قیمت بنزین در ایران و جهان چگونه است؟/ کارت سوخت وسیله جلوگیری از قاچاق/ سه کشوری که تاکنون کارت سوخت داشته اند را بشناسید

به گزارش خبر فوری ، طبق اخباری که مدتی است منتشر شده، با توجه به اجرای مصوبه دولت و مجلس شورای اسلامی برای الزامی شدن عرضه بنزین با استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی، عرضه بنزین از بیستم مرداد تنها با کارت هوشمند سوخت امکان پذیر خواهد بود.

در این رابطه، بسیاری معتقدند که استفاده از کارت سوخت جهت تنظیم قیمت بنزین و ممانعت از قاچاق آن، امری پسندیده و درست است و برخی دیگر معتقدند که این اقدام باعث سردرگمی دارندگان خودرو و به تدریج افزایش قیمت‌ها می‌شود.

اما آیا سهمیه بندی و یا استفاده از کارت سوخت در ایران درست است؟ بدون شک پاسخ این پرسش به قیمت بنزین در ایران گره خورده است. برای فهم درست مطلب و تدقیق این نکته که قیمت بنزین در ایران چقدر پایین است، ابتدا باید نگاهی به قیمت سوخت در سایر کشورها داشته و آن را با قیمت بنزین در ایران مقایسه کنیم.

گران ترین و ارزان ترین بنزین در جهان

بر اساس اطلاعات پایگاه globalpetrolprices.com در تاریخ 25 ژوئن 2019، ده کشوری که بنزین در آنها با پایین ترین قیمت عرضه می‌شود بدین قرار هستند:

بر اساس جدول بالا، ونزوئلا ارزان ترین سوخت را عرضه می‌کند. پس از این کشور آمریکایی، کوبا و سودان قرار دارند و کشورمان ایران هم در رتبه بعد قرار دارد.

از طرفی قیمت بنزین در کشور هنگ کنگ با بالاترین قیمت در جهان یعنی(2.21 دلار به ازای 1 لیتر) عرضه می‌گردد. جدول زیر ده کشور گران از نظر فروش بنزین را معرفی می‌کند.

جداول بالا به خوبی نشان می‌دهد که قیمت بنزین در کشورهای پیشرفته اروپایی به خصوص کشورهای شرق و شمال آمریکا بسیار بالا است و این مایع در کشورهای نفت خیز جهان و به خصوص غرب آسیا و شمال آفریقا ارزان است. به طور کلی قاعده ای وجود دارد که می‌گوید قیمت گازوئیل و بنزین در کشورهای پیشرفته و صنعتی بالاتر و در کشورهای فقیر و جهان سومی پایین تر است.

با این حال، برخی کشورها این قاعده را نقض می‌کنند. قطر و آمریکا از جمله کشورهای ثروتمند هستند که ذخایر نفتی بسیاری هم دارند اما قیمت بنزین و به خصوص گازوئیل در این کشورها نسبتا پایین است. بنابراین، آنچه قیمت بنزین را تعیین می‌کند فقط درآمد سرانه کشورها نیست.

در جدول زیر به برخی کشورهای ثروتمند جهان که درآمد سرانه نسبتا بالایی دارند اما قیمت عرضه بنزین آنها نسبتا پایین بوده و در بین 50 کشور اول دنیا به لحاظ قیمت بنزین هستند، اشاره می‌کنیم:

آمارها و جدول فوق نشان می‌دهد که میزان نفت در منطقه مربوطه، کیفیت بالای خودرو و نوع سوخت مورد استفاده، ساختار درست شهری و کمیت و کیفیت وسایل حمل و نقل عمومی همگی در بهای این سوخت موثرند.

تمام شاخص‌های فوق به خوبی بیان گر این هستند که چرا قیمت نفت در ایران ارزان است. ایران کشوری نفت خیز است و به علت نوع خودروهایش که غالبا پرمصرف هستند، قیمت بنزین باید پایین باشد.

با این حال، بسیاری از کشورهای همسایه ما هم این شرایط را دارند. جدول زیر قیمت نفت کشورهای همسایه ایران را بررسی کرده است:

جدول بالا به خوبی نشان می‌دهد که بهای بنزین در اکثر کشورهای حاضر در خاورمیانه پایین است و بیشتر این کشورها در رتبه‌های 5 تا 30 قرار دارند. در این بین، قیمت بنزین در ترکیه بیش از سایر کشورهای منطقه است و بهای این سوخت در ایران و سپس کویت از بقیه کشورها پایین تر است.

کارت سوخت آری یا نه؟

نکات بالا و تاکید بر این امر که قیمت بنزین چقدر در ایران پایین است می‌تواند راهگشای مساله کارت سوخت باشد. نکته ای که در مورد کارت سوخت وجود دارد ممانعت از قاچاق است. در کشورهای نفت خیز جهان سومی که بنزین با قیمت بسیار کمی عرضه می‌شود، خطر قاچاق بسیار بالا است. ونزوئلا و کوبا که پایین ترین قیمت بنزین را دارند، مناطقی هستند که بیشترین قاچاق سوخت در آنها دیده می‌شود.

بر اساس جداول بالا، قیمت بنزین در کشورما بسیار پایین بوده و حتی در منطقه خاورمیانه هم بی نظیر است. این شرایط نشان می‌دهد که ایران قابلیت قاچاق سوخت را دارد. کارت سوخت یکی از بهترین ابزارها برای ممانعت از قاچاق است.

