جوابیه ای بر یک جوابیه!

علیرضا الماسوندی- مدیرعامل اسبق شرکت منایع آب ایران- پیرو جوابیه وزارت محترم نیرو بر یادداشت ("فاجعه آب درخوزستان تازه شروع شده است") که در خبر فوری منتشر شد، مواردی را جهت تنویر افکار عمومی به اطلاع می رساند:

اصولا بهره برداری از مخازن چندمنظوره در یک حوضه و یا چند حوضه آبریز مانند سدهای خوزستان، بر اساس مدلهای بهینه سازی بهره برداری از مخازن و مدل های ریاضی برنامه ریزی منابع آب صورت می گیرد. قابل ذکر است تنها شرکتی که دارای سیستم جامع مانیتورینگ و دیسپاچینگ و تحلیل داده های جریان ورودی، نیازها و تبخیر بر اساس مدل های شبیه سازی کامل است، شرکت آب و برق خوزستان می باشد که تمامی سدهای حوزه کارون، حوزه دز، کرخه، کوثر، مارون در یک سیستم یکپارچه با توجه به شرایط سال های خشک، متوسط و تر و براساس مدل های ذکر شده، بهره برداری بهینه را تعیین و بر اساس آن منحنی فرمان برای مخازن تهیه می کند.

تهیه مدل های برنامه ریزی منابع آب با هدف بهره برداری بهینه و رهاسازی مربوط به یک دوره زمانی است که با کمترین تنش بتوان شرایط کاهش تنش در سال های خشک را مدیریت نمود. برهمین اساس، سدهای خوزستان طی دوره 10ساله خشکسالی (96-86) براساس برنامه ریزی فوق، کمترین تنش را به بخش های مختلف مصرف، وارد نموده است. در طراحی سدهای مخزنی هرچقدر امکان برنامه ریزی های بلندمدت فراهم شود، برنامه ریزی کوتاه مدت به افق بلند، نزدیکتر است و انحرافات کمتری در بهره برداری رخ می دهد. لذا مشکلات فراروی برنامه ریزی سدهای خوزستان ناشی از تصمیم گیری غیرعقلایی و عدم توجه به منحنی فرمان و مدل برنامه ریزی مخازن بوده است نه صرفا شرایط سال آبی 1400.

لازم به ذکر است در سال های آبی 99-97 (دوره ترسالی) بهترین شرایط ذخیره را در مخازن سدهای حوضه کارون، کرخه و مارون داشته ایم که ابتدای سال 99 با پرشدگی 90درصد به میزان 31میلیارد مترمکعب همراه بوده اما متاسفانه در بهمن و اسفند99 و اردیبهشت1400، برای تامین کسری برق به دلیل عدم سرمایه گذاری ظرفیت نصب نیروگاه حرارتی و از رده خارج کردن تعدادی از نیروگاه ها برای تعمیر طی این مدت برخلاف منحنی فرمان و برنامه ریزی بلندمدت، سه برابر ظرفیت خروجی نسبت به سال های گذشته در ماه های مذکور، تخلیه و خروجی صورت گرفته و این موضوع در حالی است که در 2/2/99 پیش بین های هواشناسی تا پایان سال مبنی بر خشکسالی و کاهش بارندگی بوده است! لذا خطای محرز تصمصم مدیریتی باعث شده است مخازن سدهای خوزستان در سال آبی 1401-1400 به کمترین مقدار در طول دوره آبی آماری برسد و مشکلات عدیده ای برای مردم منطقه ایجاد کند.

قابل ذکراست نگارنده جوابیه در متن ارسالی ادعا می کند سدهای کارون برای دوسال خشکسالی و کرخه برای سه سال خشکسالی می

تواند برنامه ریزی گردد، که سئوال بر اساس همین استدلال این است که چه اتفاقی افتاده که این سدها در 3ماهه اول سال 1400 دچار کمبود شده اند؟ به جز تخلیه سدها به منظور تامین کسری برق که تصمیم به شدت غلط مدیریتی برخلاف سیستم یکپارچه بهره برداری آب و برق خوزستان بوده است آیا پاسخ دیگری وجود دارد؟

موضوع دیگر اشاره شده از سوی نگارنده جوابیه ، سطح زیر کشت شلتوک به میزان 200هزار هکتار در استان خوزستان بوده است که ادعا شده این مسئله باعث مصرف بیش از حد و برداشت از مخازن بوده است. اما آنچیزی که قابل ذکر و مداقه است طبق اسناد و تصاویر پیوست، سطح شلتوک کاری استان خوزستان در سال 1400 حدود 92هزار هکتار بوده و دست کاری در آمار و دوبرابر کردن این سطوح و مقصر دانستن جامعه کشاورزان منطقه، چیزی جز بی اخلاقی و سلب مسئولیت از سوی وزارت نیرو است؟

قصور تخلیه سدها و ایجاد تنش در استان خوزستان را نباید و نمی شود با فرافکنی، آمارسازی و بحث های غیرکارشناسی توجیه نمود.

70