هشدار برای هالووین!
نوروز، چهارشنبه‌سوری، شب یلدا، سیزده به‌در. این‌ها جشن‌های متعلق به فرهنگ ایرانی است که فارغ از اینکه چقدر از اصل جشن فاصله گرفته، هنوز هم بین ایرانی‌ها رواج دارد.
دندان‌های بیرون‌زده یک اسکلت، لب‌هایی که با بخیه به هم دوخته شده، صورت سوخته یا خونین، دندان‌های نیش بزرگ در دهانی باز و... همه این‌ها کنار هم چهره‌هایی را می‌سازد که به‌اصطلاح دیدن آن‌ها کفاره دارد. هر‌چیز عجیب‌و‌غریبی که بخواهی اینجا وجود دارد؛ از پتک، عصا، گرز و تبر گرفته تا تاج پادشاهی و عصای جادوگری و خلاصه هر چیزی که خارج از عرف جامعه باشد، این روزها به‌خاطر مناسبتی خاص و بیگانه، در مغازه‌های شهر پیدا می‌شود و البته خریدار خودش را هم دارد.
نوروز، چهارشنبه‌سوری، شب یلدا، سیزده به‌در. این‌ها جشن‌های متعلق به فرهنگ ایرانی است که فارغ از اینکه چقدر از اصل جشن فاصله گرفته، هنوز هم بین ایرانی‌ها رواج دارد و افراد سعی می‌کنند حداقل این مناسبت‌ها را کنار هم سپری کنند. اما شاید تعداد جشن‌های بیشتری داشته‌ایم که حالا گرد فراموشی روی آن‌ها نشسته است و جای خالی آن‌ها را با جشن‌هایی که حتی خبری از اصل و نسب آن هم نداریم، پر کرده‌ایم، جشن‌هایی مانند هالووین.
هرچه ترسناک‌تر، بهتر
فروشگاه‌هایی که در آن‌ها ماسک و لباس‌های خاص می‌فروشند، کم نیستند، اما تجمع آن‌ها در نقاط بالای شهر بیشتر است و میتوان گفت چنین مغازه‌هایی در مناطق حاشیه‌ای و کم‌برخوردار اصلا یافت نمی‌شود.
ویترین مغازه‌ای در یکی از بولوارهای پرتردد و معروف مشهد از انواع و اقسام ماسک‌های وحشتناک و کلاه‌های رنگی پر است. ماسک و کلاه‌های بچه‌گانه بیشتر به‌شکل شخصیت‌های کارتونی هستند، اما ماسک‌های بزرگ‌سالان از اسکلت شروع و به گوریل، زامبی و هیولا ختم می‌شود. افزایش قیمت نقاب‌ها نیز با میزان ترسناکی آن‌ها ارتباط مستقیم دارد؛ هرچه ترسناک‌تر، گران‌تر.
البته نمادها و اجناس هالووین فقط به ماسک و نقاب ختم نمی‌شود. تم‌های مختلفی برای سبک لباس‌پوشیدن در این جشن وجود دارد مانند تم زندانی، بلوز و شلوار راه‌راه به‌همراه زنجیرهایی که دست، گردن و پا را در بند می‌کند. برای بچه‌ها هم تم لباس‌های کارتونی و جادوگرها موجود است. قیمت لباس زنبور عسل، دلقک و بت‌من بین ٩٠ تا ١٠٠هزار تومان و لباسی شبیه جادوگرها ١۵٠هزار‌تومان است. فروشنده مغازه می‌گوید: این جنس و لباس‌ها، خاص است؛ به‌همین دلیل قیمت بیشتری دارد.
هر یک از ماسک‌ها ۶٠هزار تومان، دست‌های مصنوعی آغشته به خون و از مچ قطع شده ۴٠هزار تومان و آن‌هایی هم که متحرک باشد، ۶٠هزار‌تومان قیمت دارد. یکی دیگر از فروشگاه‌ها در بولواری دیگر نیز انواع و اقسام لوازم را برای جشن وحشت دارد. فروشنده وقتی متوجه می‌شود نگاهم روی ماسک‌های ترسناک می‌چرخد، می‌گوید: بسته‌های گریم هالووین هم داریم. روی قفسه جاروی جادوگری، گرز و شمشیر هم هست.
در این روزها اگر دنبال خرید لوازمی مانند ریش و سبیل مصنوعی، تاج پادشاهی، کلاه‌گیس، خون مصنوعی و تاتو زخم، انواع کلاهخود، لیوان‌هایی با نقس برجسته اسکلت و... باشیم، نیازی نیست وقت زیادی صرف کنیم. همین که صفحه اینستاگرام یا برخی کانال‌های تلگرامی را باز کنیم، تبلیغات مختلفی در این‌زمینه می‌بینیم. بعضی‌ها لوازم را به‌صورت اینترنتی به فروش می‌رسانند و ویترین برخی مغازه‌های شهر که در حالت عادی، لوازم تولد می‌فروشند، پر می‌شود از نمادهای این جشن.
