همه چیز درباره پیکا / چرا برخی گچ و خاک می‌خورند؟
پیکا یا هرزه خواری را شاید بتوان نام یک بیماری دانست، بیماری که در آن فرد تمایل شدید به خوردن موادی می‌کند که از لحاظ ارزش غذایی در رتبه صفر قرار دارند همانند؛ خاک و گچ و ...
خوردن خاک، گچ، سیمان و ... جزء عادات و کار‌هایی است که برخی افراد یا به آن اعتیاد دارند و یا هرزچندگاهی به سراغ آن می‌روند، که رغبت به این کار را شاید بتوان یک بیماری به نام پیکا؛ دانست.
پیکا یا هرزه خواری را شاید بتوان نام یک بیماری دانست، بیماری که در آن فرد تمایل شدید به خوردن موادی می‌کند که از لحاظ ارزش غذایی در رتبه صفر قرار دارند همانند؛ خاک و گچ و ...
بروز این اختلال یا بیماری برای خود دلایلی دارد.
پیکا چیست؟
کلمه پیکا در لاتین به معنی پرنده‌ای است که غذا‌های فراوان و مختلفی می‌خورد و در واقع تمایل به خوردن مواد درهم و برهم دارد.
پیکا عبارت است از تمایل به خوردن مواد غیر غذایی مانند خاک، گچ، صابون و یخ که شایعترین آن تمایل خوردن به خاک و یخ است.
خاک خوری
برخی فرضیه‌ها در این مورد وجود دارد که کمبود تغذیه‌ای فرد، نسبت به مواد مغذی از قبیل: آهن، مس، روی و دیگر مواد می‌باشد و عقیده بر این است که شاید برخی از مواد معدنی که فرد کمبود دارد از این طریق جایگزین شود.
در زنان باردار، تمایل بدون دلیل به خوردن مواد غذایی غیرمعمول و گاهی مواد غیر غذایی مانند یخ و نشاسته یا خاک وجود دارد. اهمیت تغذیه صحیح و کافی در دوران بارداری برای مادر و جنین را نمی‌توان نادیده گرفت، زیرا سلامتی فرد به میزان زیادی به دریافت مواد مغذی و وضعیت تغذیه‌ای او در دوران جنینی بستگی دارد.
برخی عقیده دارند که کمبود شدید آهن، باعث اشتیاق زنان برای خوردن اینگونه مواد می‌شود.
اگرچه بعضی زنانی که به این مواد تمایل دارند، تمایل آن‌ها بعد از اصلاح کمبود آهن بهبود می‌یابد، تمام زنان حامله مبتلا به ویار، دچار کمبود آهن نیستند. اگر در رژیم غذایی، غذا‌های غیرعادی غالب باشند، کمبود آهن تشدید خواهد شد یا سرانجام ایجاد می‌گردد.
درواقع نمی‌توان مشخص نمود که آنمی منجر به بروز عادت پیکا می‌گردد و یا این عادت و مصرف مواد غیرغذایی منجر به بروز آنمی می‌گردد.
در مورد رابطه کم خونی و بیماری پیکا بحث‌های زیادی مطرح شده تا معلوم شود کدامیک معلول دیگری نیست.
در برخی مطالعات به نظر می‌رسد که پیکا پیامد کم خونی فقر آهن باشد، برخی دیگر عقیده دارند که افراد مبتلا به ویژه خانم‌ها در زمان بارداری کمبود آهن پیدا کرده و به طور غریزی برای جبران کمبود آهن، خاک می‌خورند.
در یک بررسی علمی مشخص شده که خوردن خاک باعث کاهش میزان هموگلوبین مادر شده و حتی منجر به زایمان غیرعادی و مرگ مادر در حین زایمان نیز می‌گردد. هموگلوبین و فریتین سرم زنان دچار مشکل پیکا درمقایسه با زنان دیگر کمتر بود.
علل بروز پیکا
علت اصلی پیکا ناشناخته است، در هر صورت از علل احتمالی ایجاد آن می‌توان به ژنتیک، سابقه این بیماری در دوران کودکی، مشکلات روحی روانی، بیماری سلیاک، آنمی و سکونت در مناطق روستایی اشاره کرد.
عوارض خاک خوری
بعضی از این مواد از جمله نشاسته و خاک در سیستم گوارش با آهن باند می‌شوند و جذب آهن را مختل می‌کنند. اغلب زنان باردار پس از زایمان پیکا را کنار می‌گذارند. پیکا اختلال جدی خوردن محسوب می‌شود، بسته به ماده مصرفی و طول مدت مصرف، منجر به مشکلات جدی و خطرناک مانند انسداد روده، یبوست، کم خونی فقر آهن، پراکلامپسی، عفونت و مشکلات معدی-روده‌ای گردد.
صدمه به دندان‌ها به دلیل خوردن موادی که به دندان آسیب رسانده است و همچنین عفونت انگلی، قارچی و باکتریایی به خاطر خوردن خاک، ایجاد می‌شود. مسمومیت با سرب به خاطر خوردن رنگ‌های حاوی سرب و دیگر مواد ناشناخته موجود در خاک که باعث انسداد در روده می‌گردد. گاهی به دلیل تمایل کودکان به خوردن رنگ دیوار، دچار مسمومیت و عواقب پس از آن از جمله مشکلات مغزی، می‌شوند.
تشخیص بیماری پیکا
تاکنون روش تشخیص دقیق برای این بیماری تعیین نشده است، زیرا پیکا می‌تواند در افرادی که سطح میزان مواد مغذی آن‌ها پایین است، رخ دهد. به همین منظور می‌توان از آزمایش‌های خونی از جمله اندازه گیری میزان آهن و روی خون استفاده نمود. با اندازه گیری میزان هموگلبولین خون، برای تشخیص آنمی می‌توان بهره جست.
چطور خاک خوری را درمان کنیم؟
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. با توجه به شیوع نسبتا بالای پیکا، درمان آن در افراد مختلف، متفاوت است.
توجه به عوامل تاثیرگذارنده از جمله رفتار درمانی، درمان کمبود آهن با دادن مکمل و همچنین درمان سایر کمبود‌های تغذیه ای، آموزش اصول صحیح تغذیه به مادران، توجه به تغذیه کافی و مناسب مادر در دوران بارداری، افزایش آگاهی‌های عمومی در مورد تاثیرات مضر پیکا ضروری به نظر می‌رسد.
پیکا یک اختلال روانی می‌باشد پس درمان عوامل روان شناختی بسیار حائز اهمیت است.
پیکا تنوع زیادی دارد و با توجه به اشکال شایع و خاص آن توصیه می‌شود، درمان زودرس آنمی و پیشگیری از عوارض آن نظیر مشکلات دندانی یا مواردی مانند مسمومیت با سرب در کودکان، به دنبال خوردن رنگ دیوار و عوارض دیگر، سریع انجام گیرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران
10
