تور دیپلماتیک هیات‌های پارلمانی ایران در منطقه
توسعه دیپلماسی پارلمانی در ایران باعث شده سفیران پارلمانی به کمک دیپلمات‌های کشورمان بروند؛ نمایندگان مجلس اگرچه وظیفه دیپلماتیک بر دوش ندارند اما گاهی باری از دوش رابطان سیاست خارجی برمی‌دارند.
مریم محمدپور: تحولات شتابان در منطقه غرب آسیا باعث شده است تا همه کشورها از ظرفیت‌های خود برای اثرگذاری بر محیط پیرامونی استفاده کنند.
یکی از این ظرفیت‌ها که در کشورهای دموکراتیک از آن استفاده می‌شود، دیپلماسی پارلمانی است. چراکه گاه نقشی که نمایندگان مجلس در بهبود روابط با سایر کشورها می‌توانند ایفا کنند، بیش از نقشی است که دیپلمات‌ها به‌سبب درگیر بودن با پروتکل‌های رسمی برعهده دارند. همین نکته باعث شده تا در سال‌های اخیر، ایران بیش از گذشته از دیپلماسی پارلمانی استفاده کرده و با برقراری ارتباط میان مجالس کشورهای مختلف، به یاری دستگاه دیپلماسی کشور بشتابد. این ظرفیت به‌ویژه پس از آن فعال شد که علی لاریجانی که خود پیش از این در مقام یک دیپلمات رسمی، مسئول مذاکرات هسته‌ای بود، در رأس پارلمان قرار گرفت و توانست از تجارب خود برای توسعه روابط میان مجلس شورای اسلامی و پارلمان دیگر کشورها استفاده کند.
ایفای نقش در تحولات منطقه از طریق اعزام هیأت‌های پارلمانی به سوریه، عراق، لبنان و برخی دیگر از کشورهای همسایه یا تاثیرگذاری بر نحوه اجرای برجام از طریق گفت‌وگوهای پارلمانی با کشورهای غربی، هموار کردن راه مذاکرات رسمی دیپلماتیک از طریق رفت و آمدهای پارلمانی، همه و همه از جمله مصادیق نقش‌آفرینی مجلس شورای اسلامی در عرصه دیپلماتیک طی سال‌های اخیر بوده است.
تور دیپلماتیک هیات‌های پارلمانی ایران در منطقه
نهاد قوه مقننه در چند سال اخیر همپای تحولات منطقه ای و جهانی، از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی خود برای اثرگذاری بر روابط خارجی کشور بهره گرفته است. شاهد مثال این ماجرا را در رفت و آمدهای دیپلماتیک چند ماه اخیر می توان رصد کرد.آنچنان که علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در یک ماه گذشته با سیاستمدارانی از سوریه، فلسطین و پاکستان دیدار کرده است. کمتر از یک ماه پیش یعنی در چهاردهم دی ماه رئیس کمیسیون امنیت ملی به همراه هیاتی به سوریه رفت. این هیات در سوریه با بشار اسد رئیس جمهور، نخست وزیر و ولید المعلم وزیر خارجه و نیز هدیه عباس رئیس مجلس این کشور دیدار کرد. دیداری که پیش از برگزاری نشست آستانه، حائز اهمیت بسیار بود.
سه روز بعد این هیأت پارلمانی مجلس شورای اسلامی عازم بیروت شدند و در این سفر با مقامات عالی لبنان از جمله ژنرال میشل عون رئیس جمهور، نبیه بری رئیس مجلس و سعد حریری نخست وزیر لبنان ملاقات کردند. در دیدارهای بیروت، علاوه بر موضوعات سیاسی بر اراده دو کشور جهت گسترش روابط و همکاری‌ها در همه زمینه‌ها به ویژه اقتصادی، تجاری و امنیتی تاکید شد. البته بحث به لبنان محدود نشد بلکه هیات پارلمانی که پیش از اجلاس آستانه در آنجا بود، درباره گام‌های سیاسی برای حل بحران سوریه، توضیحاتی به عون ارائه کرد.
بروجردی یکی از نخستین مقامات ایرانی بود که با میشل عون به عنوان رئیس جمهور لبنان دیدار داشت. اهمیت این دیدار در آن بود که میشل عون عملا به عنوان نامزد پیشنهادی حزب‌الله لبنان توانسته به این کرسی تکیه بزند و بنابراین دیدار وی با مقامات کشورمان مورد توجه رسانه‌ها قرار دارد.
افزون بر این، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه تور منطقه ای خود با مقامات عراقی از جمله رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس مجلس، معاون رئیس‌جمهور و رئیس ائتلاف ملی نیز دیدار کرد. نکته مهم در این دیدار، تقدیم دعوتنامه رئیس مجلس شورای اسلامی ایران به وزیر خارجه عراق برای مشارکت در کنفرانس بینالمللی فلسطین بود. دعوتنامه‌ای که نشان از سطح دیگری از ظرفیت‌های دیپلماسی پارلمانی داشت.
همچنین در هفته گذشته، بروجردی سفری دو روزه به پاکستان داشت و در آنجا با رئیس مجلس سنای پاکستان، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس ملی پاکستان و مشاور نخست وزیر پاکستان دیدار کرد. براساس خبرهای منتشر شده از این دیدارها، دو طرف ضمن بررسی مسائل منطقه ای و نیز بحث امنیت مرزها، درباره نشست آتی سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که قرار است نیمه نخست اسفند ماه سال جاری به میزبانی پاکستان برگزار شود گفت وگو و تبادل نظر کردند.
