رمزگشایی از «جعبه سیاه» اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری /پدرخوانده ها گذر قالیباف را به «نواصولگرایی» انداختند/برگ برنده ای که یکباره به دست روحانی افتاد

رها سپهری - یک سال بعد از انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، حال اظهارات اصولگرایانه از یک «جعبه سیاه» روایت می کند، جعبه سیاهی که دست راست قالیباف آن را روی میز گذاشته و با ابهام گویی تلاش دارد برخی ناگفته ها از پشت پرده تصمیم نهایی اصولگرایان برای قرار گرفتن پشت سر رئیسی را بازگو کند.

ماجرا از کجا کلید خورد؟

ابراهیم رئیسی که روز گذشته به عنوان مهمان یک جمع دانشجویی پشت تریبون قرار گرفته بود در میانه اظهاراتش گریزی نیز به انتخابات ریاست جمهوری زد. اظهاراتش اما آنجا که به قالیباف رسید گوش ها را تیزتر کرد، وقتی که گفت « آقای قالیباف نمی‌خواست کاندید شود و گفت که آمادگی دارم به شما کمک کنم، اما من گفتم مانع حضور هیچکس نخواهم شد . آقای قالیباف اظهار داشت پس من کاندیدا می شوم و بعد نگاه می کنیم به سنجش آرا و بعد نظرسنجی مناظره سوم طبق وعده‌شان کنار رفتند. البته من به هیچکس از کاندیداها نگفتم که شما نیایید»

اظهارات رئیسی درباره مراودات انتخاباتی‌اش با قالیباف دست اول و ناگفته بود آنقدر که به سرعت نزدیکترین فرد به سردار اصولگرایان را وارد گوی پاسخگویی کند.

حسین قربانزاده به فاصله ای کوتاه، پاسخ هایی کنایه ای و تا حدی مبهم به روایت انتخاباتی رئیسی داد. او در قالب جملاتی مبهم از پشت پرده هایی صحبت کرد که به عقیده علت کاندیداتوری و انصراف قالیباف در انتخابات بود،پشت پرده هایی که سبب شد گفتمان غالب انتخاباتی یکباره از مسائل اقتصادی به مباحث سیاسی شیفت کند و برگ برنده به دست روحانی بیفتد، از اینکه چرا برخلاف نظرسنجی ها که می گفت انصراف رئیسی به نفع قالیباف می تواند شوک انتخاباتی را رقم بزند اما تصمیم گیری نهایی برعکس نظرسنجی ها شد.

رمزگشایی از جعبه سیاه اصولگرایان

او تلاش کرده تلویحا از یک جعبه سیاه روایت کند که گویی پشت پرده تصمیمات آن روزهای جمنا و در شکل کلان تر اصولگرایان بوده است، جعبه سیاهی که بنا به اظهارات کنایه ای قربانزاده با تصمیم نادرست در چینش کاندیداها باعث شد زمین بازی از اقتصاد به سمت سیاست داخلی چرخش کند و برگ برنده را به دست حسن روحانی بدهد، از نگاه این چهره اصولگرا اگر بازی انتخابات در زمین اقتصادی باقی می ماند روحانی شانس پیروزی کمتری داشت و دقیقا در همین نقطه است که از نظر قربانزاده قالیباف می توانست با به چالش کشیدن سیاست های اقتصادی دولت آرا را به سمت خود جابجا کند اما تصمیم همان جعبه سیاه ناشناخته زمین بازی را جابجا کرده است.

« آقای رئیسی حرفی زده اند و گفته اند که آقای قالیباف نمی خواست کاندیدا ‌شود، بالاخره این، یک جعبه سیاهی دارد؛ پس چه شد که آقای قالیباف در انتخابات حضور پیدا کرد؟ ،آقای ‌قالیباف می دانست که وقتی زمین بازی در انتخابات از اقتصاد به سمت سیاست پیچید و بهترین کمپین انتخاباتی برای جریان ‌اعتدال و دولت شد؛ چون از فضایی که باید درباره عملکرد اقتصادی چهارساله پاسخگویی داشته باشند به سمت منازعه ای رفت ‌که مثلا اگر عده ای بیایند، در پیاده روها دیوار می کشند. قاعدتا ترکیب کاندیداها این اجازه را به آقای روحانی داد که زمین بازی ‌را عوض کند. در این زمین آقای قالیباف شانس کمتری برای ابراز وجود، عرض اندام و مقابله با رقیب داشت. بنابراین قبل از ثبت نام، وقتی مشخص شد که ترکیب کاندیداها به چه سمتی می رود، خود به خود کمپین سیاسی به ‌سمت غلبه حوزه سیاست داخلی بر اقتصاد رفت؛ اقتصادی که مشکل اصلی مردم بود. پس با این اتفاق باید رفت و آن جعبه سیاه را ‌کشف کرد.‌

