چابهار را در دستور کار قرار داد. او عنوان کرد: «مراکز اقامتی چابهار تعطیل هستند. ما همچنین درحال ایجاد سازوکاری هستیم که با همکاری نیروی انتظامی از ورود مسافران به این شهرستان جلوگیری کنیم.»او همچنین معتقد بود که سیستان‌وبلوچستان مشکلات متعدد دیگری نیز دارد که شیوع کرونا می‌تواند این مشکلات را چند برابر کند: «استان سیستان‌وبلوچستان آسیب‌های دیگری ازجمله سوء‌تغذیه دارد و باید درنظر گرفته شود که درصورت ابتلا به این بیماری می‌تواند اثرات منفی به دنبال داشته باشد.»
سلاح‌های ناکافی برای مبارزه با کرونا
با وجود این توصیه‌ها اما به نظر می‌رسد، جمعیت ٣٠٠هزار نفری چابهار برای مقابله با کرونا تجهیزات لازم را در اختیار ندارند. «ماسک N٩۵ در هیچ جای شهر پیدا نمی‌شود، سرتاسر چابهار که سر بزنی، نه خبری از ماسک معمولی هست و نه دستکش، اینقدر کمبود زیاد است که کارمندان خانه‌های بهداشت هم برای خرید آن مشکل دارند.» اینها را عبدالحمید، یکی از اهالی چابهار به «شهروند» می‌گوید. او می‌گوید، برای خرید اقلام دارویی هم این روزها با مشکل جدی مواجه شده است. جمله او را یکی از کارمندان خانه‌های بهداشت چابهار هم تأیید می‌کند. «ما در خانه بهداشت به سختی ماسک و دستکش تهیه کردیم، هم قیمت ماسک و دستکش در چابهار بالا رفته و هم خیلی سخت پیدا می‌شود، یک بسته ماسک در شهر قیمتش حدود ۱۰۰هزارتومان است. امکانات خانه‌های بهداشت هم محدود است و ما برای تهیه مجبوریم به صورت شخصی ماسک و دستکش تهیه کنیم. گفته بودند که قرار است ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده در سطح شهر توزیع شود که هنوز این اتفاق نیفتاده است.» عبدالحکیم بهار که این روزها علاوه بر حضور در خانه بهداشت در گیت‌های ورودی شهر برای تب‌سنجی مسافران هم حضور دارد، می‌گوید: «تعداد مسافران نسبت به سال‌های گذشته کمتر است اما این‌طور نیست که شهر قرنطینه شده باشد، پروازها همچنان برقرار است و در قسمت ورودی شمالی شهر هم مسافران به شهر وارد می‌شوند، ما البته در این گیت‌ها از آنها تب‌سنجی می‌کنیم اما این اقدام برای فهمیدن اینکه آنها مبتلا به کرونا هستند، کافی نیست.»
فاضلاب‌های رهاشده، معضل بهداشتی دیگر چابهار
دردسرهای بهداشتی چابهار تنها به همین‌ها ختم نمی‌شود. مشکلات شبکه فاضلاب در تعدادی از روستاها و شهرک‌های چابهار هم این روزها به دغدغه‌های چگونگی مقابله با کرونا در این شهرستان اضافه کرده و اهالی را نگران‌تر از قبل کرده است. سعید فاضلی یکی از اهالی مجتمع بهار درباره رهابودن فاضلاب در این منطقه می‌گوید: «از بیست‌ودوم اسفند‌سال ۹۶، فاضلاب ۶واحد مسکونی در مجتمع طیاب، در جاده ساحلی چابهار در سطح مجموعه رها شده و به سمت آب انبارهای ما می‌آید. این مجتمع برای کارکنان خانه بهداشت است و ما بارها برای بررسی شرایط آن به دانشگاه علوم پزشکی زاهدان گزارش دادیم اما شرایط تغییر نکرد، به سامانه ۱۹۰ هم گزارش کردیم و درنهایت پیمانکار مقصر شناخته شد، مأموران شرکت آب و فاضلاب هم فقط لوله‌های فاضلاب را در منطقه قرار داده‌اند اما می‌گویند بودجه ندارند که آن را وصل کنند و شبکه بسازند.» فاضلی این مشکل را به شرایط کرونایی گره می‌زند و می‌گوید همین مسأله می‌تواند آلودگی ایجاد کند و شیوع بیماری‌های مختلف را افزایش دهد. مشکلات فاضلاب البته تنها محدود به این منطقه نیست. فاضلاب جلبک زده شهری رها شده در معابر روستای رمین در ورودی عثمان آباد هم از دیگر منابع مولد آلودگی در چابهار است که به نظر می‌رسد از دید مسئولان بهداشتی شهرستان دور مانده.