جدیت دیپلماسی پارلمانی در دفاع از محور مقاومت
اما این تنها سفر رئیس و برخی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس به کشورهای منطقه نبود که مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت، بلکه افزون بر این، حسین امیر عبداللهیان که پیش‌تر یکی از وزنه‌های وزارت خارجه بود و حالا به عنوان دستیار ویژه لاریجانی و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس به فعالیت مشغول است نیز سفرهای متعدد خارجی داشت، سفرهای در مسیر ارتقای جایگاه دیپلماسی پارلمانی مجلس.
او به تازگی سفری به سوریه و لبنان داشت و دیدارهای مهمی با چهره‌های اثرگذار در این دو کشور انجام داد. سفر وی به سوریه و لبنان از آن جهت اهمیت دارد که نشان می دهد دیپلماسی پارلمانی ایران همراه و همای با دیپلماسی رسمی کشورمان، ضمن اعلام حمایت از محور مقاومت در منطقه، تحولات غرب آسیا به ویژه پیش از برگزاری نشست آستانه را به دقت رصد می کند.
فرصت اجلاس‌های بین المللی برای رایزنی‌های پارلمانی
بروز و ظهور سومین گام از دیپلماسی پارلمانی در چند هفته اخیر در دوازدهمین دوره اجلاس مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی در مالی نمایان شد.
پیش از آغاز دوازدهمین دوره اجلاس مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی در مالی، «ایساکا سیویبه» رییس مجلس ملی جمهوری مالی به تهران آمد و با کاظم جلالی دیدار و گفتگو کرد. در این دیدار جلالی تاکید کرد که باید از ظرفیت اتحادیه بین‌المجالس اسلامی در جهت تقویت روابط بین کشورهای مسلمان و ایجاد همگرایی در تقابل با رشد تروریسم در منطقه و جهان استفاده کرد.
جلالی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و مالی به همراه عبدالرضا عزیزی نماینده مردم شیروان، سید مصطفی ذوالقدر نماینده مردم میناب، رضایی سرپرست سفارت ایران در مالی و هیئت پارلمانی جمهوری اسلامی ایران چند روز زودتر به مالی رفتند و پیش از آغاز این اجلاس دیدارها و بازدیدهایی داشتند. آنها از موسسه خیریه فاطمه الزهرا(س)، حوزه علمیه فاطمه الزهرا (س) و جامعه المصطفی و دانشگاه مرتبط با این موسسه در باماکو پایتخت جمهوری مالی بازدید به عمل آوردند.
جلالی همچنین با رئیس مجلس مالی دیدار دوباره‌ای داشت و در این دیدار بر گسترش روابط دوجانبه تاکید شد. جلالی با «خالد موسمر» رییس هیات فلسطینی نیز دیدار کرد. آنها درباره مشکلات فلسطین صحبت کردند. اگرچه اتفاقات اخیر در منطقه باعث شده توجه اصلی به موضوع فلسطین در جهان اسلام و جامعه بین المللی کم شود اما آنها معتقد بودند موضع اصلی جهان اسلام همچنان باید فلسطین باشد و بقیه کشورهای اسلامی نیز مانند ایران باید به این مهم توجه کنند.
دیدارهای پارلمانی، در اوج نگرانی های برجام
البته رفت و آمدهای دیپلماتیک پارلمانی در مجلس دهم، محدود به این چند سفر اخیر نیست. پیش از این نیز سفر هیات پارلمانی ایران به برخی کشورهای اروپایی و یا آسیای مرکزی، نشان داد که مجلس شورای اسلامی در اوج نگرانی ها نسبت به فرجام برجام، آماده است تا از طریق رایزنی پارلمانی، به دستگاه دیپلماسی برای تقویت رایزنی ها کمک کند.
آبان امسال بود که هیات پارلمانی ایران با سفر به پاریس با دبیر کل وزارت امور خارجه فرانسه و رئیس مجلس ملی این کشور دیدار کردند. پس از آن در آخرین روزهای دی ماه امسال، اعضای گروه دوستی پارلمانی مجالس ایران و جمهوری آذربایجان در باکو با هم دیدار و گفتگو کردند.
این تنها هیات های پارلمانی ایران نیستند که به کشورهای دیگر سفر می کنند، بلکه مقامات پارلمانی کشورمان گاه در تهران میزبان همتایان خود می شوند. به عنوان مثال در آبان ماه امسال بود که والنتیانا ماتویینکو رئیس هیات پارلمانی روسیه به تهران سفر کرد تا با علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ملاقات کند. همچنین شهریور امسال هیاتی پارلمانی از تایلند به تهران آمد و رایزنی های گسترده ای را با نمایندگان مجلس شورای اسلامی انجام داد.
چشم انداز مثبت دیپلماسی پارلمانی
این دیدارها نشان می‌دهد اکنون باید مذاکرات و چانه‌زنی‌های پارلمانی ایران را یک ابزار مهم در سیاست خارجی کشور به شمار آورد که می تواند نشان دهنده همکاری نزدیک قوای مقننه و مجریه برای دفاع از امنیت ملی و منافع ملی کشورمان باشد. همکاری‌هایی که البته تنها در قامت دیدارهای پارلمانی دوجانبه بروز نداشته و گاه در شکل و شمایل تصویب قوانینی جهت همکاری‌های خارجی یا تصویب طرح‌هایی برای کاهش یا بهبود سطح مناسبات - چنانکه درباره انگلیس رخ داد- ظاهر می‌شود.
با تقویت دیپلماسی پارلمانی و تشکیل تمامی گروه‌های دوستی پارلمانی در مجلس شورای اسلامی، می‌توان با خوش‌بینی بیشتری به آینده لابی‌گری‌های پارلمانی نظر کرد و نقش‌آفرینی بیشتر نمایندگان در مسائل دیپلماتیک را انتظار داشت.
منبع: خبرآنلاین
15