آرایش سه‌بعدی و ترسناک
«هالووین امسال با ما باشید»، «خاص باشید» و... ازجمله تبلیغ‌هایی است که بعضی سالن‌های زیبایی در صفحات مجازی خود می‌گذارند. این جشن فقط به پوشیدن لباس‌های خاص و عجیب‌و‌غریب منحصر نمی‌شود، بلکه تغییر چهره و گریم‌های ترسناک نیز از ملزومات شرکت در این جشن‌هاست.
برخی از سالن‌های زیبایی در چنین مناسبت‌هایی، خدمات آرایشی را با تخفیف ارائه می‌کنند و در کانال‌ها و صفحه‌های خود در فضای مجازی نیز با انتشار نمونه کارهای خود برای جشن‌های این‌‌چنینی، سعی در جذب مشتری دارند. این نوع آرایش کاری نیست که از دست هر کسی برآید؛ در‌واقع تبدیل چهره آدمیزاد به هیولا یا زامبی، لوازم و تخصص خودش را می‌طلبد و به همین دلیل بازار و مشتری خودش را هم دارد.
تبلیغ سبک‌های آرایشی وحشتناک و عجیب فقط به صفحه آرایشگاه‌ها ختم نمی‌شود. یکی از افراد حاضر در حوزه مدلینگ که تقریبا هر هفته سبک آرایشی یکی از آرایشگاه‌ها را به دنبال‌‌کننده‌های (فالوورهای) خود معرفی می‌کند، برای جشن هالووین نیز به‌سراغ یکی از سالن‌های زیبایی مشهد رفته است و مراحل انجام آرایش سه‌بعدی برای تبدیل‌شدن به چهر‌ه‌ای وحشتناک را به‌صورت زنده با مخاطبانش به اشتراک می‌گذارد و از تحفیف‌های ویژه این سالن برای آرایش مخصوص هالووین می‌گوید.
صفحه اینستاگرامی یکی از سالن‌های زیبایی در مشهد، تقریبا روزانه نمونه‌هایی از سبک‌های آرایشی متفاوت را بارگذاری می‌کند و در‌کنار آن می‌نویسد، «پذیرش محدود است، لطفا رزرو کنید.» یکی از نمونه‌‌کارهای این سالن زیبایی، صورتی است که به‌طور‌کامل سفید شده و جای چشم و ابروها را حفره‌ای کاملا سیاه پر کرده است. محفظه‌های بینی طوری سیاه شدهاند که انگار وجود ندارند. دور لب‌ها نیز به شکل بخیه آرایش شده است. نمونه دیگر زنی را نشان می‌دهد که روی پیشانی‌اش چشم دارد.
جشن‌های ایرانی را ترجیح می‌دهم اگر معرفی شوند
سارا یکی از جوانانی است که به مراسم متنوع علاقه‌مند است. او می‌گوید: پیگیر برگزاری یا شرکت در جشن هالووین نیستم، اما اگر در بین دوستان و آشنایان تولدی داشته باشیم که تقریبا هم‌زمان با هالووین باشد، تم هالووین را برای مهمانی انتخاب می‌کنیم. اما تابه‌حال به‌طور مشخص برای هالووین جشن نگرفته یا به این مناسبت به مهمانی دعوت نشده‌ایم.
سارا با اشاره به اینکه اطلاع چندانی از فلسفه جشن‌های خارجی ندارد، ادامه می‌دهد: برای جشن‌های خارجی تبلیغات زیادی می‌شود. به‌طور مثال حالا که نزدیک هالووین است، در کل دنیا تبلیغات دیده می‌شود. هرروز کلیپ‌های زیادی از هالووین در اینستاگرام به اشتراک گذاشته می‌شود. حتی سینماهای غرب با اکران فیلم‌های ترسناک به استقبال هالووین می‌روند. این نشان می‌دهد که جشن‌های خارجی جالب است یا حداقل آن را جالب نشان می‌دهند تا افراد جذب آن شوند.
او می‌گوید: جشن‌های ایرانی پررنگ نیست؛ یعنی همه نمی‌دانند این جشن‌ها چیست، چه زمانی و چطور اجرا می‌شود. اگر درباره جشن‌های ایرانی تبلیغ شود و این مراسم مصادف با یک جشن خارجی باشد، خودم ترجیح می‌دهم جشن ایرانی را برگزار کنم.
مناسبت‌ها، بهانه‌ای برای دورهمی
مریم، یکی دیگر از افرادی است که تقریبا هر سال، مناسبت‌های به‌خصوصی را جشن می‌گیرد، چون به نظرش این جشن‌ها جالب و بهانه‌ای برای کنار‌هم‌بودن است.
او می‌گوید: تا‌حدودی از فلسفه جشن هالووین خبر دارم. یعنی با برگزاری این جشن، ترس و بیم را از خودشان دور می‌کنند و به زندگی آرام بیشتر فکر می‌کنند؛ در‌واقع برای دوری از اهریمن و خرافات است.
