بررسی اختلاف قیمت سکه امامی و طلای جهانی؛ نقش عرضه فیزیکی طلا در مهار حباب
بازار طلا و سکه در ایران همواره یکی از پرچالش‌ترین عرصه‌های اقتصادی بوده است. اختلاف قابل‌توجه بین قیمت سکه امامی و ارزش واقعی طلای خالص آن، پرسش‌های جدی درباره چرایی تداوم حباب در این بازار ایجاد کرده است.
سکه امامی بانک مرکزی با وزن ۸.۱۳۳ گرم و عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) در حال حاضر با نرخ تقریبی ۸۶ میلیون تومان معامله می‌شود؛ این یعنی هر سکه حدود ۹۰۵ دلار قیمت‌گذاری شده است. در حالی‌که ارزش واقعی طلای خالص همان سکه بر اساس نرخ جهانی، حدود ۷۷۸ دلار برآورد می‌شود. به بیان دیگر، حدود ۱۱۷ دلار به‌عنوان «حباب» (نزدیک به ۱۵ درصد افزایش قیمت تحمیلی) بر دوش خریداران قرار دارد.
طبق اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی، ظرفیت ضرب روزانه ۲۰ هزار قطعه سکه وجود دارد؛ یعنی سالانه بیش از ۷.۳ میلیون قطعه سکه تولید می‌شود. با احتساب حباب فعلی، این فرآیند معادل حدود یک میلیارد دلار بار مالی اضافی برای مردم به همراه دارد؛ سودی که به خزانه دولت و توسعه کشور بازنمی‌گردد و بیشتر در شبکه‌ای محدود از ذی‌نفعان توزیع می‌شود.
در همین حال، برخی کارشناسان معتقدند ورود عرضه‌کنندگان جدید طلا بر مبنای استانداردهای بین‌المللی می‌تواند بخشی از این چرخه را اصلاح کند. برای نمونه، شمش‌های طلای یک‌اونسی با عیار ۹۹۹.۹ (۲۴ عیار) به‌عنوان مرجع جهانی شناخته می‌شوند و قیمت‌گذاری آنها بدون حباب و بر اساس نرخ واقعی بازارهای بین‌المللی انجام می‌گیرد.
به تازگی شرکت‌هایی همچون «دات‌وان» اعلام کرده‌اند که قصد دارند با عرضه فیزیکی طلا در بازارهای خارجی و سپس توزیع آن در داخل کشور، امکان دسترسی مردم به طلا با قیمت واقعی و بدون حباب را فراهم کنند.
کارشناسان اقتصادی این روند را تلاشی برای مقابله با چرخه‌های ناکارآمد مدیریت بازار و کاهش نقش واسطه‌گری در معاملات طلا ارزیابی می‌کنند. با این حال، موفقیت چنین طرح‌هایی به میزان مقاومت ساختارهای موجود و استقبال عمومی بستگی دارد.
روش نوین ممکن است با اشکالات شرعی روبرو بشود!