چرا قطارها کمربند ایمنی ندارند؟
تابه‌حال فکر کرده‌اید چرا قطارها، برخلاف خودرو و هواپیما، کمربند ایمنی ندارند؟ پشت این تصمیم ظاهراً ساده، دلایل علمی و فنی دقیقی وجود دارد.
شاید برایتان عجیب باشد که چرا در حالی‌که خودروها و هواپیماها همگی کمربند ایمنی دارند، در قطارها خبری از آن نیست. اگر اهل سفر با وسایل حمل‌ونقل عمومی باشید، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده که چرا قطار، یکی از معدود وسایل نقلیه‌ی فاقد کمربند ایمنی است. پاسخ به این پرسش چندلایه است و فقط به هزینه نصب یا بی‌توجهی شرکت‌های ریلی مربوط نمی‌شود.
اول از همه باید بدانیم که تصادف‌های ریلی خیلی کم اتفاق می‌افتند. طبق آمار کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۹، احتمال مرگ مسافران قطار در کشورهای عضو اتحادیه اروپا فقط حدود ۰٫۰۹ نفر در هر یک میلیارد کیلومتر سفر است. به زبان ساده‌تر، سفر با قطار تقریباً سه برابر ایمن‌تر از سفر با اتوبوس و حدود ۲۸ برابر ایمن‌تر از سفر با خودرو است. به همین دلیل، قطار یکی از امن‌ترین روش‌های جابه‌جایی در جهان به حساب می‌آید.
در صورت بستن کمربند فقط توسط بخشی از مسافران، افراد بدون کمربند می‌توانند هنگام برخورد به دیگران یا صندلی‌ها آسیب بزنند و خطر را بیشتر کنند
اما ماجرا فقط به آمار ختم نمی‌شود. تفاوت اصلی در ماهیت تصادف است. در تصادف‌های خودرویی، کمربند مانع از پرتاب سرنشینان به بیرون خودرو یا برخورد با صندلی جلو می‌شود. اما در قطار، شرایط متفاوت است: برخی مسافران نشسته‌اند و برخی ایستاده یا در حال حرکت در واگن هستند. در چنین وضعیتی، اگر عده‌ای کمربند بسته باشند و عده‌ای نه، افراد بدون کمربند ممکن است هنگام برخورد، مانند « جسم پرتاب‌شونده» به دیگران برخورد کنند و خطر را افزایش دهند.
گزارش‌های ایمنی ریلی نشان می‌دهد که طراحی صندلی‌ها در قطارها خود نقش حفاظتی مهمی دارد. در واقع، بیشتر آسیب‌های ثانویه هنگام برخورد ناشی از ضربه بدن مسافر به صندلی جلویی است و همین صندلی‌ها بهترین مانع برای کاهش شدت جراحت‌ها محسوب می‌شوند. بررسی‌ها نشان داده است که کمربند ایمنی در قطارها نمی‌تواند بیشترین سطح حفاظت مطلوب را فراهم کند، زیرا همه مسافران از آن استفاده نمی‌کنند و مسافران بدون کمربند به اجسام متحرک خطرناک تبدیل می‌شوند.
بااین‌حال، تلاش‌هایی برای بررسی استفاده از کمربندهای سه‌نقطه‌ای در قطارها انجام شده است، اما نتایج متناقض بوده‌اند. کسانی که از کمربند استفاده می‌کردند آسیب کمتری می‌دیدند، اما برای افرادی که آن را نبسته بودند، به‌ویژه زنان کوتاه‌قد و نوجوانان، شدت آسیب‌های گردنی افزایش پیدا می‌کرد. به همین دلیل، اجرای این طرح در عمل چندان مؤثر ارزیابی نشد.
حتی اگر فرض کنیم همه مسافران بنشینند و کمربند ببندند، باز هم چالش دیگری وجود دارد: رفتار مسافران و کارکنان. بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند در قطار بتوانند آزادانه راه بروند یا از جای خود بلند شوند و کارکنان قطار نیز نمی‌خواهند مسئول کنترل کمربندها باشند.
همان‌طور که استیون دیت‌مایر، مدیر پیشین تحقیقات در اداره فدرال راه‌آهن آمریکا، گفته است: «در هیچ نقطه‌ای از جهان، قطارها از کمربند ایمنی استفاده نمی‌کنند. مردم می‌خواهند در قطار آزادی حرکت داشته باشند و این یکی از دلایل محبوبیت سفر ریلی است.»
در نتیجه، نبود کمربند ایمنی در قطار نه از روی سهل‌انگاری، بلکه نتیجه بررسی‌های دقیق فنی، رفتاری و آماری است. قطارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی بدون کمربند نیز، یکی از ایمن‌ترین شیوه‌های سفر در جهان باقی بمانند.
