پرونده دانشجویان ستاره دار در کشور چه زمانی بسته می‌شود؟
مسوولان آموزشی معتقدند که نخستین بار در دهه ۶۰ بود که استعلام برای ادامه تحصیل برای دانشجویان صورت می‌گرفت.
«تو دانشگاه نمی‌گم شاگرد اول بودم٬ اما نمره‌هام همیشه خوب بود٬ دیگه برام مهم نیست٬ اونی که برام مهمه اینه که قلب من تو دانشگاهست. ستاره. ستاره‌ای که دانشگاه بهم داد»
این دیالوگ ایهام دار فیلم سینمایی «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان است. همان فیلمی که در دهه هشتاد به یکی از مهم‌ترین مسایل زندگی دانشجویان یعنی ماجرای دانشجویان ستاره دار پرداخت. فیلمی که هرچند سال‌هایی زیادی در کمد ماند اما در نهایت اکران شد و توانست نظر مخاطبان زیادی را به خودش جلب کند و بار دیگر دغدغه دانشجویان ستاره دار را بر سر زبان‌ها بیندازد.
اما دانشجوی ستاره دار به چه کسی گفته می‌شود؟ این مفهوم از چه تاریخی وارد ادبیات آموزشی کشورمان شد؟ در ادامه سعی داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم.
ستاره دار کیست؟
دانشجوی ستاره دار در ایران به افرادی گفته می‌شود که به خاطر فعالیت سیاسی و صنفی خارج از چارچوب‌های مشخص از تحصیل محروم شده‌اند. البته بسیاری معتقدند که نظرات شخصی در ستاره دار شدن دانشجویان تاثیر زیادی دارد و آنچنان هم سازوکار مشخصی برای محرومیت از تحصیل وجود ندارد.
چه کسی و چگونه می‌فهمد که دانشجوی ستاره دار است؟
در سال‌های ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بود که تعدادی از دانشجویان داوطلب تحصیلات تکمیلی در هنگام دریافت کارنامه قبولی خود در کنار نامشان یک ستاره مشاهده کردند. ستاره‌ای که حکایت از یک استعلام داشت. استعلامی که اگر جواب آن منفی و یا بدون پاسخ می‌ماند نشان از ناقصی پرونده و در پی آن محرومیت و یا محدودیت از تحصیل داشت.
البته به عقیده کامران دانشجو٬ وزیر علوم دوران احمدی نژاد٬ ماجرای استعلام برای ادامه تحصیل برای نحستین بار در دهه ۶۰ ایجاد شد و این شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ادامه تحصیل دانشجویان از نهادهای اطلاعاتی و انتظامی استعلام می‌کرد.
سرانجام دانشجویان ستاره دار چه می‌شود؟
هیات مرکزی سنجش دانشجو نهادی زیر مجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر صلاحیت دانشجو برای ادامه تحصیل را تایید نکند٬ دبیرخانه هیات گزینش در سازمان سنجش رای بر محرومیت و یا تغییر واحد دانشگاهی فرد می‌دهد. به همین سبب است که بسیاری از متقاضیان تحصیل در دانشگاه سراسری به دانشگاه آزاد اسلامی سوق پیدا می‌کنند. البته رایی که دبیرخانه صادر می‌کند اغلب قابل اعتراض است اما اینکه تا چه حد قابل برگشت و تغییر باشد امری است قابل بحث.
بازهم دانشجوی ستاره دار داریم؟
در سال‌های اخیر هم البته اصطلاح دانشجویان ستاره دار و محروم از تحصیل شنیده می‌شود. البته ناگفته نماند که در سال‌های اخیر بیشتر دانشجویان محروم از تحصیل به دانشگاه بازگشتند اما بازهم بودند افرادی که به سبب دین متفاوت و یا دیدگاه سیاسی متفاوت نتوانستند به دانشگاه سراسری راه پیدا کنند.
قانون چه می‌گوید؟
اگر بخواهیم قانونی به ماجرای دانشجویان ستاره دار نگاه کنیم به چند اصل می‌رسیم که همگی ناقض این اصطلاح هستند. اصل ۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید که تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقاید متفاوت٬ مورد تعرض و مواخذه قرار داد. همچنین اصل ۹ قانون اساسی اعلام می‌کند که هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارض کشور٬ آزادیهای مشروع را سلب کند.
لایحه تازه‌ای امیدی تازه در دانشگاه است؟
به تازگی اما حسن روحانی لایحه‌ای به مجلس فرستاده است تا اساس سنجش و ورود به همه مقاطع تحصیلی تنها صلاحیت علمی باشد. وی همچنین اعلام کرده بود که اگر لایحه توسط نمایندگان مجلس به تصویب برسد دیگر دانشجوی ستاره دار نداشته باشیم.
این اتفاق را شاید بتوان در راستای همان شعارهای حسن روحانی دانست. همان شعارهایی که قبل از انتخابات و پیش از کاندیدا شدن روحانی نیز مطرح بود. شاید بتوان گفت این لایحه در راستای همان وعده‌هاست. وعده‌هایی که شاید باردیگر بر شعار امنیتی نشدن دانشگاه‌ها صحه بگذارد.
33