مریم اضافه می‌کند: اگر به مناسبت‌هایی که در تقویم داریم مانند نوروز، روز طبیعت، روز معلم، روز دانشجو، روز دختر، روز زن، روز مرد و... نگاه کنیم، هر یک می‌تواند بهانه‌ای برای جشن باشد، اما متأسفانه خیلی از این شادی‌ها به تصویر کشیده نمی‌شود. یا مشکلات مردم به‌قدری زیاد شده که یادشان رفته و زمانی برای گذراندن اوقاتی به خوشی ندارند. به‌طور‌مثال من برای پسر کوچکم جشن آغاز سال تحصیلی و برای دخترم جشن هزار‌روزگی گرفتم.
او ادامه می‌دهد: از بُعد مذهبی تعداد جشن‌های ما چندین‌برابر جشن‌های خارجی است و من هر سال ولادت امام‌زمان(عج) را جشن و یک روز در ماه صفر را روضه می‌گیرم. هرسال با گذشت زمان و با‌وجود مشکلات زیاد مالی و اجتماعی، تلاش می‌کنم این مراسم پررنگ‌تر بشوند.
مریم می‌گوید: بین جشن‌های ایرانی و خارجی ترجیحی قائل نمی‌شوم؛ زیرا مهم پاسداشت آن‌هاست و از نظر من جشن هرچه باشد، زیباست. شاید چهارشنبه‌سوری ما همان هالووین و عید نوروز ما همان جشن سال نو غربی‌ها باشد.
جشن بیگانه در خانه ایرانی
همه این تبلیغات و وسایل ترسناکی که میتوان به‌راحتی در شهر پیدا کرد، نشان می‌دهد برخی مشهدی‌ها هم مانند بعضی دیگر از افراد در استان‌های دیگر، آماده برگزاری این جشن در خانه‌هایشان هستند که هیچ ارتباطی با فرهنگ ما ندارد. برخی دراین‌باره می‌گویند: برگزاری جشن‌های خارجی مانند هالووین در ایران درست مانند این است که خارجی‌ها نوروز را جشن بگیرند و سفره هفت‌سین پهن کنند.
هالووین، تنها جشنی نیست که ایرانی‌ها به‌سراغ آن رفته‌اند؛ جشن کریسمس، ولنتاین، طلاق و... نیز ازجمله مراسمی است که سنخیتی با آداب و فرهنگ ما ندارد، اما برخی آن را برگزار می‌کنند. اما واقعا دلیل گرایش برخی از ایرانی‌ها به این جشن‌ها چیست؟ شاید بتوان گفت امروزه برگزاری یا شرکت در این سبک مراسم برای بعضی‌ها پرستیژ اجتماعی به‌همراه دارد. جشنی که پیش از این در کشورهایی مانند چین، ژاپن، فیلیپین، سنگاپور، استرالیا، نیوزیلند، کانادا، ایالات متحده آمریکا و سوئد برگزار می‌شده و حالا چند‌سالی است که برخی ایرانی‌ها نیز به این تعداد اضافه شدهاند؛ در‌حالی‌که هالووین، یک جشن مسیحی و سنتی غربی است که مراسم آن ٣شبانه‌روز ادامه دارد و در شب ۳۱اکتبر (نهم آبان ماه) برگزار می‌شود.
مراسمی که ریشه در ترس و جهل دارد
ریشه این جشن به آیین باستانی «سامهِین» یا «شامِهین» برمی‌گردد. قوم «سلت» که حدود ٢هزار سال پیش در مناطقی از اروپا (ایرلند، انگلیس و فرانسه کنونی) زندگی می‌کردند، شروع سال جدید را هم‌زمان با برداشت محصولات کشاورزی در اول نوامبر جشن می‌گرفتند که برای آن‌ها نماد پایان تابستان و آغاز فصل تاریکی و سرما بود. از‌آنجا‌که در آن زمان با فرارسیدن فصل سرما، مرگ‌و‌میر بیشتر می‌شد، مردم باور داشتند که با برافروختن آتش و پوشیدن لباس‌های عجیب از پوست حیوانات و استفاده از صورتک‌های ترسناک یا قرار‌دادن سر‌بریده‌شده حیوانات روی سر خود می‌توانند ارواح سرگردان آن‌ها را از خود دور کنند یا حداقل مانع‌از شناسایی خود توسط آن‌ها شوند. این تصور در آن زمان بیشتر ریشه در جهل آنان درباره عوامل طبیعی
مانند سرمای زیاد در آن منطقه داشت که باعث افزایش مرگ‌و‌میر در آن‌ها می‌شد. آن‌ها جلو در خانه خود برای ارواح نوشیدنی و غذا می‌گذاشتند تا مانع‌از ورودشان به خانه شوند و در مسیرهای مختلف نیز شمع یا مشعل‌های بزرگ روشن می‌کردند تا ارواح بتوانند راه خود را برای بازگشت به دنیای دیگر پیدا کنند.
منبع: شهرآرا
728
