هر ۳ تالاب طبیعی همدان با خشکسالی رو به رو هستند

عباس ایزدی در بازدید علمی_آموزشی دبیران از تالاب‌های استان با اشاره به اهمیت و نقش بسیار مهم معلمان در فرهنگ‌سازی و تربیت نسل آینده، گفت: به منظور آشنایی دبیران درس انسان و محیط‌زیست پایه یازدهم دوره متوسطه با اهمیت تالاب‌ها، ارزش‌های آن‌ها، فواید، کارکردها و راه‌های حفظ اکوسیستم آن‌ها این بازدید صورت گرفته است.

وی با بیان این‌که تالاب‌ها به عنوان بارزترین زیبایی خلقت هیچ جایگزینی ندارند، مطرح کرد: متأسفانه در طول تاریخ این نعمت‌های الهی همواره مورد ظلم انسان‌ها واقع شده‌اند؛ در گذشته بین مردم، تالاب‌ها یک اراضی بی‌فایده، مضر، باتلاق و یا مرداب تصور می‌شدند، همین افکار نادرست زمینه‌ای را برای رفتار خصمانه انسان‌ها و صدمه رساندن به آن‌ها را فراهم کرده‌بود.

ایزدی با اشاره به فواید وجود تالاب‌ها، عنوان کرد: ذخیره سیل و سیلاب، بهبود کیفیت آب، زیستگاه پرندگان آبزی و آبزیان، جلوگیری از طوفان، جذب گردشگر و تأمین کننده آب سفره‌های زیرزمینی از جمله تأثیرات مهم این نعمت‌های الهی در زندگی انسان‌ها هستند.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست طبیعی استان همدان نیز از وجود ۲۷ تالاب در کل استان خبر داد و گفت: تنها ۳ تالاب طبیعی در استان وجود دارد که متأسفانه تمامی آن‌ها با خشکسالی روبه‌رو هستند.

کاظمینی در توضیح تالاب براساس تعریف کنوانسیون بین‌المللی رامسر، عنوان کرد: تالاب‌ها شامل دریاچه، رودخانه، برکه، مرداب، چمنزار مرطوب، شالیزار، تورب زار، واحه، مصب رودخانه، دلتاها، سواحل جزر و مدی، سواحل دریا، مانگرو، صخره‌های مرجانی، مخازن آب، استخرهای پرورش ماهی و حوضچه‌های نمک هستند.

وی در رابطه با تالاب مصنوعی (انسان ساخت) شیرین سو، افزود: این تالاب در استان همدان یکی از اکوسیستم‌های آبی غنی غرب کشور بوده است؛ هم‌چنین وسعت محدوده تالاب در حدود ۳۰۰ هکتار و وسعت دریاچه آن ۴۳ هزار هکتار است.

وی با بیان این‌که این تالاب همه ساله در فصل مهاجرت پذیرای تعداد زیادی پرندگان آبزی و کنار آبزی است، اظهار کرد: به دلیل تنوع بالای اکولوژیکی منطقه، نیاز اساسی به برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی قوی وجود دارد؛ از این رو با پیگیری‌های به عمل آمده از سوی شورای عالی حفاظت از محیط زیست، این تالاب از سال ۸۹ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی گردیده است.

کاظمینی گرگ، سنجاب زمینی، شغال، روباه، مار آبی، لاک‌پشت و قورباغه را از جمله گونه‌های جانوری تالاب شیرین سو دانست و خاطرنشان کرد: بیشترین تنوع گونه‌ای مربوط به تیره Anatidae ، خوتکای معمولی، اردک سر سبز در این تالاب است. هم‌چنین گونه‌های پرستوی دریایی بال سفید، چنگر، لک لک، کشیم گردن سیاه و سلیم طوقی بیشترین فراوانی را درماه‌های گرم سال و فصول بهار و تابستان دارند.

