گزارشی از بازار فروش تجهیزات كمكتنفسی در روزهایی كه هوا نیمه خاكستری است/اكسیژن به نرخ هوای آلوده
رفت‌وآمد پی در پی كارگرانی كه جنس‌هایشان را روی چرخ‌دستی‌ها حمل می‌كنند و شلوغی سر فروشندگانی كه بسیاری از آنها اصلا مجال حرف زدن ندارند، از رونق بازار تجهیزات كمكتنفسی حكایت می‌كند.
رفت‌وآمد پی در پی كارگرانی كه جنس‌هایشان را روی چرخ‌دستی‌ها حمل می‌كنند و شلوغی سر فروشندگانی كه بسیاری از آنها اصلا مجال حرف زدن ندارند، از رونق بازار تجهیزات كمكتنفسی حكایت می‌كند؛ بازاری كه امسال نیز به رسم هر سال، با سرد شدن هوا در فصل‌های پاییز و زمستان و فراگیر شدن آلودگی هوا در بیشتر كلانشهرها داغ شده است.
جان گرفتن دوباره بازار فروش كپسول اكسیژن، دستگاه اكسیژن‌ساز و دیگر تجهیزات كمكتنفسی، ناشی از هوای آلوده‌ای است‌كه این روزها جان بسیاری از شهروندان را تهدید می‌كند.
این موضوع را می‌توان با اندكی گشت و گذار در بورس فروش تجهیزات پزشكی پایتخت، یعنی سه‌راه جمهوری و خیابان ولیعصر و صحبت با كسبه این محل فهمید. اما وقتی خیابان ولیعصر را كمی بالا و پایین می‌كنیم، می‌فهمیم كه تنگ شدن نفس‌های بیماران در ایام آلودگی هوا، جیب برخی از سودجویان را عجیب پر می‌كند؛ زیرا بازار تجهیزات كمكتنفسی، گرفتار چنگال سودجویانی است كه همیشه برای ماهی گرفتن از آب گل‌آلود آماده‌اند و هر سال با بیشتر شدن نیاز مردم به این تجهیزات و رونق فروش آنها، قیمت‌ها را به نحو سرسام‌آوری بالا می‌برند.
بیشتر فروشندگانی كه مغازه‌هایشان در گوشه و كنار سه‌راه جمهوری قرار گرفته است، این موضوع را تایید می‌كنند. امیر، كه در طبقه همكف یكی از مجتمع‌های تجاری معروف سه‌راه جمهوری تجهیزات كمكتنفسی می‌فروشد، یكی از این فروشندگان است.
خودش در میان انواع كپسول‌های فولادی و آلومینومی اكسیژن نشسته است و كارگرش كارتن‌های دستگاه‌های كمكتنفسی الكتریكی را یكی‌یكی روی یكدیگر می‌چیند. «از ماه آبان به بعد كه آلودگی هوا تشدید می‌شود، درخواست مردم نیز برای خرید تجهیزات كمكتنفسی به‌خصوص كپسول اكسیژن افزایش پیدا می‌كند. در این میان واردكنندگان این كپسول‌ها نیز هر جور كه دلشان می‌خواهد روی آن قیمت می‌گذارند.»
امیر برای اثبات حرف‌هایش، قیمت كپسول‌های ده لیتری اكسیژن در اواخر تابستان امسال را با قیمت كنونی این كپسول‌ها مقایسه می‌كند. «من این كپسول‌ها را در ماه شهریور به قیمت 150هزار تومان از واردكننده می‌خریدم و 180 هزار تومان به مشتری می‌فروختم، اما اوایل دی، یعنی بار آخری كه این كپسول‌ها را تهیه كردم، 400 هزار تومان برای هر كپسول پول دادم و به قیمت 440 هزار تومان هم می‌فروشم.»
