خرج پنهان دولت چقدر است؟

بررسی اخبار اقتصادی روز جاری حکایت از آن دارد که عموم خوانندگان اخباری همچون یارانه پنهان در دخل و خرج دولت، چرایی عدم واریز ۴۰۰ هزار تومان برای همه کارکنان، پیشنهاد وزیر برای کاهش نرخ سپرده، قیمت‌های نجومی در مسکن مهر، بررسی بازار بورس در سال جاری، دورنمای بازار سرمایه از زبان رئیس سازمان بورس، علاقمندی زنان به کسب و کارهای خانگی، وضعیت صادراتی ایران در بازار اروپا، بررسی لایحه بیمه منازل و نرخ دلار را مورد توجه قرار داده‌اند.

زمستان سال گذشته بود که در پی بررسی لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۸ یارانه پنهان رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. زمانی که مجلس و دولت به بررسی حذف یا ادامه حیات ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌پرداختند، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با کارکرد ارز ۴۲۰۰ تومانی اعلام کرد: این ارز دارای یارانه پنهان و رانت برای برخی افراد است. از آن زمان یارانه پنهان در اقتصاد ایران جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد که بررسی‌ها حکایت از آن دارد سالانه بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان از سوی دولت پرداخت می‌شود که تنها ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از این مبلغ در بودجه قرار دارد و این در حالیست که بر اساس لایحه بودجه سال جاری اعتبارات هزینه‌ای حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به مصوب سال گذشته ۹.۱ درصد افزایش دارد و مدیران بودجه‌ای معتقدند این رقم از سیاست کنترل و کاهش هزینه‌ها و عدم پیروی از تورم پیش بینی شده برای سال آینده حکایت دارد. ابعاد اثرگذار معیشتی و تولیدی در کنار محدودیت‌های درآمدی دولت در شرایط تحریمی موجب شده منابعی که در قالب یارانه‌های پنهان، فرا بودجه‌ای و بودجه‌ای تخصیص می‌یابد بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.

چرا افزایش حقوق ۴۰۰ هزار تومانی برای همه واریز نشد؟

در کنار مباحث یارانه پنهان در بودجه سال جاری افزایش حقوق ۴۰۰ هزار تومانی برای همه کارکنان یکی دیگر از مواردی بود که بررسی‌ها بر روی آن بسیار مورد توجه قرار گرفت و در نهایت طی مصوبات مجلس به طور یکسان ۴۰۰ هزار تومان به حقوق کارکنان و بازنشستگان در کنار ۱۰ درصد افزایش حقوق افزوده شد. با توجه به تجربه سال‌های گذشته افزایش حقوق آنچنان در فروردین ماه محاسبه و پرداخت نمی‌شد اما در روزهای پایان فروردین محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه تاکید کرده بود که باید این افزایش حقوق در اولین ماه سال لحاظ شود اما با وجود این تاکید تمام کارکنان در فیش واریزی خود این افزایش حقوق را ندیده‌اند که با توجه به پیگیری‌های خبرنگار ایسنا می‌توان گفت سازمان برنامه و بودجه طبق اعلام خود منابع لازم را تخصیص داده و باید این پرداخت انجام شود و اگر در این رابطه واریزی صورت نگرفته، دستگاه‌های مربوطه باید پاسخگو باشند که طبق چه شرایطی موفق به پرداخت ۴۰۰ هزار تومان نشده‌اند. هر چند در این بین روند پرداخت‌ها در خزانه بعد از ابلاغ تخصیص مورد توجه است.

