نخستین انجمن واژه‌گزینی کی تاسیس شد؟/ جهان نما به جای دکور

چندی پیش گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه‌هایی را منتشر کرد که توسط ناصرالدین‌شاه معادل‌سازی شده‌اند؛ «بعضی از معادل‌های فارسی که ناصرالدین‌شاه در سفرنامه‌های خود در برابر واژه‌های فرنگی ساخته یا به کار برده است:

آدم‌بازی (به‌معنی آکروباسی)، آدم‌باز (آکروبات)

آوازملتی (به‌معنی سرود ملی)

بیمارخانه (به‌معنی بیمارستان)

پرده (به‌معنی تابلو)

جنگ‌ هفت‌لشکر (به‌معنی مانور نظامی)

جهان‌نما (به‌معنی دکور)

حیوانخانه (به‌معنی باغ‌وحش)

خیابان سه‌قلو (به‌معنی خیابان‌سه‌بانده)

رشته آردبری (به‌معنی ماکارونی)

رودوشی (به‌معنی اشارپ)

صرافخانه (به‌معنی بانک)

کارخانه آهن‌آبکنی (به‌معنی کارخانه ذوب‌آهن)

ماهی‌خانه (به‌معنی آکواریوم)»

در پی انتشار این مطلب، یوسف سعادت، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، نوشتاری را از کتاب «تاریخ نخستین فرهنگستان» نوشته محسن روستایی (منتشرشده در نشر نی) به اشتراک گذاشته که گویای زمان تاسیس اولین انجمن واژه‌گزینی در ایران است: «در دولت قاجار و در عهد مظفری اولین انجمن واژه‌گزینی ایران به صورت رسمی و دولتی به ریاست وزیر انطباعات تاسیس شد. قرار شد واژه‌های این آکادمی از طریق روزنامه ایران سلطانی به جامعه عرضه شوند (که فقط در سه شماره منتشر شدند). واژه راه‌آهن از مصوبه‌های این انجمن بود.»

منبع: ایسنا

47