۴ نقطه تاريك وضعيت اشتغال ۹۵

نرخ بيكاري امسال با افزايش ۱.۴واحد درصدي به ۱۲.۴درصد رسيد؛ نرخي كه نشانگر انفجار جمعيت در سن كار و ناتواني بخش‌هاي اقتصادي از ايجاد شغل‌هاي جديد است.

به گزارش روزنامه تعادل ، نتايج طرح آمارگيري نيروي كار مركز آمار براي سال 95 نشان مي‌دهد، 2ميليون و 729هزار نفر به جمعيت بيكاران كشور افزوده شده و 615هزار و 968شغل جديد ايجاد شده است. اعداد و ارقام آخرين گزارش مركز آمار گرچه حاكي از نقطه‌هاي مثبتي مانند افزايش نرخ مشاركت اقتصادي زنان است، اما برآيند كلي آن گوياي بدتر شدن وضعيت اشتغال در اكثر شاخص‌هاست؛ «كاهش سهم اشتغال در بخش‌هاي صنعت و كشاورزي به‌نفع بخش خدمات»، «افزايش تعداد بيكاران و اخراجي‌هاي بازار كار»، «افزايش نرخ بيكاري كل» و« نرخ بيكاري دورقمي در 28 استان كشور»، آمارهايي هستند كه نمي‌توان باوجود گزارش آنها آينده روشني براي وضعيت اشتغال در سال‌هاي آينده متصور بود.

افزايش نرخ مشاركت اقتصادي زنان

نتايج طرح آمارگيري نيروي كار مركز آمار در سال 95 نشان مي‌دهد، 39.4درصد جمعيت در سن كار در فعاليت‌هاي اقتصادي كشور مشاركت داشته و از اين ميان سهم مردان 64.1درصد و سهم زنان 14.9درصد است. اگرچه از لحاظ توزيع جنسي، بازار كار همچنان در وضعيت نابرابري قرار دارد اما اتفاق مثبت در اين زمينه افزايش نرخ مشاركت اقتصادي زنان است كه بعد از سال‌ها ثابت ماندن در كانال 11 تا 13درصد براي نخستين بار به مرز 15درصد رسيده است. 37سال پيش نرخ مشاركت اقتصادي زنان 11درصد بود و در سال‌هاي بعد از آن هم اين شاخص تغيير چنداني نداشت، براي سال 94 اين نرخ حدود 13.3درصد ثبت شده بود. البته در كنار اين نقطه روشن، نرخ بيكاري زنان در سال 95 مويد وضعيت مطلوبي براي اين قشر نيست. براساس نتايج آمار نرخ بيكاري سال جاري، نرخ بيكاري زنان 20.7درصد است كه نسبت به سال قبل 1.3واحد درصد افزايش پيدا كرده است. اين در حالي است كه جمعيت شاغل زنان در سال ۱۳۹۵ حدود 3ميليون و ۸۸۰ هزار و ۸۰۴ نفر بوده كه نسبت به سال قبل ۴۱۹ هزار و ۹۸۴ نفر افزايش يافته است. از اين جمعيت بالغ بر 3ميليون نفري زنان شاغل، 52.8درصد در بخش خدمات مشغول به فعاليت هستند و در بخش كشاورزي اين سهم به 22درصد رسيده و 25.2درصد از زنان شاغل نيز در بخش صنعت مشغول هستند. اما نسبت سهم اشتغال مردان و زنان در بخش‌هاي كشاورزي و صنعت كاملا متفاوت است. درحالي 17درصد از جمعيت بالغ بر 18ميليون نفري مردان شاغل در بخش كشاورزي مشغول به فعاليت هستند كه تراكم جمعيت شاغلان مرد در بخش صنعت به تقريبا 2برابر اين سهم مي‌رسد. 33.3درصد از جمعيت مردان شاغل مرد در بخش صنعت مشغول به فعاليت هستند و اين سهم در بخش خدمات به 49.6درصد مي‌رسد. فصل مشترك اين نسبت‌ها بيانگر يك واقعيت است كه سال‌هاست الگوي نسبت اشتغال در كشور ما را شكل داده است، بيشترين جمعيت شاغل كشور در بخش خدمات مشغول به فعاليت هستند و بخش كشاورزي كمترين فرصت شغلي را فراهم كرده است. بررسي اشتغال در بخش‌هاي عمده اقتصادي نشان مي‌دهد، بخش خدمات با 50.1درصد بيشترين سهم اشتغال را به خود اختصاص داده و در مراتب بعدي بخش‌هاي صنعت با 31.9درصد و كشاورزي با 18درصد قرار دارند.

جمعيت 3ميليون‌نفري بيكار در كشور

نرخ بيكاري جوانان 29-15ساله نيز حاكي از آن است كه 25.9درصد از جمعيت فعال اين گروه سني بيكار بوده و اين شاخص در بين زنان نسبت به مردان و در نقاط شهري نسبت به نقاط روستايي بيشتر بوده است. 21.4درصد از جوانان بيكار اين رده سني را مردان تشكيل داده و زنان بيكار 29-15ساله سهم 42.3درصدي در اين جمعيت را دارا هستند. در نقاط شهري نرخ بيكاري جوانان 29-15ساله به 28.1درصد در سال 95 رسيده و نرخ بيكاري نقاط روستايي اين جمعيت 19.9درصد است. در مجموع در سال 95 حدود 3ميليون و 203هزارنفر از جمعيت 10ساله و بيشتر بيكار بوده و 25ميليون و 791هزار نفر از جمعيت 10ساله و بيشتر در فعاليت‌هاي اقتصادي كشور مشاركت داشته‌اند. البته اين آمار رسمي را بسياري از كارشناسان اقتصادي تاييد نمي‌كنند و معتقدند به‌دليل لحاظ كردن 49ساعت كار در هفته و برشمردن هر فرد با يك‌ساعت كار در هفته را در جمعيت شاغل، اين شيوه آمارگيري نمي‌توان بيانگر تمامي واقعيت موجود باشد و جمعيت بيكاران در كشور نه 3ميليون نفر، بلكه بالاي 5ميليون‌نفر است.

