گازوییل سه نرخی شد؛ گام بعدی بنزین است؟
هیئت وزیران مصوبه‌ای صادر کرد که براساس آن، گازوییل از این پس با سه نرخ سهمیه‌ای، نیمه‌یارانه‌ای و آزاد عرضه خواهد شد. این تصمیم که جزییات نرخ‌ها و زمان اجرای آن هنوز اعلام نشده است، گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال سه‌نرخی شدن بنزین در آینده نزدیک به دنبال داشته است.
هیئت وزیران در مصوبه‌ای که به تازگی اعلام شده، عرضه گازوییل با سه نرخ سهمیه‌ای، نیمه‌یارانه‌ای و آزاد را تصویب کرده است. این سیاست با هدف مدیریت مصرف سوخت، کاهش قاچاق و اصلاح نظام یارانه‌های انرژی طراحی شده است. نرخ سهمیه‌ای برای حمایت از بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل عمومی و کشاورزی حفظ شده، در حالی که نرخ نیمه‌یارانه‌ای به‌عنوان گزینه‌ای میانی و نرخ آزاد برای مصرف مازاد یا بدون سهمیه در نظر گرفته شده است.
با این حال، جزییات این مصوبه، از جمله میزان دقیق نرخ‌ها و زمان اجرای آن، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. منابع خبری گزارش داده‌اند که این تغییرات هنوز در مرحله برنامه‌ریزی است و اطلاع‌رسانی دقیق‌تر در آینده انجام خواهد شد. این عدم شفافیت، نگرانی‌هایی را در میان رانندگان، به‌ویژه کامیون‌داران و کشاورزان که به گازوییل سهمیه‌ای وابسته‌اند، ایجاد کرده است.
دولت با سه‌نرخی کردن گازوییل قصد دارد مصرف این سوخت را بهینه کرده و از قاچاق آن به کشورهای همسایه، که به دلیل اختلاف قیمت جذابیت بالایی دارد، جلوگیری کند. پیش‌تر، گزارش‌هایی از عرضه گازوییل آزاد با قیمت‌هایی بین ۲۵۰۰ تا ۷۰۰۰ تومان در جایگاه‌ها منتشر شده بود، در حالی که نرخ رسمی آن ۶۰۰ تومان است و این اختلاف قیمت، زمینه‌ساز سوءاستفاده و قاچاق بوده است.
اما این مصوبه چالش‌هایی نیز به همراه دارد. ابهام در نرخ‌های جدید و سهمیه‌بندی دقیق، می‌تواند به سردرگمی مصرف‌کنندگان و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل منجر شود. به گفته برخی کارشناسان، اگر نرخ آزاد به ارقامی مانند ۲۸۵۲۰ تومان، که در برخی گزارش‌ها ذکر شده است، نزدیک شود، فشار اقتصادی بر بخش‌های تولیدی و خدماتی افزایش خواهد یافت. همچنین، عدم تعیین سهمیه برای ماشین‌آلات کشاورزی در این مصوبه، نگرانی‌هایی را در میان کشاورزان ایجاد کرده است.
بنزین در آستانه سه‌نرخی شدن؟
مصوبه سه‌نرخی شدن گازوییل، گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال اعمال سیاست مشابه برای بنزین تقویت کرده است. این در حالی است که برخی منابع از برنامه‌ریزی برای افزایش قیمت سوخت، از جمله بنزین، از ابتدای سال ۱۴۰۴ خبر داده‌اند. هرچند این اطلاعات تأیید رسمی نشده است، اما سابقه دولت در اصلاح قیمت سوخت نشان می‌دهد که چنین اقدامی دور از انتظار نیست.
در حال حاضر، بنزین با دو نرخ سهمیه‌ای (۱۵۰۰ تومان) و آزاد (۳۰۰۰ تومان) عرضه می‌شود. سه‌نرخی شدن بنزین می‌تواند شامل افزودن یک نرخ آزاد باشد که مصرف‌کنندگان را به مدیریت بهتر سوخت تشویق کند. با این حال، این اقدام ممکن است با واکنش‌های اجتماعی همراه شود، به‌ویژه در شرایطی که تورم و فشار اقتصادی بر خانوارها همچنان بالاست.
تصویب سه‌نرخی شدن گازوییل توسط هیئت وزیران، گامی در راستای اصلاح نظام یارانه‌های انرژی و کاهش قاچاق سوخت است، اما در حقیقت، گران شدن فرآیند تأمین سوخت برای ناوگان حمل بار کشور، منجر به افزایش قیمت کالاهای مصرفی خواهد شد. این سیاست می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مشابه در قیمت‌گذاری بنزین باشد، که پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای خواهد داشت. دولت برای موفقیت این طرح، نیازمند شفافیت، اطلاع‌رسانی دقیق و حمایت از بخش‌های آسیب‌پذیر است تا از تبعات منفی آن بکاهد.