گلایه ها از مجبور شدن قالیباف به انصراف از کاندیداتوری بخش دیگر اظهارات این فرد نزدیک به شهردار پیشین بوده است، او با افشای چند نظرسنجی که قالیباف را رقیب اصلی روحانی نشان می دادند تاکید می کند اگر رئیسی به نفع قالیباف انصراف می داد شوک انتخاباتی را اصولگرایان وارد می کردند و می توانستند به خوبی از آن بهره ببرند ولی بازهم همان جعبه سیاه شوک را اشتباهی وارد کرده است« در مورد اینکه چرا آقای قالیباف کنار رفت و این موضوع چه معادله ای داشت، باید گفت آن ‌معادله این است که جریان اصولگرایی در هفته پایانی به دلیل فاصله ای که در نظرسنجی ها با آقای روحانی داشت، به یک شوک ‌نیاز داشت. یعنی اگر با دست فرمان همان نظرسنجی ها جلو می رفت، معلوم بود که آقای روحانی رییس جمهور می شود. بنابراین ‌قاعدتا باید شوکی وارد می شد و ما معتقد بودیم که با کنار رفتن آقای رئیسی به نفع آقای قالیباف، شوک بزرگتری رقم می خورد؛ ‌زیرا این اتفاق همان سبد رای را حفظ می کند ضمنا قریب به اتفاق سبد آرای آقای رئیسی به سبد آرای آقای قالیباف می آمد و به ‌سمت سبد آقای روحانی نمی رود.‌ یعنی یک تحلیل تکنیکال سیاسی به ما می گفت با کنار رفتن آقای رئیسی، این شوک بزرگتر رقم می خورد؛ ولی در ‌عمل آن چیزی که اتفاق افتاد، دیدیم که ایشان حضور دارند و این شوک هم نیاز است و طبیعتا آقای قالیباف انصراف دادند ولی این شوک نتوانست تاثیر لازم را بگذارد.‌»

پدرخوانده ها طومار قالیباف را پیچیدند؟

جمنا و عملکردش در انتخابات ریاست جمهوری با گذشت یک سال از انتخابات ریاست جمهوری بازهم زیربوته نقد است، آن زمان در بحبوحه انتخابات هم انتقادات به رویه کاری این شورای اصولگرایانه و نحوه تصمیم گیری برای معرفی کاندیداها مطرح می شد تا آنجا که برخی تاکید می کردند از ابتدا هم کاندیدای نهایی مشخض بوده و پروسه طی شده تنها مانور دموکراتیک بودن سازوکار تصمیم گیری در این جمع اصولگرایانه بوده است. همان زمان که برخی از «پدرخوانده»هایی روایت می کردند که پشت پرده صحنه زمین بازی اصولگرایان را چینش می کردند و در آن چینش قالیباف بازیگر فرعی بود نه اصلی.

اینکه جعبه سیاه یا همان پدرخوانده ها عامل شکست اصولگرایان در انتخابات بودند یا نه را شاید تنها با چند کد مبهم ارزیابی دقیق کرد اما گویی اثرات آن را باید در تصمیمات این روزهای قالیباف و نزدیکانش جستجو کرد، خاصه آنجا که سردار پیشگام نواصولگرایی می شود تا مسیری جدید برای سیاست ورزی خود تعریف کند، مسیری که شاید کمتر گذار سردار را به سازوکارهایی از نوع جمنا بیندازد. مسیری که شاید در انتخابات بعدی قالیباف را با گفتمان اقتصادی وارد کورس رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری کند.

42