وی ادامه داد: طبق قوانین حفاظتی، این کریدورهای ارتباطی دارای ارزش حفاظتی بالایی بوده و نقش مهمی در برقراری ارتباط بین زیستگاه مختلف درمسیر مهاجرت ایجاد می‌کنند.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست طبیعی استان همدان شکار پرندگان، تجاوز به اراضی واقع در حریم تالاب شیرین سو، اجرای بیش از ظرفیت در حوزه آبریز و آلودگی آب ناشی از فاضلاب‌های روستایی را از جمله تهدیدات و تعارضات وارد بر این تالاب دانست و بیان کرد: سیستم آموزش و آگاهی همگانی، نصب تابلوهای هشداردهنده و تبلیغاتی در طرفین تالاب، نصب مارکرهای بتنی، نصب سطل زباله، ساخت آبشخور مناسب و به تعداد کافی در محل چشمه بالادست و اجرای حفاظ و مانع در اطراف دریاچه از جمله راهکارهای مناسب برای حفظ این تالاب مصنوعی است.

مدیر کل اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان ملایر نیز با بیان این‌که تالاب طبیعی آق‌گل به ثبت ملی رسیده است، مطرح کرد: این تالاب از لحاظ وجود مواد غذایی مناسب برای پرندگان، یکی از غنی‌ترین آبگیرهای منطقه غرب ایران محسوب می‌شود؛ نزولات آسمانی، ذوب برف ارتفاعات اطراف، نهرهای فصلی، چشمه‌های حاشیه‌ای و طغیان رودخانه قره‌چای از منابع آبی این تالاب طبیعی هستند.

شعبانلو با اشاره به خشک شدن این تالاب در اواخر فصل بهار به‌دلیل فصلی بودن آن، گفت: این تالاب درطول پاییز و زمستان آبدار بوده و در فصل بهار از میزان آب آن کاسته می‌شود.

وی بارش کم باران، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، سدسازی‌های غیراصولی و حفر چاه‌های غیر مجاز را ازجمله عوامل خشکسالی این تالاب مهم دانست و خاطرنشان کرد: تولید گردوغبار، کاهش محصولات کشاورزی، ندادن حق‌آبه استان مرکزی، از بین رفتن پوشش گیاهی و نابودی روستاها ازجمله مضرات کاهش آب تالاب هستند.

شعبانلو تالاب‌ها را به عنوان بانک ژن معرفی کرد و گفت: آواز خوان، آبچیلیک، سرسبز، چنگر، باکلان، کشیم بزرگ، تنجه، حاجی لک‌لک، فلامینگو و خروس کولی ازجمله پرندگان آبزی و کنار آبزی این تالاب‌ها هستند.

وی با اشاره به وجود پرندگان کوه‌زی مانند عقاب طلایی و کبک معمولی در تالاب آق‌گل، اظهار کرد: گرگ، کفتار، قوچ‌میش، مارها، سوسمارها و مارمولک‌ها از دیگر حیوانات پستاندار و خزندگان بومی و یا مهاجر پذیر این تالاب هستند.

مدیر کل اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان ملایر در رابطه با راهکار حفاظت تالاب آق‌گل، گفت: کنترل وضعیت برداشت، بررسی تغییرات سالیانه کمی و کیفی تالاب، ایجاد بانک اطلاعات گونه‌های مهاجر آق‌گل، ارتباط مؤثر با مراجع ذی‌ربط برای جلوگیری از شکار و نظارت مستمر و کنترل شکار غیرمجاز از جمله موارد محافظت از این تالاب هستند.

شعبانلو با اشاره به ظرفیت بالای تالاب‌ها در جذب گردشگر و ورود سرمایه به داخل استان، مطرح کرد: درگذشته شهرهای مذهبی و تاریخی مورد استقبال گردشگران واقع می‌شدند اما در یک دهه گذشته منابع طبیعی و سرمایه‌های محیط‌زیستی نیز از دیگر دلایل جذب گردشگر و یا توریست به شمار می‌آیند.

منبع: ایسنا

10