آشنایی با بازی‌های قدیمی و سنتی ایرانی ها

بازی‌های سنتی قدیمی همچون هفت سنگ، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و ... ریشه در سنت های دیرینه مردم ایران دارد و هنوز نسلی که با این بازی ها اوقات فراغت خود را سپری می کردند، هستند و فقط از آنها به عنوان خاطرات کودکی یاد می کنند.
بازی‌های سنتی قدیمی همچون هفت سنگ، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و ... ریشه در سنت های دیرینه مردم ایران دارد و هنوز نسلی که با این بازی ها اوقات فراغت خود را سپری می کردند، هستند و فقط از آنها به عنوان خاطرات کودکی یاد می کنند.

این روزها، وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های جدید خود را در دل مردم جای کرده اند و این بازی ها به دست فراموشی سپرده شده اند. اما لذتی که در آنها هست را هیچ بازی کامپیوتری یا معاشرت مجازی نمی تواند به انسان بدهد. هیجان و شادی وسطی و جیغِ خوشحالی از بُل گرفتن چیزی نیست که بتوان در دورهمی های ساده این روزها آن را تجربه کرد.

برای یادآوری روش بازی این سرگرمی ها تعدادی از آنها را انتخاب کرده و برایتان توضیح داده ایم. بلکه وسوسه بشوید تا به یاد دوران کودکی آنها را با دوستان خود دوباره تکرار کنید.

قَرَه گُردُم

تعداد بازیکنان: ۸ نفر به بالا

این بازی با گروه بندی آغاز می شود. تعداد نفرات هر گروه باید مساوی باشد، افراد هر دو گروه برابر هم قرار می گیرند و هر کسی یاری از دسته مقابل را برای خودش مشخص می کند و از میان خود ۲ نفر را به عنوان «اوستا» انتخاب می کنند و بازیکنان به روش گل یا پوچ، برنده می شوند و به همراه اوستا حرکت می کنند تا در جاهای مختلف مخفی شوند. پس از این که اوستا، تمامی افراد دسته خود را مخفی کرد به نزد گروه دوم بر می گردد و جای اوستاها عوض می شود و به عبارتی اوستای گروه مخفی شده در رأس گروه جوینده قرار می گیرد.

گروه برای جستن یاران دسته اول حرکت می کنند، در حالی که اوستا در جلوی آن ها حرکت می کند و با صدای بلند می گوید: «یرنگزه محکم ساخلنگ هوی» (جایتان را محکم نگهدارید) و این گفته را مرتبا تکرار می کند.

اگر گروه جست وجوگر یکی از مخفی شدگان را ببیند به اوستای آن ها نشان می دهد و زمانی که اوستا تأیید کرد که او درست تشخیص داده است با صدای بلند می گوید: «قره گردم» (سیاهی دیدم)؛ با گفتن این کلمه تمامی افراد جوینده با سرعت به طرف محل اولیه «ملته» حرکت و مخفی شدگان هم آن ها را تعقیب می کنند و اگر افرادی که پنهان شده بودند یار مشخص شده اش را قبل از این که به ملته برسد، بگیرد از همان محل تا ملته از او سواری می گیرد.

بازی در دور بعد با پنهان شدن گروه اول اجرا می شود، ضمن این که یک امتیاز نیز کسب می کنند ولی اگر گروه اول موفق به گرفتن افراد گروه دوم نشوند جای دو گروه عوض می شود و گروه دوم باید مخفی شوند. این بازی با توافق گروه و زمان خسته شدن آنان ادامه می یابد.

بازی محلی چاله شیطان

تعداد بازیکن: 3 الی 8 نفر

ابزار لازم: یک عدد توپ کوچک مانند تنیس

بعد از مشخص کردن محدوده زمین بازی، در یک طرف آن، گودال کوچکی به صورت چاله که تقریبا به اندازه قطر توپ است می کَنَند که نامش خانه یا مات شیطان است.

در اطراف خانه شیطان، به تعداد بازیکن‌ها، چاله هایی با همان کیفیت ایجاد می شوند که هر کدام به یکی اختصاص دارد و خود در کنارشان می ایستند.

یکی به قید قرعه، از فاصله 1.5 متری به طور نشسته، توپ را روی زمین گذاشته و به سوی چاله ها می غلتاند که ممکن است یکی از چهار حالت زیر پیش بیاید:

1. به هیچکدام از چاله ها نیفتد: باز حق غلتاندن توپ را دارد.

2. به چاله متعلق به خود بیفتد: باز دوباره آن را می غلتاند.

3. به چاله یکی دیگر از بازیکنان بیفتد: در آن صورت بایستی صاحب گودال را روی کولش بگیرد و این بار با دقت و تمرکز حواس بیشتری توپ را بغلتاند.

4. و اگر توپ در خانه یا چاله شیطان قرار گرفت؛ به عنوان شیطان فورا به طرف (توپ) دویده، آن را برمی دارد و به طرف سایر بازیکنان پرتاب کند تا یکی از آنها را بزند و از نقطه برخورد تا کنار چاله ها از او سواری کول بگیرد و بازیکنی که مورد اصابت توپ قرار گرفته بعد از سواری دادن روی خط شروع بازی می ایستد و به عنوان شیطان توپ را می غلتاند.

بدیهی است وقتی که توپی روی زمین بازی به طرف چاله ها می غلتد، بازیکنان نظاره گر کنار چاله ها، منتظر نتیجه هستند تا چنانچه اگر توپ در چاله شیطان افتاد، فرار را بر قرار ترجیح دهند و از ضربه توپ شیطان و سواری دادن و شیطان شدن و غیره در امان باشند.

تله پاتی با سکه

چند نفر از دوستان خود را دور یک میز بنشانید و چهار سکه هم شکل را در چهار گوشه یک کلاه قرار دهید .

سپس به یکی از حضار بگویید که در غیاب شما یکی از سکه ها را برداشته و تاریخ آن‌را به خاطر بسپارد. سپس به دست سایر دوستان بدهد تا آنها نیز تاریخ سکه را تماشا کنند و در کلاه بگذارند. پس از چند لحظه سکه مورد نظر را حدس می زنید.

راز: با پشت دست سکه ها را لمس و هرکدام را که گرمتر بود به عنوان سکه انتخابی معرفی کنید.

منبع: خرداد

10