کسی به فکر سالک نیست
غیر از کرونا، چابهار این روزها میزبان بیماری دیگر هم است، بیماری که رهاورد بارندگی‌ها و سیل اخیر سیستان‌وبلوچستان برای این بندر بوده است و سال گذشته نیز اقداماتی برای جلوگیری از آن صورت گرفته بود. بیماری که شهروندان بابت نبود داروهای درمان‌کننده آن شکایت دارند: «تعدادی از شهروندان ما این روزها درگیر بیماری سالک شدند، آخرین آمار قبل از کرونا حکایت از ابتلای حدود ۷۰ نفر به سالک بود اما بعد از اینکه ما درگیر کرونا شدیم، آمار دیگر به روز نشد و نتوانستیم مانند قبل کارشناس به مناطق اعزام کنیم اما به‌طورکلی می‌توانیم بگوییم که نسبت به‌سال گذشته میزان مبتلاها در کانون‌ها بیشتر از‌سال قبل شده است.» این را دکتر خدمتی، رئیس مرکز بهداشت چابهار می‌گوید و حضور سالک در شهر را تأیید می‌کند. از طرف دیگر گزارش‌های شهروندان بندر نشان می‌دهد که در منطقه باهو کلات چابهار کارگران و اتباع افغانستانی که معمولا در موسم بهار مشغول به کاشت هندوانه می‌شوند درگیر این بیماری شدند. کریم یکی از مزرعه‌داران بلوچ است که کارگرانش به سالک مبتلا شدند او می‌گوید: «هزینه‌های آوردن این اتباع به شهر گران است و آنها اغلب از اینکه برای بررسی بیماری‌شان به سطح شهر بیایند واهمه دارند، آمپول گلوکانتیم هم که جزو داروهای درمان این بیماری است به راحتی در سطح شهر پیدا نمی‌شود، من چندجایی سر زدم اما حتی خانه‌های بهداشت هم با کمبود آن مواجه بودند.» اهالی چابهار معتقدند با اینکه پشه‌های انتقال دهنده سالک این روزها در چابهار رژه می‌روند اما مسئولان حوزه بهداشت در شهر چنان درگیر مبارزه با کرونا هستند که که سالک را فراموش کرده‌اند.
زیرساخت‌های بهداشتی کافی نیست
هرچند چابهار میزبان خوبی برای مسافران است اما نمی‌توان گفت میزبان خوبی برای بیماران هم است، کمبود زیرساخت‌های بهداشتی مانند بیمارستان و درمانگاه از دیگر امکانات سلاح‌های مبارزه با کرونا است که مسئولان شهربارها به آن اذعان کرده‌اند. رحمدل بامری، فرماندار شهر، سیزدهم بهمن ماه، درحالی‌که هنوز هیچ خبری از شیوع ویروس سرکش کرونا در ایران نبود، در مصاحبه‌ای با روزنامه قدس اعلام کرد که امکانات بهداشتی شهرستان چابهار کفاف شهروندان را نمی‌دهد: «شهرستان چابهار با جمعیت ۳۰۰هزار نفر نیازمند بیش از ۶۰۰ تخت بیمارستانی است ولی هم‌اینک کمتر از ۲۰۰ تخت دارد، مراکز درمانی چابهار همه‌روزه مراجعه‌کنندگانی از کنارک، نیکشهر، سرباز و قصر قند دارند که این موضوع خود به سطح خدمات و کمبود امکانات دامن می‌زند.» یارمحمد باجور، رئیس شورای اسلامی بخش مرکزی شهرستان چابهار، نیز چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا تعداد پزشکان در شهر را ناکافی دانسته بود. «مرکز بهداشتی و درمانی اورکی در بخش مرکزی چابهار با جمعیتی بالغ بر ۱۱هزار نفر با یک پزشک خدمات ارایه می‌دهد، این درحالی است که برای هر ۴۵۰۰نفر یک پزشک در قانون پیش‌بینی شده است. از طرف دیگر دسترسی نداشتن مردم به آب آشامیدنی سالم و نبود لوله‌کشی در روستا و استفاده کردن از آب غیربهداشتی هوتک‌ها از دیگر مشکلات مردم این بخش است.» بهار امسال چابهار اما شبیه هیچ سالی نیست، هرچند که مسافران کمی در آمدوشد هستند و طبیعت نیز در سطح شهر کار خودش را کرده است، اما دست‌های خالی آنها برای مبارزه با ویروس چینی، نگران‌شان کرده است. نگرانی که شاید تنها مسئولان حوزه بهداشتی بتوانند در رفع آن بکوشند.
70