در میان فروشندگان تجهیزات پزشكی، امیر تنها كسی نیست كه افزایش قیمت تجهیزات كمكتنفسی در ایام تشدید آلودگی هوا را تایید می‌كند، بلكه در این بازار افراد دیگری را نیز می‌توان پیدا كرد كه روی این موضوع صحه می‌گذارند. آقای محسنی از جمله همین افراد است. مردی كه فروشگاه نسبتا كوچكش در انتهای یكی از كوچه‌های باریك خیابان ولیعصر، كمی پایین‌تر از خیابان جمهوری قرار گرفته.
وقتی از محسنی درباره افزایش قیمت تجهیزات كمكتنفسی در فصل‌های سرد سال می‌پرسیم، او به مانومترهای گوشه مغازه‌اش اشاره می‌كند که یکی از قطعات مهم تجهیزات کمک تنفسی است. « این مانومترها را ببین. اینها به كپسول‌های اكسیژن وصل می‌شوند و برای تنظیم فشار گاز خروجی از كپسول‌های اكسیژن كاربرد دارند. مانومترها هم انواع چینی دارند و هم انواع ایرانی. اما امسال در عرض كمتر از شش ماه، هم قیمت نمونه‌های ایرانی بالا رفته و هم قیمت نمونه‌های چینی. مثلا تابستان قیمت مانومترهای ایرانی بین 40 تا 50 هزار تومان بود، اما اكنون این مانومترها بین 90 تا 140 هزار تومان فروخته می‌شوند، مانومترهای چینی هم در این مدت از حدود صدهزار تومان به 200 تا 250 هزار تومان رسیده است.»
نفس‌های وابسته به نرخ دلار
اما در میان بیمارانی كه با مشكلات تنفسی دست و پنجه نرم می‌كنند، افرادی هستند كه حتی با استفاده از كپسول‌های اكسیژن نیز نمی‌توانند به‌راحتی نفس بكشند و برای برطرف شدن مشكلات تنفسی‌شان باید از تجهیزات كمكتنفسی الكتریكی استفاده كنند.
دستگاه اكسیژن‌ساز متداول‌ترین این تجهیزات است كه برای افزایش خلوص اكسیژن موجود در هوا و هدایت اكسیژن خالص به ریه بیماران تنفسی به كار می‌آید. همچنین می‌توان از سی‌پپ و بای‌پپ به عنوان دستگاه‌هایی رایج در میان تجهیزات كمكتنفسی نام برد. این دو دستگاه مورد نیاز افرادی است كه هنگام خواب دچار اختلالات تنفسی شدید می‌شوند.
استفاده از این دستگاه‌ها، تابستان و زمستان نمی‌شناسد، زیرا مشكلات ریوی بیمارانی كه به آنها احتیاج دارند، دائمی است و هوا پاك باشد یا آلوده، این بیماران نای نفس كشیدن عادی را ندارند. اما با وجود این، باز هم هر سال افزایش قیمت زمستانه تجهیزات كمكتنفسی، گریبانگیر این دستگاه‌ها نیز می‌شود.
البته افزایش قیمت این دستگاه‌ها در زمستان امسال، با شیب بسیار بیشتری از سال‌های قبل اتفاق افتاده است كه به نظر می‌رسد در كنار شوك روانی ناشی از تشدید آلودگی هوا، وقوع اتفاق مهم دیگری نیز در چندبرابر شدن قیمت دستگاه‌های كمكتنفسی در ماه‌های اخیر، مؤثر بوده باشد.
در این میان، وقتی پای صحبت‌های فروشندگان تجهیزات پزشكی می‌نشینیم، می‌فهمیم كه سرنخ این افزایش قیمت غیرمنتظره مانند خیلی از گرانی‌های دیگر سال 97، در دستان دلار است كه این روزها در بازار تجهیزات پزشكی نیز قدرت‌نمایی می‌كند.
آقای رضوی، یكی دیگر از فروشندگان سه‌راه جمهوری: «كالاهای مختلف بازار تجهیزات پزشكی از جمله دستگاه‌های كمكتنفسی، به این دلیل افزایش قیمت داشته‌اند كه دولت از ماه تیر به بعد دیگر به واردات هیچ‌كدام از این تجهیزات ارز دولتی اختصاص نداد و همین موضوع باعث شد قیمت این محصولات در كمتر از شش ماه، دو تا سه برابر شود.»