کاهش ۴ درصدی نرخ سود سپرده

سال جاری به عنوان سال رونق تولید نام گرفت و تمام فکر و ذکر بانک‌ها در کنار رفع مشکلات سیل زدگان، ارائه تسهیلات برای رونق تولید است که البته این موضوع در سال‌های گذشته به شکل و شمایل دیگری پیگیری شده بود اما خروجی مد نظر حاصل نشد و به نظر می‌رسد مشکل بنگاه‌های تولیدی و صنعتی تنها سرمایه در گردش نیست. در این رابطه وزیر امور اقتصادی و دارایی به بانک مرکزی پیشنهاد کرد که نرخ متوسط سپرده قانونی را ۴ درصد کاهش دهیم تا قدرت اعطای تسهیلات بیشتر شود و این مبلغ را در جهت تولید بیشتر و تکمیل پروژه‌های نیمه تمام هدایت کرد. این گفته دژپسند روی کاغذ گفته بسیار خوب و مناسبی است اما تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که تسهیلاتی که برای رونق تولید و ادامه چرخه حیات بنگاه‌های اقتصادی در نظر گرفته می‌شد در محل‌های دیگری مورد استفاده قرار گرفته است و در کنار آن بررسی پرونده بانک سرمایه و حسین هدایتی گواه این مطلب است.

مخالفت با قیمت‌های غیرکارشناسی مسکن مهر

در ماه‌های اخیر برخی افراد سودجو در فضای مجازی قیمت محصولات عرضه شده همچون مسکن، خودرو و موتورسیکلت را بسیار بالاتر از نرخ واقعی اعلام می‌کنند که برخی کارشناسان معتقدند این موضوع جو روانی افزایش قیمت‌ها را به همراه دارد و ناخودآگاه بازار از این موضوع تأثیر می‌پذیرد. حال در این زمینه مهدی هدایت مدیرعامل شرکت عمران پردیس با بیان اینکه پردیس در مسیر رونق قرار گرفته و امسال ۴۰ هزار واحد مسکونی به افراد تحویل داده می‌شود، گفت: با قیمت‌های نجومی مسکن مهر و همچنین فروش واحدها به قیمت‌های پایین به سودجویان مخالف هستیم.

مسیر شاخص در سال جاری

در سال جاری شاخص بورس برای سه بار رشد قابل توجهی در دستور کار قرار داد که در نهایت منجر به رکورد زنی شاخص شد که این موضوع به عقیده بسیاری از کارشناسان به دلیل افزایش ارزش دلار و به تبع آن کاهش ارزش پول ملی بود. حال با این تفاسیر جای سوال دارد که آیا شاخص بورس در سال جاری رکورد زنی‌های دیگری در دستور کار خود قرار می‌دهد؟ در این رابطه مجتبی شهبازی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند صعودی قیمت‌ها در بورس گفت: در پی افزایش قیمت دارایی‌های مختلف بازار سرمایه از سایر بخش‌های اقتصادی عقب مانده و از نظر اقتصادی ارزش دارایی‌های این بخش به روز نشده است، در نتیجه این بازار پتانسیل مناسبی برای رشد دارد. در این زمینه باید گفت که بازار بورس به عنوان یک بازار تخصصی شناخته می‌شود و افراد غیر متخصص که دارای سرمایه سرگردان هستند آنچنان به این بازار ورود نمی‌کنند و صاحبان سرمایه‌های سرگردان عموماً به بازار مسکن، طلا، سکه و ارز و حتی خودرو ورود می‌کنند. در رابطه با بازار بورس محمدی رئیس سازمان بورس معتقد است ارزش بورس و فرا بورس در سال گذشته ۸۰ درصد افزایش پیدا کرده و این روند مستمری است. در پنج سال گذشته ۱۷.۵ درصد بورس رشد داشته که در یک ماه اخیر هم بازار سرمایه با ۱۲ درصد رشد مواجه بوده و رشد تأمین مالی ۵۴ درصد افزایش داشته و ۱۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که البته نسبت به اهدافی که در بازار سرمایه است انتظارات بیشتری برای توسعه ابزارهای مالی وجود دارد.

علاقه افراد به مشاغل خانگی رشد کرد

در سال‌های اخیر به واسطه افزایش هزینه و کاهش قدرت خانوار و البته رشد تحصیل در بین خانم‌ها، خانم‌ها نقش قابل توجهی در درآمد خانوار ایفا می‌کند و با رشد فضای مجازی و کسب و کارهای نوین، شغل‌های مختلف که ارتباط قابل توجهی با مشاغل و علایق خانم‌ها دارد رشد داشته است، بررسی‌ها نشان از آن دارد که ۸۲ درصد زنان و ۱۸ درصد مردان علاقمند ورود به کسب و کارهای خانگی هستند، شاید در نگاه اول مشاغل خانگی آنچنان جایگاهی در اقتصاد خانوار و جامعه نداشته باشد اما در حال حاضر چین، ایتالیا، استرالیا و انگلستان از جمله کشورهای موفق در زمینه توسعه کسب و کار خانگی و کارآفرینی خانوادگی به شمار می‌روند.

