چرا تخت جمشید یکی از بزرگ‌ترین عجایب باستانی است؟
تخت جمشید یکی از شهرهای باستانی ایران است که پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بوده است و همچنان از عجایب دنیای باستان به‌شمار می‌رود.
تخت جمشید، یکی از سازه‌های اسرارآمیز باستانی دنیا است که قدمت برخی بخش‌های آن به ۷۰۰۰ سال قبل و پیش از شکل‌گیری تمدن امپراطوری ایران برمی‌گردد. بی‌دلیل نیست که این محوطه‌ی باستان‌شناسی در صدر مقاصد گردشگری این کشور به‌شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم نگاهی به این امپراطوری باستانی بیندازیم که یکی از بزرگ‌ترین عجایب دنیای باستان بوده است.
تخت جمشید یا پرسپولیس (به معنای شهر پارسی) که پایتخت امپراطوری ایران بوده است، در ۷۰ کیلومتری شهر شیراز قرار دارد. قلمروی این امپراطوری در زمان اوج قدرتش در فاصله‌ی ۵۰۰ تا ۳۵۰ سال قبل از میلاد، تا شمال آفریقا، هند و جنوب اروپا را دربر می‌گرفت. ساخت آن ۵۱۲ سال قبل از میلاد و به دستور داریوش اول از پادشاهان بزرگ سلسله‌ی هخامنشی، آغاز شد و پس از او خشایارشا (پسر داریوش اول) و اردشیر اول (نوه‌ی داریوش اول)، ساخت آن را ادامه دادند.
معماری این مجموعه قرار بوده است که نشان‌دهنده‌ی عظمت و برتری باشد و درنتیجه سازه‌هایی نظیر کاخ آپادانا و کاخ هدیش ساخته شدند. درواقع شکوه تخت جمشید به‌حدی بود که همچنان به‌عنوان نمونه‌ای از معماری مدرن امروزی به‌حساب می‌آید و نمونه‌های ساخته شده بر اساس آن را می‌توان هتل بزرگ داریوش در جزیره‌ی کیش و ساختمان وزارت خارجه در تهران نام برد.
هرچند امروزه فقط مختصری از شکوه سابق آن به جا مانده است. راه پله‌های بزرگ و ستون‌های باقی مانده از کاخ تچر، قدیمی‌ترین کاخ این مجموعه، از سالم‌ترین بخش‌های تخت جمشید هستند. کاخ صد ستون در گذشته صد ستون چوبی داشته است؛ اما اکنون تنها پایه ستون‌های آن وجود دارد. کامل‌ترین بقایای تخت جمشید در چندین موزه در اروپا و آمریکای شمالی نگه‌داری می‌شوند، باوجود ارزش و ویژگی‌هایی که در این آثار به‌چشم می‌خورد، اما فقط وقتی شکوه و حس سورئال تخت جمشید را می‌توان درک کرد که گردشگران در میان بقایای به جا مانده از آن قدم بزنند و خود را بخشی از گذشته ببینند.
حجاری‌ها و نقوش برجسته از برترین بخش‌های این شگفتی باستان‌شناسی به‌شمار می‌روند. گل‌های نیلوفر آبی و درختان سرو را می‌توان به کرات در تخت جمشید مشاهده کرد. از دیگر حجاری‌های قابل توجه می‌توان به شخصیت‌های بزرگ و نمایندگان کشورهای مثل اتیوپی، تاجیکستان، هند، مصر، ملیت‌های ارمنی و سایر جوامع اشاره کرد که برای احترام به شاه شاهان به تخت جمشید آمده بودند. تمام جزییات صورت، مو، ریش‌های حالت‌دار و لباس‌هایشان شگفت‌آور است و به ظاهر امروزی آن‌ها مربوط می‌شود.
تخت جمشید نه‌تنها نماد ایران محسوب می‌شود، بلکه اهمیت و عظمت آن در روح و روان مردم کشور نهادینه شده است. اینجا برای مردم ایران صرفاً بقایای یک امپراطوری باستانی نیست و جایی است که منشور کوروش کبیر، اولین منشور حقوق بشر به ثبت رسیده و در آن به برابری همه‌ی مذاهب، نژادها و زبان‌ها اشاره شده است؛ منشور کوروش اکنون در موزه‌ی بریتانیا نگه‌داری می‌شود. باوجود دیدگاه‌های منفی‌ای که در رسانه‌های جمعی علیه ایران مطرح می‌شود، تخت جمشید همچنان یکی از قدرتمندترین امپراطوری‌های دنیا محسوب می‌شود و مایه‌ی غرور ایرانی‌هایی است که خود را از فرزندان شاهان بزرگ هخامنشی و این متمدن‌ترین امپراطوری باستانی می‌دانند.
بسیاری از آگاهی‌های موجود که در مورد پیشینه‌ی هخامنشیان و فرهنگ آن دوران در دسترس است، به‌خاطر سنگ‌نبشته‌ها و گل‌نوشته‌هایی است که در این کاخ‌ها و روی دیواره‌ها و لوحه‌های آن حکاکی شده است. برآورد شده است، دشت تخت جمشید که شامل ۳۹ قرارگاه مسکونی بوده، در دوره‌ی هخامنشیان ۴۳,۶۰۰ نفر جمعیت داشته است. باور تاریخ‌دانان بر این است که اسکندر مقدونی سردار یونانی در ۳۳۰ پیش از میلاد، به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشید و احتمالاً بخش عظیمی از کتاب‌ها، فرهنگ و هنر هخامنشی را با این کار نابود کرد. بااین‌حال ویرانه‌های این مکان هنوز هم برپا است و باستان‌شناسان از ویرانه‌های آن نشانه‌های آتش و هجوم بر آن را تأیید می‌کنند.
منبع: کجارو
1980