از سوی دیگر به گفته این فروشنده، چون نظارت دقیقی روی بازار تجهیزات پزشكی وجود ندارد، در ماه‌های اخیر بعضی از واردكنندگان و فروشندگان این بازار، قیمت این تجهیزات را حتی بیشتر از مابه‌التفاوت نرخ ارز آزاد و دولتی بالا برده‌اند.
رضوی برای حرف‌هایش شاهد مثال هم می‌آورد: «قیمت دستگاه‌های اكسیژن‌ساز چینی ما تابستان امسال بین دو میلیون تا دو میلیون و 400هزار تومان بود، اما امروز قیمت این دستگاه‌ها به چهار میلیون و 800 هزار تا پنج میلیون و 500 هزار تومان رسیده است. همچنین دستگاه‌های اكسیژن‌ساز آمریكایی كه شش ماه پیش بین شش تا هشت میلیون تومان قیمت داشتند، امروز بین 15 تا 20 میلیون تومان فروخته می‌شوند.»
البته همه دستگاه‌های كمكتنفسی الكتریكی موجود در بازار، خارجی نیست و در چند سال گذشته، ایرانی‌ها نیز توانسته‌اند به این بازار راه پیدا كنند و دستگاه‌هایی مانند اكسیژن‌ساز، سی‌پپ و بای‌پپ را بسازند. اما براساس صحبت‌های فروشندگان بازار تجهیزات پزشكی در ماه‌های گذشته قیمت نمونه‌های ایرانی این دستگاه‌ها نیز بیش از دو برابر شده است، به‌عنوان مثال، شش ماه پیش یك دستگاه بای‌پپ ایرانی حدود چهار میلیون و 300 هزار تومان فروخته می‌شد، اما امروز قیمت آن از ده میلیون تومان نیز بالاتر رفته است.
آشفته‌بازار تجهیزات پیش چشم ناظران
برخی فروشندگان تجهیزات پزشكی اذعان دارند قیمت كالاها در بازار تجهیزات پزشكی، زیر دید نظارتی دستگاه‌های مربوط نیست و به همین دلیل، برخی سودجویان براساس نیاز مبرم خانواده‌های بیماران به این تجهیزات، كالاهایشان را با قیمت‌های بسیار بالاتر از قیمت واقعی به مردم می‌فروشند. این اتفاق باعث ایجاد فشار مضاعف بر بیمارانی شده است كه به این تجهیزات حتی بیشتر از انواع داروها برای حفظ جانشان نیازمندند. از سوی دیگر، برداشته شدن ارز دولتی از روی تجهیزات كمكتنفسی، نشان می‌دهد برخی سیاستگذاران تا چه حد نسبت به سلامت بیماران ریوی بی‌تفاوتند.
در این شرایط، خانواده‌های بیماران تنفسی كه برخی از آنها در تنگنای معیشتی این روزها، در خرج روزمره خود نیز مانده‌اند، ناچارند به جای این كه نیاز بیمار خود را با دستگاه‌های نو و با كیفیت برطرف كنند، به خرید تجهیزات بی‌كیفیت و دست دوم روی بیاورند. اتفاقی كه می‌توان با اندكی سرك كشیدن به سایت‌های اینترنتی فروش اجناس دست دوم و دیدن آگهی‌های پرشمار خرید و فروش كپسول اكسیژن و دستگاه اكسیژن‌ساز از رواج آن مطمئن شد. اگر هم در این اوضاع خانواده‌ها نخواهند تجهیزات كمكتنفسی مورد نیاز بیمارشان را از این سایت‌ها تهیه كنند، باید كفش‌های آهنی به پا كرده و بازار تجهیزات پزشكی را آن‌قدر بگردند تا گرفتار سودجویانی نشوند كه كالاهایشان را با قیمت‌های دلخواه خود عرضه می‌كنند.
منبع: جام جم
1981