بی‌توجهی بازار اروپا به اجناس ایرانی

در سال‌های نه چندان دور بازار اروپا تا حد قابل توجهی در اختیار بازار محصولات سنتی و کشاورزی ایران بود که فرش دستباف ایرانی، زعفران و پسته تأییدی بر این گفته است اما با ورود رقبایی همچون چین، پاکستان، افغانستان و حتی کشورهای حوزه خلیج فارس رفته رفته بازار صادراتی ایران در اروپا آب رفت و کوچک شد تا جایی که ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی حدود ۹.۵ میلیارد یورو به اتحادیه اروپا صادرات داشته که این عدد در قیاس با سال قبل از آن، کاهش شش درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که عراق که در سال ۲۰۰۷ حدوداً معادل نیمی از ارزش صادراتی کالاهای ایرانی را به اروپا صادر می‌کرد، در جدیدترین آمار با حدود ۱۶.۴ میلیارد یورو صادرات، ۱.۵ برابر ایران به اروپا صادرات داشته است.

عربستان سعودی نیز از ۲۰۱۶ بار دیگر منحنی صادراتی خود به اروپا را مثبت کرده و با رسیدن به عدد ۳۱ میلیارد یورو بیش از سه برابر ایران صادرات داشته است.

بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی اتاق بازرگانی تهران، دیگر رقیب اقتصادی ایران در منطقه نیز ترکیه است که در سال‌های اخیر میزان صادرات خود به اروپا را بیش از ۱.۶ برابر کرده و به عدد ۷۶ میلیارد یورو رسیده است.

تغییر در قوانین بیمه حوادث

یکی از اخباری که در روز جاری در حاشیه افتتاح نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک و بیمه منتشر شده خبر تصویب لایحه جدید بیمه منازل با پرداخت ماهیانه ۵ هزار تومان است که رئیس کل بیمه مرکزی این خبر را بیان و اعلام کرده در صورت تصویب لایحه صندوق بیمه حوادث طبیعی، ۳۰ میلیون واحد مسکونی تا سقف ۳۰ میلیون تومان بیمه می‌شوند که هزینه این بیمه‌نامه‌ها حدود ۱۲۰ هزار تومان است که نیمی از آن را دولت پرداخت می‌کند و نیم دیگر را مردم ماهانه ۵,۰۰۰ تومان می‌پردازند. این خبر بسیار خوب و امیدوار کننده است که در صورت ایجاد بلایای طبیعی حداقل خانه افراد بیمه است اما نکته مهم در این زمینه آن است که در ایران افراد آنچنان علاقه‌ای به خرید بیمه نامه ندارند و عموماً این موضوع در پی عدم آگاهی افراد نسبت به بیمه و موضوعات مرتبط با آن است.

بانک‌ها دلار را چند می‌خرند؟

بانک‌ها برای امروز هر دلار آمریکا را تا ۱۳ هزار و ۳۹۰ تومان از مردم خریداری کردند و این در حالی است که هر یورو تا ۱۵ هزار و ۵۰ تومان خریده شده است. همچنین ارز مسافرتی با قیمت ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان عرضه شد که به گفته بانک‌ها، آنها قیمت را بر اساس نرخ قیمت بازار آزاد اعلام می‌کنند. در مجموع در صرافی‌های بانک‌ها امروز، قیمت دلار تا حدود ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان و یورو تا ۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان داد و ستد شد. امروز همچنین قیمت سکه طرح جدید ۴ میلیون و ۸۵۵ هزار تومان، سکه طرح قدیم ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان و ربع سکه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود.

منبع: ایسنا

728