سایه تعلیق دوباره روی سر فوتبال ایران

داستان حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال دیگر به قدری کش آمده که واقعا از حوصله بخش اعظم جامعه خارج شده‌است. مبارزه‌ای عقیم که هنوز هم به سرانجام نرسیده و اهالی فوتبال و فوتبال‌دوستان به خوبی می‌دانند که اگر فشارهای فیفا بیشتر نشود، در ادامه راه هم اتفاقی نخواهدافتاد.

حضور زنان سیر پر فراز و نشیبی داشته و چنان قفلی روی آن قرار دارد که گویا قرار نیست هیچ‌یک از روسای جمهور هم از پس باز کردن آن برآیند. نه احمدی‌نژاد اصولگرا که وعده باز کردن در ورزشگاه به روی بانوان را در سال‌های نخست حضور در مسند ریاست‌جمهوری داده‌بود و نه روحانی که قرار بود کلیدش هر قفلی را باز کند، هیچ‌کدام در برابر آنهایی که مخالف حضور زنان در استادیوم‌ها هستند، موفق نشدند راه به جایی ببرند.

مردم چه می‌گویند؟

شاید تنها موضوعی که بتوان به آن استناد کرد تا نظر مردم نسبت به حضور یا عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها را سنجید، نظرسنجی سال 1396 ایسپا باشد. مركز افكار سنجي دانشجويان ايران (ايسپا) كه يكي از مراكز پژوهشي معتبر كشور به شمار مي‌رود ٢١ شهريورماه 96 يك نظرسنجي ملي انجام داده است. مطابق نظرسنجي اخير ايسپا؛ 61.1 درصد مردم ايران موافق حضور زنان در ورزشگاه‌ها هستند. نكته جالب توجه درباره تركيب پاسخگويان اين نظرسنجي است. در اين پژوهش با حجم نمونه يك‌هزار و ٣١ نفر انجام گرفته، 51.6 درصد پاسخگويان مرد و 48.4 درصد زن بوده‌اند. همچنين 37.9 درصد پاسخگويان داراي تحصيلات دانشگاهي و 62.1 درصد داراي تحصيلات غيردانشگاهي بوده‌اند. نشانه‌هاي تغيير نگاه جامعه درباره تحقق حق حضور زنان در وزشگاه‌ها براي تماشاي مسابقات ورزشي رفته رفته هويدا مي‌شود. شايد كه مراكز تصميم‌گيري اين نشانه‌ها را خوب درك كرده باشند. تصميم‌هاي هفته آينده در شوراي فرهنگي اجتماعي زنان كه ذيل نهاد مهم شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار دارد و همين طور تصميم نمايندگان مجلس مي‌تواند گوياي اين نكته باشد كه چقدر مسوولان اجرايي و قانونگذاري در كشور اهميت موضوع و ابعاد اجتماعي آن را درك كرده‌اند.

تجربیاتی خوب که ادامه پیدا نکرد

جالب اینکه هر بار زنان وارد ورزشگاه شدند، هیچ مشکلی هم به وجود نیامد اما دقیقا مشخص نیست چرا تک اتفاق باقی می‌ماند و به رویه تبدیل نمی‌شود! نخستین حضور زنان در ورزشگاه آزادی در سال ۱۳۷۷ و در جریان استقبال از بازیکنان تیم ملی که توانسته بودند به جام جهانی ۱۹۹۸ صعود کنند اتفاق افتاد. با وجود آنکه از زنان برای این حضور دعوت نشده بود اما آنان با حضور خود توانستند در ورزشگاه حاضر شوند. نخستین حضور زنان در هنگام یک بازی فوتبال در جریان بازی ایران و ایرلند در سال ۱۳۸۱ اتفاق افتاد که تعدد محدودی از زنان ایرلندی توانستند وارد ورزشگاه آزادی شوند. این امر با اعتراض فعالان جنبش زنان ایران مواجه شد چرا که معتقد بودند ممنوعیت حضور زنان فقط برای زنان ایرانی است. حضور زنان خارجی بعدها بارها و بارها در هنگامه برگزاری بازی‌های بین‌المللی تیم ملی ایران تکرار شد و زنان کره‌ای، ژاپنی، چینی و سوری توانستند وارد ورزشگاه آزادی بشوند اما حضور زنان ایرانی همچنان ممنوع است.

