میلیون‌ها نفر در اروپا در خانه‌های سرد زندگی می‌کنند: فقر انرژی کجا شدیدتر است؟

مسکن یک حق اجتماعی است اما ده‌ها میلیون اروپایی ناچارند در خانه‌های سرد زندگی کنند.

به‌گفته یورواستات، بیش از 41 میلیون نفر در اتحادیه اروپا توان مالی برای آنکه خانه‌های خود را به‌طور کافی گرم نگه دارند ندارند که معادل 9.2 درصد جمعیت است. حدود دو سوم از افرادی که دچار «فقر انرژی» هستند در چهار اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند.

زندگی در خانه سرد علاوه‌بر فشار روانی خطرات جدی برای سلامت جسم دارد. مطالعات نشان می‌دهد محیط‌های سرد خطر سکته و عفونت‌های تنفسی را افزایش می‌دهد و احتمال حوادث ناشی از کاهش مهارت‌های حرکتی را هم بالا می‌برد.

نرخ فقر انرژی از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است. این درصدها شاید در نگاه اول چشمگیر نباشد اما وقتی به تعداد افراد متاثر تبدیل شود جدیت مسئله آشکار می‌شود.

یورونیوز بیزنس با استفاده از آمار جمعیت 1 ژانویه 2024، تعداد افراد متاثر از این نوع فقر را محاسبه کرده است.

در اتحادیه اروپا، سهم افرادی که نمی‌توانند خانه خود را گرم کنند از 2.7 درصد در فنلاند تا 19 درصد در بلغارستان و یونان متغیر است.

با احتساب نامزدهای عضویت در اتحادیه اروپا و کشورهای آفتا، این دامنه از 0.7 درصد در سوئیس تا 33.8 درصد در آلبانی گسترده است. مقدونیه شمالی نیز با 30.7 درصد یک استثناست.

این سهم در لیتوانی، اسپانیا، پرتغال، ترکیه، قبرس، مونته‌نگرو، فرانسه و رومانی نیز بالای 10 درصد است.

سهم افرادی که نمی‌توانند خانه‌های خود را به‌طور کافی گرم نگه دارند در ایتالیا و آلمان کمتر از میانگین اتحادیه اروپاست. بریتانیا قابل مقایسه کامل نیست چون تازه‌ترین داده‌های آن مربوط به 2018 است و آن زمان نرخ 5 درصد بود.

ترکیه، اسپانیا و فرانسه پیشتازند

در میان 36 کشور، ترکیه بیشترین تعداد افراد گرفتار فقر انرژی را ثبت کرده است. هرچند نرخ در سال‌های اخیر بهبود یافته، در 2024 هنوز 12.9 میلیون نفر نتوانستند خانه‌های خود را گرم نگه دارند.

به‌گفته یورواستات، در نیمه نخست 2025، ترکیه از نظر قیمت به یورو و بر اساس استانداردهای قدرت خرید (PPS) دارای دومین ارزان‌ترین گاز طبیعی بود. در مورد برق، ترکیه در قیمت‌های یورویی ارزان‌ترین است و در معیار PPS سومین ارزان‌ترین.

در جمع‌بندی، با وجود هزینه‌های پایین انرژی، بخش بزرگی از جمعیت ترکیه همچنان از فقر انرژی رنج می‌برد.

در اسپانیا 8.5 میلیون نفر نتوانستند خانه‌های خود را گرم نگه دارند و این رقم در فرانسه به 8.1 میلیون نفر رسید. تعداد در آلمان 5.3 میلیون و در ایتالیا 5.1 میلیون نفر است.

دلایل فقر انرژی چیست؟

کمیسیون اروپا می‌گوید فقر انرژی زمانی رخ می‌دهد که یک خانوار ناچار شود مصرف انرژی خود را آن‌قدر کاهش دهد که سلامت و رفاه ساکنان آسیب ببیند.

این پدیده عمدتا سه ریشه دارد: سهم بالای هزینه‌های خانوار برای انرژی، درآمد پایین و پایین بودن کارایی انرژی در ساختمان‌ها و لوازم.

کمیسیون گفت: «بحران کووید-19، جهش قیمت‌های انرژی و حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022، وضعیت دشوار بسیاری از شهروندان اتحادیه اروپا را بدتر کرد».

سهم افرادی که نمی‌توانند خانه‌های خود را گرم کنند از 2011 به‌تدریج کاهش یافته و در 2019 و 2021 به پایین‌ترین سطح رسید سپس دوباره بالا رفت. سال گذشته بار دیگر کاهش ثبت شد.

به‌گفته کمیسیون، این روند مثبت حاصل ترکیبی از عوامل است. مسئولان به کاهش قیمت‌های خرده‌فروشی گاز و برق، اجرای اقدامات بهره‌وری انرژی در کشورهای اتحادیه اروپا و افزایش شناخت از فقر انرژی و جمعیت‌های متاثر اشاره می‌کنند.