ايجاد 615هزار شغل

درمجموع به جمعيت مشاركت‌كنندگان اقتصادي 10ساله و بيشتر در سال 95 نسبت به سال گذشته، 3ميليون و 819هزار و 366نفر افزوده شده و جمعيت بيكار نيز با افزايش 474هزار نفري به 3ميليون و 203هزار نفر رسيده است. درخصوص تعداد اشتغال‌ در سال 95 و به‌طور ويژه‌تر تعداد شغل‌هاي ايجادشده در دولت يازدهم، اختلاف‌نظرهاي زيادي وجود دارد و همواره يكي از موضوع‌هاي مورد بحث در ميان رسانه‌هاي مخالف و موافق دولت است.

حسن روحاني، رييس‌جمهوري در مصاحبه تلوزيوني خود حدود يك ماه پيش در پاسخ به نخستين سوال مجري كه درخصوص عملكرد دولت در ايجاد اشتغال بود، تعداد شغل‌هاي ايجادشده در يك‌سال (از تابستان 94 تا تابستان 95) را 704هزار نفر اعلام كرد، اما بلافاصله در روز بعد اين گفت‌وگو رسانه‌هاي مخالف دولت آمار رييس‌جمهور را زيرسوال برده و معتقد بودند تا زماني كه ما شاهد افزايش نرخ بيكاري هستيم، نمي‌توانيم آمار افزايش اشتغال را باور كنيم. اما در مقابل تيم اقتصادي حسن روحاني با اشاره به اينكه ميانگين تعداد ايجاد اشتغال در 5كشور برتر دنيا 600هزارنفر است، از كشور ايران با ايجاد اشتغال 700هزارنفري به عنوان كشور برتر دنيا در اين زمينه نام مي‌برند. البته تمامي اين مجادله‌ها را در يك ‌مورد مي‌توان حايز نقد كارشناسي و فارغ از جناح‌گيري سياسي دانست. مركز آمار ايران براساس استانداردهاي سازمان بين‌المللي كار از كسي به عنوان شاغل در آمارهاي خود استفاده مي‌كند كه حداقل 2ساعت در هفته كار كند، اما تفاوت سنجش مركز آمار و ILO در اين است كه اين سازمان درصورتي فرد با 2‌ساعت كار در هفته را شاغل فرض مي‌كند كه درآمد اين ميزان كار كفاف هزينه‌هايش را بدهد، اما در نحوه آمارگيري مركز آمار ديگر چنين سنجه‌يي لحاظ نمي‌شود. بنابراين از اين بابت مي‌توان گفت كه نرخ بيكاري 12.4درصدي، اشتغال 615هزارنفري و جمعيت بيكار 3ميليون‌نفري، اعداد و ارقامي نيستند كه بتوانند واقعيت موجود وضعيت اشتغال و بيكاري در كشور را به صورت كامل بيان كنند.

سقوط 5 استان به نرخ‌هاي بيكاري 2رقمي

شاخص‌هاي عمده نيروي كار به تفكيك استان‌ها نيز نشان مي‌دهد، استان ‌كرمانشاه با نرخ بيكاري 22درصدي صدرنشين استان‌ها در اين شاخص است. وضعيت اشتغال اين استان چندفصل متوالي است كه به‌طرز نگران‌كننده‌يي رو به وخامت گذاشته است. نرخ بيكاري اين استان كه در سال گذشته نيز با 17.6درصد جزو بالاترين نرخ‌هاي بيكاري استان‌ها بود، امسال به 22درصد رسيده است. بعد از آن استان كردستان با نرخ بيكاري 15.2درصد، دومين استان بيكار كشور گزارش شده است. استان‌هاي اصفهان و يزد نيز كه بعد از ركود اقتصادي به جرگه بيكارترين استان‌هاي كشور پيوسته بودند، امسال نيز نرخ‌هاي بيكاري بالاي 14.5 و 12.8درصد را ثبت كرده‌اند كه نسبت به سال گذشته افزايش داشته است. كمترين نرخ بيكاري در ميان استان‌ها مربوط به استان مركزي با 7.3درصد است. آنطور كه از جدول آماري طرح نيروي كار سال 95 برمي‌آيد، تنها 4 استان كشور داراي نرخ بيكاري تك‌رقمي هستند و 28 استان كشور نرخ‌هاي بيكاري 2رقمي

دارند. امسال 5 استان كشور از نرخ‌هاي بيكاري تك‌رقمي سال 94، به نرخ‌هاي بيكاري 2رقمي سقوط كردند؛ استان‌هاي آذربايجان شرقي، بوشهر، تهران، خراسان جنوبي و كرمان استان‌هايي هستند كه در سال 94 نرخ بيكاري تك‌رقمي داشته و در سال 95 نرخ‌بيكاري آنها به كانال 2رقمي افزايش يافته است. از ميان اين استان‌ها، وضعيت استان تهران از همه بدتر است. اين استان كه در سال گذشته نرخ بيكاري 8.1درصدي را ثبت كرده بود، امسال نرخ بيكاري 11.6درصدي را تجربه كرده است و به‌نظر مي‌رسد بيشترين شغل را نيز در بخش صنعت از دست داده است. در سال گذشته سهم اشتغال استان تهران در بخش صنعت بالغ بر 35درصد بوده، اما امسال اين سهم به 33درصد رسيده است.

منبع: سلامت نیوز

16