آخرین باری که با مجوز و بدون نیاز به گریم مردانه، زنان ایرانی موفق شدند وارد ورزشگاه آزادی شوند، دیدار فینال رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا بین پرسپولیس و کاشیماآنتلرز ژاپن بود و پس از آن با اینکه همه چیز به نظر مهیا می‌رسید تا طلسم شکسته شود اما دوباره اتفاقاتی عجیب مانع از این موضوع شد.

کجای دنیا مثل ایران؟

گرچه دادستان کل کشور در خصوص حضور زنان در ورزشگاه گفته‌‎بود: «حضور زنان در ورزشگاه آزادی یک آسیب است و هیچ توجیه شرعی ندارد، اگر بخواهد ادامه پیدا کند برخورد می کنیم»، اما حالا باید منتظر باشیم و ببینیم با توجه به پایان مهلت فیفا به ایران، چه تصمیمی از سوی مقامات برای فرار از بحران محرومیت و حتی تعلیق گرفته می‌شود. پیش از این هم سابقه داشته که مقامی در ایران مخالفتی با موضوعی در خصوص فوتبال داشته اما با توجه به احتمال محرومیت توسط فیفا، در نهایت تصمیمی به نفع فوتبال اتخاذ شده‌باشد.

هرچند برگزاری دیدار خانگی ایران مقابل کره جنوبی ، با تاسوعای حسینی همزمان شده‌بود و در ابتدا آیت‌الله یزدی، رییس پیشین قوه قضاییه و عضو فعلی شورای نگهبان، با برگزاری دیدار مخالفت کرده‌بود، اما در نهایت این دیدار با رعایت مسائل مذهبی برگزار شد و هیچ اتفاق تلخی برای فوتبال و جامعه رخ نداد. این دیدار در شرایطی برگزار شد که رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به زمان برگزاری دیدار ایران و کره جنوبی(روز تاسوعا)، گفته‌بود: «ممکن است گفته شود که بازی نکردن ما برای ما هزینه‌هایی خواهد داشت ولی باید همه این هزینه‌ها را داد تا این حرمت‌ها حفظ شود.»

همانطور که در این خصوص در نهایت هم حرمت‌ها حفظ شد هم هزینه بی دلیلی به فوتبال تحمیل نشد، باید امیدوار بود با اتخاذ یک تصمیم منطقی در نهایت در ورزشگاه‌ها به روی بانوان باز شود، به ویژه اینکه باید در نظر داشته‌باشیم، ضرب الاجلی که اینفانتینو، رییس فیفا برای فوتبال ایران به تاریخ ۲۴ تیر (روز گذشته) مشخص کرده بود، به پایان رسیده و پس از این تاریخ، در همه بازی‌های باشگاهی و تیم ملی در ورزشگاه‌های ایران باید زنان به راحتی بتوانند به ورزشگاه بروند. اتفاقی که در دیدار شاگردان ویلموتس برابر تیم ملی امید رخ نداد و این ممنوعیت ادامه پیدا کرد.

به نظر می‌رسد اکنون و با پایان مهلت فیفا، چالش بزرگی پیش روی مدیران فوتبال است علیرغم قول‌های مسئولان در گذشته عملاً قدم مشخصی برای تدارک حضور زنان در ورزشگاه برداشته نشده است؛ موضوعی که هنوز هم ممنوعیت‌های قانونی و حساسیت‌های زیادی دارد و اگر تدبیری برای آن اندیشه نشود می‌تواند "چشم اسفندیار" فوتبال ایران در زمان حساس برگزاری مقدماتی‌های جام جهانی باشد.

نکته جالب توجه اینکه حتی در کشورهایی مثل افغانستان و عربستان که پیش از این امکان حضور زنان در ورزشگاه وجود نداشت، با اصلاحاتی که صورت دادند، این مورد را حل کردند، اما اینجا مشخص نیست دقیقا چه بر سر فوتبال ایران خواهدآمد؟

شروین رمضانی

منبع: جایگاه ویژه

2034