چه کشورهایی کارت سوخت دارند؟

تا کنون کشورهای بسیاری در این زمینه اقدام کرده و برای کاهش حجم قاچاق از کارت سوخت استفاده کرده اند. بر اساس گزارش فرصت امروز، برخی کشورها تا کنون در زمینه کارت سوخت فعال بوده اند که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

هندوستان

مدت‌هاست که ساکنان کشور هند، با فرهنگ استفاده از کارت‌های سوخت آشنا شده و به خوبی با این فرهنگ سازگار شده‌اند، بسیاری از شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی در حوزه صدور کارت‌های سوخت فعالیت می‌کنند و فضای کارت‌های سوخت در هند نه فقط یک فضای رفاهی، بلکه یک فضای رقابتی و کارآفرین است. کارت‌های هوشمند پترو که محصولی از شرکت بهارات پترو است، از محبوب‌ترین کارت‌های سوخت این کشور محسوب می‌شود.

علت محبوبیت این کارت‌ها به جوایز نقدی، امتیازها، جوایز اضافه بها و مواردی مشابه مرتبط است. در صورتی که فردی تمایل به استفاده از کارت نداشته باشد، می‌تواند با کمک کوپن‌های سوخت وابسته به این شرکت از پرداخت وجوه نقدی خودداری کند. درواقع کوپن‌ ها نوعی جایزه برای دارندگان کارت‌های سوخت خواهد بود. اغلب کارت‌های سوخت شرکت‌های خصوصی در هند به شکل ماهانه یا سالانه قابلیت شارژ دارند و در ازای هر بار شارژ حائز درصدی مشخص از جوایز می‌شوند.

مصر

بنا بر گزارش پایگاه خبری المانیتور؛ از اواسط سال گذشته میلادی دولت مصر در راستای طرح اصلاحات اقتصادی، از تصمیماتی مبنی بر اصلاحات در یارانه ‌های بخش انرژی خبر دادند، بنا بر گزارش‌ها در طول سال گذشته دولت مصر هزینه‌ای بالغ بر 100میلیارد پوند مصری (13میلیارد دلار) در بخش انرژی متحمل شده است، بر این اساس دولت برای کنترل میزان مصرف سوخت هر خودرو و کاهش هزینه‌های بخش انرژی، برنامه‌هایی برای اعطای کارت سوخت به شهروندان طراحی کرد.

خالد عبد الغنی، مدیر پروژه کارت‌های سوخت مصر در گفت‌وگو با المانیتور، از احتمال اجرای این طرح از اکتبر 2014 در قاهره و از ژوئن همین سال در سراسر مصر خبر داد. وی در این گفت‌وگو تشریح کرد، کارت‌های سوخت دارای سقف استفاده هستند و در صورتی که فردی افزون بر میزان مجاز سوخت مصرف کند ناچار به پرداخت مبلغی خارج از یارانه تامین شده توسط دولت خواهد بود.

اما مدتی بعد خبرگزاری‌های مصر خبر از به تعویق افتادن برنامه‌های دولت در بخش کارت سوخت دادند. بر مبنای جزییات این گزارش‌ها به نظر می‌رسید زیرساخت‌های کشور برای اجرای طرح یارانه انرژی و کارت سوخت، مهیا نیست و اجرای این طرح تا زمانی که آمادگی به حد کافی نرسد به تعویق خواهد افتاد. برخی تحلیلگران منطقه معتقدند مشکل دولت مصر تنها در یارانه‌های بخش سوخت خلاصه نمی‌شود، مدتی است دولتمردان مصر در بخش یارانه‌های شهروندی با معضل نارضایتی مردمی و حتی تظاهرات گاه و بیگاه رو به رو هستند و بر این اساس، دولت تمایلی به ایجاد نارضایتی‌های مضاعف ندارد. درواقع تصمیم‌گیری دولت برای ایجاد زیرساخت‌های کامل بخش سوخت تصمیمی منطقی به نظر می‌رسد.

انگلستان

در سراسر بریتانیا شرکت‌های متعددی همچون شل، آلستار، تگزاکو و... در حوزه سوخت و صدور کارت‌های سوخت فعالیت می‌کنند، برخی از این شرکت‌ها نه تنها به چرخه فروش سوخت و انرژی یاری می‌رسانند، بلکه به افزایش کارآفرینی در کشور نیز کمک می‌کنند. شرکت آلستار بالغ بر 38.000 شغل جدید به جامعه بریتانیا تقدیم کرده که رکورد قابل توجهی است. در این میان دو نکته اصلی جلب توجه می‌کند:

*نخست؛ اعتماد دولت به بخش خصوصی و شرکت‌های مختلف برای صدور کارت سوخت و ساده‌تر شدن مسیر دولت برای پیگیری میزان مصرف افراد از کارت‌های سوخت.

*دوم؛ فرصت‌های شغلی متعددی که در سایه فعالیت شرکت‌های خصوصی ایجاد می‌شوند و نرخ اشتغال را می‌افزایند.

با این حال نمی‌توان نقش زیرساخت‌ها در سیستم کارت‌های سوخت و پیشگیری از چند نرخی شدن را نادیده گرفت. عمده شکایات در خصوص توزیع انواع سوخت، بالا و پایین شدن سقف دریافت سوخت، یکسان نبودن نرخ و به عبارتی چند نرخی بودن آن و در نهایت عدم موفقیت دولت در تامین بودجه مناسب برای این بخش را شامل می‌شود. بر همین اساس است که پیش از تصمیم‌گیری مبتنی بر توزیع کارت‌های سوخت، باید از وجود توانایی تامین نیاز شهروندان اطمینان حاصل کرد.

38