با مرد دیوانه چه کنیم؟ / ۳ راهبرد ایران در برابر ترامپ

مسعود فرخی/ پژوهشگر اقتصاد سیاسی در دانشگاه اسکس بریتانیا

ایران و آمریکا به صورت کلی سه حالت در مواجهه با هم داشته‌اند:

1- تقابل (confrontation)

2- حفظ وضع موجود (keeping status quo)

3- تعامل (cooperation)

به گمانم از ابتدای دولت ترامپ زمینه به سمت تقابل نبوده است، اما مسلماً به سمت تعامل هم گام برداشته نشده. استراتژی ترامپ تا مقطع خروج از برجام «از بین بردن وضع موجود» بود تا شرایط را بی‌اعتبار و بی‌ثبات کند. بعد خروج آمریکا از برجام که با همین هدف انجام شده بود ایران به این نتیجه رسید که «تعامل خردگرایانه» در پیش گیرد.

ترامپ وضع موجود را به هم زد، اما ترجیح ایران حفظ آن بود. در واقع ما می‌دانستیم تقابل مطلوب نیست و تعامل هم نمی‌توان کرد پس تصمیم گرفتیم وضع موجود را ادامه دهیم.

در نهایت وضعیت سیاست داخلی آمریکا، لابی ضدایرانی تیم ترامپ را متقاعد کرد تا علاوه بر به هم زدن وضع موجود، با تحریم‌ها و وضع سیاست فشار حداکثری زمینه را برای تقابل فراهم کنند. پس آمریکا در حال حاضر می‌خواهد ایران از تعامل خردگرایانه به تقابل احساسی و غیرمحاسباتی کشانده شود.

در نظرسنجی‌ها با توجه به استیضاح و قرار گرفتن در سال منتهی به انتخابات، فشار داخلی روی ترامپ بسیار زیاد است. مذاکره با کره شمالی ابداً افکار عمومی آمریکا را قانع نکرد و در ونزوئلا عملاً دستاوردی نداشته.

مجموع سیاست‌های ترامپ در خاورمیانه با شکست مواجه شده و رفتارش با کردها و شکست او در از بین بردن حکومت سوریه از دیگر موارد عدم موفقیت ترامپ است. در حال حاضر بحث پخش عمومی استیضاح و دادگاه سنا نیز مطرح است. هرچند که با توجه به اکثریت جمهوریخواه در سنا استیضاح رای نمی‌آورد ولی پخش عمومی آن و فرآیند شبیه به دادگاه در سنای آمریکا به شدت چهره رئیس‌جمهور را در منظر عوام جامعه آمریکا منفی و مخدوش می‌کند.

ترامپ با ترور سردار سلیمانی جبهه‌ای در رسانه‌ها باز کرد که در ماه‌های آینده عملاً تصویری که یک رای‌دهنده آمریکایی و شهروند اروپایی ببیند این باشد که ترامپ انسان خوبی است و یک شرور را حذف کرده و اگر حمله‌ای به آمریکا و منافع ائتلاف صورت گیرد اوست که نجات‌بخش است. او می‌خواهد خود را به قهرمانی ملی تبدیل کند که از سربازان آمریکایی محافظت می‌کند. در حالی که در واقع در صورت بروز برخورد نظامی دیگر بحث شخص ترامپ نیست و پنتاگون و مجموعه دفاعی آمریکا و احتمالاً ناتو وارد عمل می‌شود. این موضوع ما را در وضعیت بسیار سختی قرار می‌دهد؛ یعنی ما با منافع ملی آمریکا طرف خواهیم بود نه ترامپ. باید مراقب باشیم با سنگی که ترامپ به چاه انداخته به داخل چاه کشیده نشویم.

منبع: تجارت فردا

17